Xuất huyết dạ dày nôn ra máu: Nguyên nhân, cách xử lý và phòng ngừa

Xuất huyết dạ dày là một bệnh lý phổ biến, thường biểu hiện qua nhiều dấu hiệu nhận biết, trong đó nổi bật là triệu chứng xuất huyết dạ dày nôn ra máu hoặc máu lẫn trong phân. Ngoài ra, bệnh còn có thể khiến phân chuyển sang màu đen. Mức độ chảy máu sẽ khác nhau tùy thuộc vào tình trạng bệnh, có thể diễn biến nhẹ hoặc nghiêm trọng.

Nguyên nhân gây xuất huyết dạ dày nôn ra máu

Một số yếu tố bệnh lý và nguyên nhân dẫn đến tình trạng xuất huyết dạ dày kèm theo nôn ra máu có thể kể đến như sau:

Xuất phát từ các bệnh lý dạ dày

Một trong những nguyên nhân thường gặp nhất là các bệnh về dạ dày, đặc biệt là viêm loét dạ dày - tá tràng, chiếm khoảng 40% số ca được ghi nhận. Các tổn thương viêm loét hình thành tại lớp niêm mạc dạ dày hoặc ruột non, sau đó tiếp tục bị axit dịch vị ăn mòn khiến tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn.

Ở giai đoạn sớm, khi các mao mạch chưa bị tổn thương nhiều, lượng máu thoát ra còn ít nên mức độ chưa quá nguy hiểm và vẫn có khả năng kiểm soát được.

Tuy nhiên, nếu để bệnh tiến triển nặng, nhiều ổ loét lan rộng và ảnh hưởng đến các nhánh động mạch, nguy cơ chảy máu ồ ạt sẽ cao hơn. Khi đó, tình trạng có thể đe dọa sức khỏe và người bệnh cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí kịp thời.

Sử dụng bia rượu quá mức

Thói quen lạm dụng rượu bia gây tổn hại nghiêm trọng đến dạ dày và là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến xuất huyết dạ dày. Khi cơ thể tiếp nhận quá nhiều đồ uống có cồn, lớp niêm mạc dạ dày trở nên dễ thấm, dễ bị tổn thương và gây chảy máu.

Lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid và aspirin

Việc thường xuyên dùng thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) hoặc aspirin có thể gây ra nhiều tác dụng phụ, trong đó phổ biến là viêm loét dạ dày - tá tràng. Đây cũng là yếu tố nguy cơ trực tiếp làm tăng khả năng xảy ra xuất huyết dạ dày.

Tình trạng thủng, vỡ tĩnh mạch ở dạ dày, thực quản hoặc tá tràng

Khi các tĩnh mạch tại dạ dày, thực quản hoặc tá tràng bị vỡ, bệnh nhân có thể gặp tình trạng chảy máu dạ dày nghiêm trọng. Đây là biến chứng thường thấy của hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa, hay gặp ở những người mắc các bệnh gan nặng như xơ gan.

Hội chứng Mallory-Weiss

Hội chứng Mallory-Weiss là tình trạng xuất hiện các vết rách ở niêm mạc dạ dày, thực quản hoặc tại vị trí nối giữa hai cơ quan này. Khi mắc phải, lớp niêm mạc dạ dày bị tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến hiện tượng xuất huyết kèm theo nôn ói dữ dội.

Đây không phải là bệnh truyền nhiễm và trong nhiều trường hợp có thể tự hồi phục sau khoảng 7 - 10 ngày mà không cần can thiệp điều trị đặc hiệu. Hội chứng thường gặp ở những người nôn nhiều như phụ nữ đang ốm nghén hoặc người uống rượu bia quá mức.

Ung thư dạ dày (K dạ dày)

Một nguyên nhân khác gây ra tình trạng xuất huyết dạ dày chính là các bệnh lý ác tính, điển hình như ung thư thực quản, ung thư dạ dày hoặc những bất thường về mạch máu trong dạ dày.

Xuất huyết dạ dày nôn ra máu có nguy hiểm không?

Cảm giác buồn nôn kèm theo nôn ra máu là triệu chứng thường gặp ở những người bị xuất huyết dạ dày, hầu hết bệnh nhân đều trải qua tình trạng này. Ban đầu, người bệnh có thể cảm thấy đầy bụng, khó chịu, sau đó xuất hiện cơn buồn nôn và nôn ra nhiều thức ăn lẫn máu đỏ tươi hoặc máu sẫm màu như bã cà phê.

