Ai nên tiêm viêm màng não mô cầu? Những lưu ý quan trọng cần biết

Viêm màng não mô cầu là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể tiến triển nhanh và để lại hậu quả nghiêm trọng nếu không được phòng ngừa đúng cách. Tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ cơ thể khỏi bệnh lý này. Vậy ai nên tiêm viêm màng não mô cầu? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận diện những nhóm đối tượng cần tiêm viêm màng não mô cầu để ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm và biến chứng.

Bệnh viêm màng não mô cầu là gì? Vì sao nên tiêm vắc xin phòng bệnh này?

Tìm hiểu chung về viêm màng não mô cầu

Viêm màng não mô cầu là một bệnh nhiễm trùng cấp tính, nguy hiểm, do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra. Loại vi khuẩn này có khả năng xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, sau đó tấn công hệ thần kinh trung ương - nơi kiểm soát các chức năng sống quan trọng của cơ thể. Do lây lan qua các giọt bắn từ người bệnh khi ho, hắt hơi hay tiếp xúc gần, bệnh có thể phát tán rất nhanh, đặc biệt trong cộng đồng hoặc môi trường đông người như nhà trẻ, trường học, ký túc xá.

Bệnh thường xảy ra nhiều nhất ở trẻ em và có thể khởi phát chỉ sau 2 - 10 ngày nhiễm khuẩn, phổ biến nhất là sau khoảng 3 - 4 ngày. Triệu chứng ban đầu thường dễ nhầm với cảm cúm thông thường, bao gồm sốt cao (từ 39 - 40°C), nhức đầu, lạnh run, đau họng, ho, mệt mỏi, buồn nôn. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, bệnh có thể diễn tiến rất nhanh trong vòng 24 giờ, với các biểu hiện nghiêm trọng hơn như co giật, li bì, hôn mê hoặc nổi ban xuất huyết trên da.

Vi khuẩn gây bệnh được phân loại thành nhiều nhóm, trong đó nhóm A và B là nguyên nhân chính gây ra phần lớn các ca bệnh và dịch bùng phát. Dù được điều trị sớm bằng kháng sinh, tỷ lệ tử vong vẫn có thể lên tới 5 - 15%. Những bệnh nhân sống sót sau viêm màng não mô cầu có nguy cơ cao gặp các biến chứng nặng nề như tổn thương não, suy thận, điếc, rối loạn thần kinh hoặc để lại sẹo sâu trên da.

Chính vì mức độ nghiêm trọng và tốc độ lây lan nhanh, việc nâng cao nhận thức, phát hiện sớm và điều trị kịp thời viêm màng não mô cầu là vô cùng cần thiết, đặc biệt ở nhóm đối tượng dễ bị tổn thương như trẻ nhỏ.

Có nên tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu không? 

Viêm màng não mô cầu là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có khả năng lây lan nhanh và tỷ lệ tử vong cao, lên đến 15%. Vì vậy, việc tiêm vắc xin để phòng bệnh là vô cùng cần thiết và được Bộ Y tế khuyến cáo rộng rãi. Tiêm phòng không chỉ giúp bảo vệ bản thân khỏi nguy cơ mắc bệnh mà còn góp phần ngăn chặn sự bùng phát thành dịch trong cộng đồng.

Hiện nay có nhiều loại vắc xin phổ biến phòng viêm màng não mô cầu. Hiệu quả phòng bệnh của các loại vắc xin này có thể đạt đến 90% nếu tiêm đúng và đủ liều.

Đặc biệt, trẻ em là nhóm có nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nặng cao, nên càng cần được tiêm sớm để tạo miễn dịch chủ động. Khi tiêm đầy đủ từ nhỏ, trẻ sẽ được bảo vệ lâu dài trước sự tấn công của vi khuẩn mô cầu bất cứ lúc nào trong cuộc sống.

Như vậy, tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu là phương pháp phòng bệnh hiệu quả, an toàn và rất đáng thực hiện. Vậy ai nên tiêm viêm màng não mô cầu?

Những ai nên tiêm viêm màng não mô cầu?

Viêm màng não mô cầu là một trong những bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao, diễn tiến nhanh và có thể để lại di chứng suốt đời. Vì vậy, tiêm vắc xin là cách phòng bệnh hiệu quả và được khuyến cáo cho nhiều nhóm đối tượng. Dưới đây là những người nên chủ động tiêm vắc xin phòng viêm màng não mô cầu:

