Bệnh tay chân miệng có bị lại hay không?

Tay chân miệng là căn bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt vào những thời điểm giao mùa. Không ít bậc phụ huynh từng thở phào nhẹ nhõm khi con khỏi bệnh, nhưng rồi lại hoang mang khi bé tái phát các triệu chứng tương tự chỉ sau vài tháng. Vậy bệnh tay chân miệng có bị lại hay không? Tại sao trẻ đã từng mắc vẫn có thể nhiễm lại? Những thắc mắc này sẽ được giải đáp chi tiết trong bài viết dưới đây, giúp cha mẹ hiểu rõ hơn để chủ động phòng ngừa hiệu quả.

Bệnh tay chân miệng có bị lại hay không?

Một trong những thắc mắc phổ biến của nhiều bậc phụ huynh sau khi con em mình khỏi tay chân miệng là: Liệu bệnh có tái lại không? Câu trả lời là có, và thực tế, nhiều trẻ nhỏ có thể mắc bệnh này đến lần thứ hai, thậm chí thứ ba hoặc thứ tư trong đời.

Tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra, phổ biến ở trẻ em, đặc biệt trong độ tuổi dưới 5 tuổi. Mặc dù sau khi mắc bệnh, cơ thể người bệnh sẽ sản sinh một lượng kháng thể nhất định để chống lại virus, nhưng lượng kháng thể này thường không đủ mạnh và cũng không kéo dài lâu. Điều này khiến cho cơ thể không có khả năng miễn dịch lâu dài trước virus, đặc biệt là khi tiếp xúc lại với một chủng virus khác.

Một trong những lý do khiến tay chân miệng dễ tái nhiễm là vì virus gây bệnh rất đa dạng, thuộc nhóm enterovirus, bao gồm nhiều chủng khác nhau như: Coxsackievirus A16, A6, A10, Enterovirus 71 (EV71)... Trong đó, EV71 là một trong những chủng nguy hiểm nhất vì có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm não, viêm màng não, suy hô hấp.

Quan trọng hơn, các chủng virus này không có khả năng miễn dịch chéo, nghĩa là nếu trẻ từng mắc tay chân miệng do chủng A16 thì vẫn có thể mắc lại nếu tiếp xúc với chủng EV71 hoặc A6. Do đó, tái nhiễm là điều hoàn toàn có thể xảy ra, và biểu hiện của bệnh ở mỗi lần cũng có thể khác nhau về mức độ và triệu chứng. Có trẻ lần đầu chỉ sốt nhẹ, nổi mẩn ít, nhưng lần sau lại gặp biến chứng nặng hơn.

Chính vì vậy, cha mẹ không nên chủ quan sau khi con đã khỏi bệnh. Việc duy trì các biện pháp phòng ngừa, vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên, tránh tiếp xúc với người bệnh vẫn rất cần thiết để hạn chế nguy cơ tái nhiễm.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ tái nhiễm bệnh tay chân miệng mà ba mẹ không nên bỏ qua

Bệnh tay chân miệng không chỉ phổ biến ở trẻ nhỏ mà còn có khả năng tái nhiễm nhiều lần, ngay cả khi trẻ đã từng mắc bệnh trước đó. Việc hiểu rõ những yếu tố làm gia tăng nguy cơ tái nhiễm sẽ giúp ba mẹ chủ động hơn trong việc chăm sóc và bảo vệ con khỏi bệnh. Dưới đây là 4 yếu tố chính có thể khiến nguy cơ tái nhiễm tay chân miệng tăng cao:

Tuổi tác

Trẻ em, đặc biệt là dưới 5 tuổi, là nhóm đối tượng dễ bị tái nhiễm tay chân miệng nhiều lần. Lý do là bởi hệ miễn dịch của trẻ trong giai đoạn này còn chưa hoàn thiện, khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi virus gây bệnh như Coxsackievirus A16, A6, A10 hoặc Enterovirus 71 (EV71).

Ngoài ra, khi trẻ đã mắc bệnh do một chủng virus nhất định, cơ thể chỉ tạo ra kháng thể đặc hiệu với chủng đó. Vì vậy, khi tiếp xúc với chủng virus khác, trẻ vẫn có thể bị lây nhiễm trở lại. Trẻ đi nhà trẻ, mẫu giáo hay tiểu học thường xuyên tiếp xúc trong môi trường đông người, tham gia hoạt động chung… càng làm tăng nguy cơ tiếp xúc với nhiều chủng virus khác nhau, từ đó tăng khả năng tái nhiễm.

Hệ miễn dịch yếu

Hệ miễn dịch đóng vai trò cốt lõi trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Những đối tượng có hệ miễn dịch suy yếu sẽ có nguy cơ cao bị tái nhiễm tay chân miệng:

Trẻ suy dinh dưỡng: Thiếu hụt các vi chất như vitamin A, C, kẽm, sắt... làm giảm khả năng tạo kháng thể.