Đây là những biểu hiện nguy hiểm, do đó cần đặc biệt lưu ý. Trong trường hợp nôn ra máu nhiều lần, liên tục và kèm theo tình trạng mất nước, bệnh nhân cần được đưa đi cấp cứu ngay để được xử trí cầm máu, giảm nôn và bù dịch kịp thời. Chính vì vậy, khi xảy ra xuất huyết dạ dày, tuyệt đối không được chủ quan mà cần đến cơ sở y tế để được can thiệp kịp lúc.

Cách xử lý khi xuất huyết dạ dày nôn ra máu

Khi gặp tình trạng nôn ra máu do xuất huyết dạ dày, người bệnh cần lưu ý các bước sau:

Giữ bình tĩnh và ngồi thẳng

Trong trường hợp nôn ra máu, hoảng loạn là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, giữ bình tĩnh rất quan trọng để xử lý tình huống đúng cách. Người bệnh nên ngồi thẳng hoặc hơi nghiêng người để giảm áp lực lên dạ dày và hạn chế máu trào ngược lên thực quản.

Nhổ máu ra, không nuốt lại

Không nên nuốt máu mà hãy nhổ ra. Việc nuốt lại máu có thể làm tăng cảm giác buồn nôn, gây nôn mửa nhiều hơn và làm tình trạng trở nên nghiêm trọng.

Đến ngay cơ sở y tế để được xử lý kịp thời

Nôn ra máu là một dấu hiệu nguy hiểm, cần được cấp cứu và điều trị y tế ngay lập tức. Người bệnh không nên tự ý xử lý tại nhà.

Lưu ý thêm:

• Không ăn uống gì cho đến khi được bác sĩ cho phép.
• Tránh sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như aspirin hoặc ibuprofen vì có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.
• Khi đi khám, hãy mang theo tất cả các loại thuốc giảm đau hoặc thuốc đang sử dụng để bác sĩ đánh giá và điều chỉnh điều trị phù hợp.

Cách phòng ngừa xuất huyết dạ dày nôn ra máu

Điều trị và kiểm soát tốt các vấn đề dạ dày

Nếu bạn đang gặp các vấn đề về dạ dày, hãy thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng phương pháp. Việc quản lý hiệu quả các bệnh lý dạ dày sẽ giúp giảm nguy cơ xuất hiện biến chứng nôn ra máu.

Tránh dùng các thuốc gây tổn thương niêm mạc dạ dày

Một số loại thuốc có thể làm dạ dày bị kích ứng và dẫn đến chảy máu, bao gồm thuốc giảm đau nhóm NSAID như ibuprofen, naproxen, Aspirin, corticosteroid, thuốc chống đông máu… Khi cần sử dụng các thuốc này, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn cách dùng an toàn hoặc thay thế bằng thuốc khác phù hợp.

Xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh

Người mắc bệnh dạ dày, đặc biệt là xuất huyết dạ dày, cần lưu ý:

• Ăn đúng bữa, đúng giờ, không bỏ bữa hay ăn vội vàng.
• Ưu tiên các thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa.
• Hạn chế thức ăn cay, nóng, nhiều dầu mỡ.
• Uống đủ nước và tránh các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá.

Khám sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe tổng quát định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề về dạ dày, từ đó có phương án điều trị kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Duy trì lối sống khoa học

Ngoài các biện pháp trên, người bệnh nên giữ tinh thần thoải mái, giảm căng thẳng, ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya và tập luyện thể dục đều đặn. Đây là những yếu tố quan trọng giúp phòng ngừa xuất huyết dạ dày và bảo vệ sức khỏe tổng thể.

Bài viết về chủ đề xuất huyết dạ dày nôn ra máu đã khép lại, hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn nâng cao nhận thức, bảo vệ sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống. Không chỉ khi nôn ra máu, mà ngay cả khi xuất hiện các triệu chứng khác của xuất huyết dạ dày, bạn cũng nên chủ động thăm khám để được điều trị kịp thời. Đây là một bệnh lý nguy hiểm, có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được phát hiện sớm. 

Ở giai đoạn đầu, lượng máu chảy có thể ít, không gây biểu hiện rõ ràng và chỉ được phát hiện qua các xét nghiệm y khoa. Tuy nhiên, nếu xuất hiện tình trạng mệt mỏi, đi ngoài phân sẫm màu hoặc có máu trên giấy vệ sinh và bồn cầu, bạn nên nhanh chóng đến cơ sở y tế để kiểm tra.