Vỡ ối mà tử cung chưa mở: Dấu hiệu nguy hiểm và hướng xử trí

Ở cuối thai kỳ, hiện tượng vỡ ối khiến nhiều mẹ bầu lầm tưởng rằng mình đã bước vào giai đoạn sinh nở. Tuy nhiên, không ít trường hợp nước ối bị rò rỉ hoặc chảy ra ngoài nhưng cổ tử cung vẫn chưa giãn nở. Tình trạng này khiến quá trình chuyển dạ bị đình trệ và tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm. Bài viết dưới đây sẽ giúp mẹ hiểu rõ vì sao tình huống này xảy ra, có nguy hiểm không và cần xử trí thế nào để đảm bảo cho cả mẹ và bé.

Vỡ ối mà tử cung chưa mở là gì?

Khi mang thai, thai nhi được bao bọc trong túi ối là lớp màng chứa nước ối có vai trò bảo vệ bé khỏi tác động bên ngoài và giúp bé phát triển trong môi trường ổn định. Đến cuối thai kỳ, túi ối thường sẽ tự vỡ khi cơn chuyển dạ bắt đầu, nước ối chảy ra ngoài qua âm đạo.

Trong khi đó, mở tử cung là quá trình cổ tử cung giãn dần ra để tạo đường cho thai nhi đi ra ngoài khi sinh. Thông thường, cổ tử cung mở đủ 10cm thì mẹ mới có thể sinh được.

Tuy nhiên, khi vỡ ối nhưng tử cung chưa mở, nghĩa là nước ối đã thoát ra nhưng cổ tử cung vẫn đóng hoặc mở rất ít. Khi đó, thai nhi không thể ra ngoài, còn màng ối (lớp màng bảo vệ tự nhiên) đã mất đi. Điều này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, suy thai và nhiều biến chứng sản khoa khác.

Chính vì vậy, ngay khi nghi ngờ vỡ ối, đặc biệt nếu nước ối chảy ra mà chưa có cơn gò hay cảm giác đau bụng thì mẹ bầu nên nhập viện ngay để được kiểm tra và theo dõi.

Nguyên nhân khiến mẹ vỡ ối mà cổ tử cung chưa mở

Không phải lúc nào vỡ ối cũng đồng nghĩa với việc sắp sinh. Có nhiều yếu tố tác động khiến tình trạng này xảy ra. Cụ thể:

Do cổ tử cung hoặc cơ địa của mẹ bầu

Ở một số mẹ bầu, cổ tử cung có thể ngắn, viêm nhiễm hoặc từng có sẹo do phẫu thuật trước đó như khoét chóp, đốt điện hoặc thủ thuật liên quan đến tử cung. Những thay đổi về cấu trúc khiến cổ tử cung khó giãn nở khi có cơn gò. Ngoài ra, cơ địa của mỗi người cũng khác nhau, có người mở nhanh hoặc có người lại mở chậm dù đã xuất hiện dấu hiệu vỡ ối.

Cơ địa yếu, mô tử cung kém đàn hồi hay các bệnh lý viêm nhiễm phụ khoa mạn tính đều có thể khiến cổ tử cung phản ứng chậm, dẫn đến tình huống vỡ ối nhưng chưa mở.

Do rối loạn cơn co tử cung hoặc tâm lý căng thẳng

Khi cơ thể không xuất hiện các cơn gò đủ mạnh, tử cung sẽ không mở ra được. Điều này thường gặp ở những mẹ bị rối loạn cơn co tử cung, tức là các cơn gò có tần suất, cường độ hoặc nhịp điệu không ổn định.

Bên cạnh yếu tố sinh lý, tâm lý lo lắng cũng góp phần đáng kể. Khi mẹ quá căng thẳng, hormone oxytocin là loại hormone kích thích co bóp tử cung bị ức chế, làm quá trình chuyển dạ chậm lại. Do đó, dù màng ối đã rách, cổ tử cung vẫn chưa mở đủ để sinh.

Do tiền sử sản khoa hoặc yếu tố can thiệp

Những mẹ từng sinh khó, sinh mổ hoặc có can thiệp y khoa trong thai kỳ (như đặt vòng, nong cổ tử cung trước đó) cũng dễ gặp tình trạng này. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc kích thích co bóp không đúng liều hoặc sai thời điểm có thể khiến màng ối vỡ sớm trước khi cổ tử cung sẵn sàng.

Tất cả những nguyên nhân này đều cần được bác sĩ xác định cụ thể để đưa ra hướng xử trí phù hợp, đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.

Vỡ ối nhưng tử cung chưa mở có nguy hiểm không?