Trẻ mắc bệnh mạn tính hoặc bẩm sinh như tim bẩm sinh, hen suyễn, suy giảm miễn dịch bẩm sinh…

Người lớn tuổi, người đang điều trị ung thư (hóa trị, xạ trị), người nhiễm HIV/AIDS hoặc đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch đều có nguy cơ tái nhiễm cao hơn.

Môi trường sống đông đúc, thiếu vệ sinh

Các khu vực như nhà trẻ, trường học, khu vui chơi công cộng là môi trường lý tưởng để virus lây lan. Virus gây bệnh tay chân miệng có thể tồn tại trên bề mặt như tay nắm cửa, bàn ghế, đồ chơi trong thời gian dài. Trẻ chỉ cần chạm vào vật dụng nhiễm virus rồi đưa tay lên miệng là đã có thể mắc bệnh.

Thêm vào đó, vệ sinh không đảm bảo, không khử khuẩn định kỳ các bề mặt, không rửa tay đúng cách sau khi đi vệ sinh hoặc trước khi ăn cũng khiến virus dễ lây lan hơn. Những khu vực có mật độ trẻ em cao sẽ làm khó cho việc kiểm soát dịch và tăng nguy cơ tái nhiễm theo chu kỳ.

Vệ sinh cá nhân kém

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến bệnh tái nhiễm là vệ sinh cá nhân không đảm bảo. Trẻ nhỏ thường chưa có ý thức giữ vệ sinh như rửa tay đúng cách, không ngậm tay hay đồ chơi. Thói quen này khiến virus có thể dễ dàng xâm nhập qua đường tiêu hóa hoặc niêm mạc miệng.

Thậm chí, nếu trẻ vừa khỏi bệnh nhưng không được rửa tay bằng xà phòng thường xuyên, không sát khuẩn tay sau khi đi vệ sinh, virus vẫn có thể quay trở lại gây tái nhiễm. Ngoài ra, thói quen như ăn uống chung, cầm tay nhau, chơi đồ chơi chung mà không vệ sinh đúng cách cũng là yếu tố rủi ro cao.

Biện pháp phòng ngừa tái nhiễm bệnh tay chân miệng hiệu quả

Tay chân miệng là căn bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ nhỏ, có khả năng tái nhiễm cao nếu không được phòng ngừa đúng cách. Vì vậy, việc chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cho trẻ cũng như cộng đồng xung quanh.

Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ

Một trong những biện pháp cơ bản và thiết thực nhất để ngăn ngừa nguy cơ tái nhiễm tay chân miệng là duy trì thói quen vệ sinh cá nhân đúng cách. Trẻ nhỏ cần được hướng dẫn và tập luyện rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước sạch, đặc biệt là trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi chơi ngoài trời, hoặc sau khi tiếp xúc với người nghi ngờ mắc bệnh. Việc rửa tay đúng cách giúp loại bỏ virus bám trên tay – con đường lây truyền chủ yếu của bệnh tay chân miệng.

Bên cạnh đó, cha mẹ cũng cần chú ý vệ sinh đồ chơi, vật dụng cá nhân của trẻ như ly uống nước, muỗng, khăn tay, chăn gối… Tránh để trẻ dùng chung đồ dùng cá nhân với người khác. Môi trường sống cần được lau dọn thường xuyên, khử khuẩn bề mặt các vật dụng hay tiếp xúc như tay nắm cửa, bàn ghế, sàn nhà để hạn chế nguồn lây nhiễm tiềm ẩn.

Không được chủ quan dù đã từng mắc bệnh

Một điều quan trọng cần lưu ý là dù trẻ đã từng mắc bệnh tay chân miệng thì nguy cơ tái nhiễm vẫn còn. Nguyên nhân là do cơ thể chỉ tạo miễn dịch với chủng virus đã từng nhiễm, trong khi đó bệnh tay chân miệng có thể do nhiều chủng virus khác nhau gây ra. Ngoài ra, kháng thể sau nhiễm bệnh không luôn tồn tại bền vững trong thời gian dài, nên khả năng bảo vệ cũng giảm dần theo thời gian.

Chính vì vậy, cha mẹ tuyệt đối không nên chủ quan. Cần tiếp tục duy trì thói quen giữ vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường và tiêm phòng đầy đủ để hạn chế tối đa nguy cơ tái nhiễm cho trẻ.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin về bệnh tay chân miệng có bị lại hay không? Bệnh tay chân miệng hoàn toàn có thể tái nhiễm do có nhiều chủng virus khác nhau gây ra và kháng thể sau lần mắc đầu tiên không duy trì vĩnh viễn. Chính vì vậy, dù trẻ đã từng mắc bệnh, phụ huynh vẫn cần hết sức cẩn trọng, duy trì vệ sinh cá nhân cho trẻ, đảm bảo môi trường sống sạch sẽ và đặc biệt là tiêm phòng vắc xin nếu có điều kiện. Việc chủ động phòng bệnh không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cho con mà còn góp phần ngăn ngừa dịch bệnh lan rộng trong cộng đồng.