• Trẻ nhỏ từ 2 tháng tuổi trở lên: Đây là một câu trả lời cho thắc mắc “Ai nên tiêm viêm màng não mô cầu?”. Bởi trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ miễn dịch còn yếu, dễ bị vi khuẩn não mô cầu tấn công. Trẻ cần được tiêm các loại vắc xin phù hợp theo từng độ tuổi như Bexsero (nhóm B), VA-MENGOC-BC (nhóm B và C), Menquadfi (nhóm A, C, Y, W-135).
• Trẻ em và thanh thiếu niên trong độ tuổi đi học: Môi trường học đường đông đúc làm tăng nguy cơ lây nhiễm. Đây là nhóm tuổi cần được tiêm đầy đủ để tạo miễn dịch sớm, giảm nguy cơ mắc bệnh và bùng phát dịch.
• Người trưởng thành dưới 55 tuổi chưa từng tiêm phòng: Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, không riêng gì trẻ nhỏ. Người lớn sống hoặc làm việc trong môi trường tập trung đông người (công sở, nhà máy, trại giam, quân đội…) càng cần tiêm phòng.
• Sinh viên sống trong ký túc xá, quân nhân, người lao động nội trú: Những nơi tập trung đông người dễ trở thành ổ dịch nếu có ca bệnh. Các đối tượng này nên tiêm vắc xin để phòng nguy cơ lây lan nhanh chóng trong cộng đồng.
• Người có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc bệnh nền: Đây là nhóm dễ bị biến chứng nặng nếu mắc viêm màng não mô cầu. Ngoài vắc xin mô cầu, nên tiêm thêm các vắc xin phòng bệnh liên quan đến não khác như phế cầu, sởi, thủy đậu…
• Người chuẩn bị đi du học, công tác, hoặc hành hương đến vùng có dịch: Một số quốc gia yêu cầu tiêm vắc xin mô cầu trước khi nhập cảnh. Tiêm phòng giúp bảo vệ sức khỏe khi di chuyển đến khu vực có nguy cơ cao.

Những lưu ý cần biết khi tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu

Khi tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu, để đảm bảo hiệu quả bảo vệ và hạn chế tối đa các phản ứng không mong muốn, người tiêm chủng và người chăm sóc cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:

Theo dõi tình trạng sức khỏe trước khi tiêm

Trước khi tiêm chủng, cần đánh giá tình trạng sức khỏe hiện tại. Nếu bản thân hoặc trẻ đang mắc bệnh, cần theo dõi kỹ các triệu chứng đang diễn ra. Đồng thời, hãy ghi nhớ hoặc mang theo thông tin về các loại thuốc đang sử dụng và phương pháp điều trị, để bác sĩ có thể đưa ra chỉ định phù hợp và an toàn.

Mang theo sổ tiêm chủng khi đến cơ sở tiêm

Sổ tiêm chủng hoặc phiếu tiêm cũ là căn cứ quan trọng giúp bác sĩ xác định các mũi vắc xin đã tiêm trước đó, từ đó tư vấn lịch tiêm tiếp theo tối ưu và tránh tiêm nhầm. Điều này giúp phòng ngừa phản ứng không mong muốn và tăng hiệu quả miễn dịch.

Nhận biết các phản ứng sau tiêm thường gặp

Sau khi tiêm, người được tiêm có thể gặp phải một số phản ứng nhẹ, thường tự khỏi như:

• Tại chỗ tiêm: Sưng, đau nhẹ hoặc nổi cục cứng, thường biến mất sau 1 - 3 ngày.
• Toàn thân: Sốt nhẹ, mệt mỏi, đau đầu hoặc chóng mặt, hiếm khi kéo dài quá 48 giờ.

Cách xử trí khi gặp phản ứng thông thường

Trong hầu hết các trường hợp, các phản ứng sau tiêm không cần can thiệp y tế đặc biệt. Bạn có thể:

• Cho trẻ mặc đồ mỏng, thoáng, không ủ ấm quá mức.
• Dùng thuốc hạ sốt theo chỉ dẫn của bác sĩ khi trẻ sốt từ 38,5°C trở lên.
• Cho trẻ uống đủ nước và nghỉ ngơi hợp lý.

Dấu hiệu bất thường cần đưa đi khám ngay

Một số phản ứng nặng tuy hiếm gặp nhưng cần được xử trí kịp thời tại cơ sở y tế:

• Sốt cao trên 39°C và không hạ sau khi dùng thuốc.
• Co giật, lừ đừ, không đáp ứng khi gọi.
• Khó thở, tím tái, thở nhanh hoặc rút lõm lồng ngực.
• Quấy khóc không dỗ được, khóc thét kéo dài nhiều giờ.
• Ăn/bú kém kèm phát ban, ho hoặc các triệu chứng toàn thân kéo dài quá 24 giờ.

Tuân thủ hướng dẫn của nhân viên y tế

Trước và sau tiêm, cán bộ y tế sẽ cung cấp hướng dẫn cụ thể về cách theo dõi và xử trí các phản ứng có thể xảy ra. Phụ huynh và người chăm sóc nên lắng nghe kỹ, đặt câu hỏi nếu chưa rõ và thực hiện đúng theo chỉ dẫn nhằm đảm bảo an toàn tối đa cho người được tiêm chủng.

Việc xác định đúng ai nên tiêm viêm màng não mô cầu giúp nâng cao hiệu quả phòng bệnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Trẻ nhỏ, thanh thiếu niên, người sống trong môi trường tập thể hoặc có bệnh nền là những nhóm cần được ưu tiên tiêm chủng. Tiêm vắc xin đúng đối tượng không chỉ giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn ngăn ngừa dịch bùng phát. Hãy chủ động tiêm phòng để bảo vệ bản thân và những người xung quanh.

Bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng ngay hôm nay! Hãy đưa con bạn và những người thân yêu đến Hệ thống Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn và tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu đúng độ tuổi, đúng phác đồ. Đặt lịch dễ dàng - nhanh chóng - an toàn tại website của Tiêm chủng Long Châu.