Tình huống này không chỉ gây lo lắng mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nếu chậm xử lý. Dưới đây là một số nguy cơ chính mẹ bầu có thể gặp phải:

• Chuyển dạ kéo dài: Khi cổ tử cung không mở, thai nhi không thể di chuyển xuống thấp, dẫn đến thời gian sinh kéo dài.
• Nhiễm trùng ối: Vi khuẩn từ âm đạo dễ dàng xâm nhập vào tử cung sau khi màng ối rách, gây viêm nhiễm cho cả mẹ và thai.
• Thai thiếu oxy: Do áp lực trong tử cung thay đổi, dây rốn dễ bị chèn ép khiến bé bị suy thai, thậm chí có thể hít phải phân su, gây nguy hiểm cho đường hô hấp.
• Băng huyết sau sinh: Khi tử cung co bóp yếu hoặc mệt mỏi do chuyển dạ kéo dài, nguy cơ băng huyết tăng cao.

Theo ACOG - Hiệp hội Sản Phụ khoa Hoa Kỳ, nếu thai trên 37 tuần bị vỡ ối mà chưa có dấu hiệu chuyển dạ, bác sĩ thường khởi phát chuyển dạ trong vòng 12 - 24 giờ để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng và biến chứng cho mẹ cũng như thai nhi. Đây là hướng xử trí an toàn được khuyến nghị trong các hướng dẫn sản khoa hiện hành.

Bao lâu sau khi vỡ ối thì cần can thiệp y tế?

Thời gian theo dõi an toàn sau khi vỡ ối mà chưa có dấu hiệu chuyển dạ phụ thuộc vào tuổi thai và tình trạng sức khỏe của mẹ và thai nhi. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của Hiệp hội Sản Phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG) và nhiều hướng dẫn lâm sàng khác, mốc thời gian quan trọng cần lưu ý là 12 - 24 giờ sau khi vỡ ối.

Ở thai đủ tháng (≥37 tuần), nếu sau 12 - 18 giờ vỡ ối mà cổ tử cung vẫn chưa mở hoặc chưa có cơn co tử cung hiệu quả, nguy cơ nhiễm trùng ối, viêm màng ối và suy thai bắt đầu tăng. Trong trường hợp này, bác sĩ thường sẽ khởi phát chuyển dạ bằng oxytocin hoặc phương pháp hỗ trợ khác.

Nếu tình trạng này kéo dài quá 24 giờ, đặc biệt khi có dấu hiệu sốt, nước ối đổi màu hoặc thai giảm cử động, thì mổ lấy thai có thể được chỉ định để tránh biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng huyết, băng huyết sau sinh hoặc suy thai cấp.

Với thai non tháng (<37 tuần), thời gian theo dõi có thể kéo dài hơn tùy thuộc vào khả năng duy trì thai kỳ, nhưng luôn phải kèm theo kháng sinh dự phòng và theo dõi sát các dấu hiệu nhiễm trùng.

Nếu sau 12 - 24 giờ kể từ khi vỡ ối, mẹ bầu chưa có dấu hiệu chuyển dạ hoặc cổ tử cung vẫn chưa mở, cần được đánh giá và can thiệp y tế kịp thời để bảo vệ sức khỏe mẹ và thai nhi. Không nên tự theo dõi tại nhà vì các biến chứng có thể tiến triển nhanh và khó lường.

Mẹ bầu cần làm gì khi có dấu hiệu vỡ ối?

Ngay khi cảm nhận nước chảy ra bất thường ở vùng âm đạo (có thể là dòng chảy mạnh hoặc rỉ rả), mẹ cần bình tĩnh và thực hiện những bước sau:

• Nằm nghỉ ngay trên giường, tránh di chuyển nhiều để hạn chế nguy cơ sa dây rốn.
• Không thụt rửa, không đưa tay vào âm đạo, vì có thể khiến vi khuẩn xâm nhập gây nhiễm trùng.
• Nhờ người thân đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt để bác sĩ kiểm tra.

Cần nhập viện ngay nếu có các dấu hiệu sau:

• Nước ối có màu xanh, đen hoặc lẫn máu, vì có thể là phân su hoặc máu thai.
• Thai nhi giảm cử động, hoặc mẹ cảm thấy thai im hơn bình thường.
• Mẹ sốt, đau bụng dữ dội hoặc ra máu âm đạo, đây là các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm.

Vỡ ối mà tử cung chưa mở là tình huống nguy hiểm cần được xử trí y tế khẩn cấp. Mẹ bầu không nên chủ quan hoặc chờ đợi tự chuyển dạ tại nhà, vì điều này có thể dẫn đến nhiễm trùng, suy thai hoặc băng huyết sau sinh. Việc phát hiện sớm và đến bệnh viện ngay giúp bác sĩ can thiệp kịp thời, đảm bảo an toàn tối đa cho cả mẹ và bé. Sự chủ động, bình tĩnh và hiểu biết về các dấu hiệu bất thường trong thai kỳ chính là chìa khóa giúp hành trình “vượt cạn” của mẹ diễn ra suôn sẻ, an toàn và trọn vẹn.