Vi khuẩn Proteus là gì? Phương pháp điều trị bệnh lý do Proteus gây ra

Vi khuẩn Proteus có thể là một trong những tác nhân gây ngộ độc thực phẩm, thường xâm nhập vào cơ thể qua thực phẩm không đảm bảo vệ sinh hoặc nước bị nhiễm bẩn. Đây là một loại vi khuẩn có thể gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về vi khuẩn Proteus và phương pháp điều trị hiệu quả các bệnh lý mà nó gây ra.

Tổng quan về vi khuẩn Proteus

Vi khuẩn Proteus là một loại vi sinh vật thường trú trong đường ruột của con người và có mặt ở các hốc tự nhiên trên cơ thể. Trong điều kiện bình thường, Proteus không gây hại. Tuy nhiên, khi gặp các yếu tố thuận lợi như suy giảm miễn dịch hoặc mất cân bằng hệ vi sinh, loại vi khuẩn cơ hội này có thể trở thành tác nhân gây bệnh. Ngoài khả năng gây tiêu chảy khi tồn tại trong đường tiêu hóa, Proteus còn có thể gây ra các bệnh lý nghiêm trọng nếu xâm nhập ra ngoài hệ tiêu hóa, chẳng hạn như viêm đường tiết niệu, viêm tai giữa, nhiễm trùng máu, nhiễm trùng vết thương, hoặc viêm màng não sau viêm tai giữa.

Proteus là vi khuẩn Gram âm, có lông roi nên di chuyển rất linh hoạt. Loại vi khuẩn này dễ dàng sinh trưởng trên các môi trường nuôi cấy thông thường trong phòng thí nghiệm. Có ba loài Proteus phổ biến có khả năng gây bệnh ở người, bao gồm Proteus mirabilis, Proteus vulgaris và Proteus penneri. Trong số đó, P. mirabilis là loài thường gặp nhất và là nguyên nhân chính trong nhiều ca nhiễm trùng.

Ngộ độc thực phẩm do Proteus thường xảy ra khi ăn phải thức ăn chứa hàm lượng lớn vi khuẩn. Những con đường xâm nhập chính của Proteus vào cơ thể bao gồm:

• Thực phẩm: Là nguồn lây nhiễm phổ biến nhất, đặc biệt là các thực phẩm có nguồn gốc động vật đã hết hạn sử dụng hoặc bảo quản không đúng cách.
• Nguồn nước: Uống nước nhiễm khuẩn hoặc tắm tại ao, hồ có thể khiến vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể, mặc dù tỷ lệ lây nhiễm qua đường nước thấp hơn.
• Tiếp xúc gần: Việc sống cùng hoặc gần người đang mang vi khuẩn Proteus mà không thực hiện vệ sinh tay kỹ lưỡng sau khi tiếp xúc hoặc trước khi ăn cũng là nguy cơ cao dẫn đến lây truyền bệnh.

Bệnh lý đường ruột do vi khuẩn Proteus gây ra

Nhiễm khuẩn đường ruột do Proteus có thể là nguyên nhân gây ra các bệnh lý tiêu hóa như viêm niêm mạc dạ dày, viêm dạ dày – ruột, hoặc viêm đại tràng.

Tình trạng này thường xuất hiện sau khi ăn phải thực phẩm không đảm bảo vệ sinh như thịt sống, cá hoặc thịt đã hết hạn sử dụng.

Các biểu hiện phổ biến bao gồm:

• Buồn nôn và nôn: Mức độ dao động từ nhẹ với vài lần nôn cho đến nôn nhiều và kéo dài. Trong trường hợp nhiễm từ người khác, lượng vi khuẩn truyền sang thường ít nên triệu chứng nhẹ. Nhưng nếu ăn phải thức ăn chứa nhiều vi khuẩn Proteus, các dấu hiệu sẽ rõ rệt và nghiêm trọng hơn.
• Đau bụng: Có cảm giác đau thắt hoặc co quặn vùng bụng, vị trí đau thay đổi tùy thuộc vào loại bệnh, ví dụ viêm dạ dày hay viêm đại tràng.
• Tiêu chảy: Phân thường có mùi rất khó chịu, đôi khi nổi bọt; từ ngày thứ hai của bệnh, phân có thể chứa dịch nhầy màu xanh lá.
• Dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân: Người bệnh thường bị sốt từ 38°C trở lên, môi khô nẻ, lưỡi dơ và hơi thở có mùi hôi.

Phần lớn các ca ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn Proteus đều ở mức độ nhẹ hoặc trung bình, nếu được điều trị hợp lý thì các triệu chứng sẽ cải thiện rõ rệt trong vòng 2–3 ngày.

Phương pháp điều trị nhiễm trùng đường tiêu hóa do vi khuẩn Proteus

Việc phòng ngừa nhiễm khuẩn do vi khuẩn Proteus là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe. Dưới đây là một số biện pháp cần áp dụng để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh:

• Bổ sung nước và chất điện giải: Người bệnh thường bị mất nước và rối loạn điện giải do nôn ói và tiêu chảy nhiều. Vì vậy, việc bù dịch là rất cần thiết. Trong những trường hợp nôn nhiều, nên truyền dịch qua đường tĩnh mạch. Lượng dịch truyền sẽ được điều chỉnh tùy theo mức độ mất nước của bệnh nhân.
• Giảm sốt: Khi nhiệt độ cơ thể vượt quá 38,5°C, nên sử dụng thuốc hạ sốt. Thông thường, paracetamol được lựa chọn với liều từ 10–15 mg cho mỗi kg cân nặng, các liều cách nhau ít nhất 4 giờ nếu bệnh nhân sốt trở lại.
• Phòng ngừa và xử lý co giật: Nếu mất nước nghiêm trọng dẫn đến co giật, cần dùng thuốc chống co giật theo chỉ định y tế.
• Xử lý nguyên nhân gây bệnh: Để điều trị vi khuẩn Proteus, thường sử dụng các loại kháng sinh thuộc nhóm cephalosporin thế hệ thứ 3 hoặc thứ 4. Tuy nhiên, do khả năng đề kháng thuốc cao của loại vi khuẩn này, việc lựa chọn kháng sinh nên dựa trên kết quả của kháng sinh đồ nhằm đảm bảo hiệu quả điều trị.

Tiêm vắc xin là một biện pháp quan trọng giúp nâng cao hệ miễn dịch của cơ thể, từ đó phòng ngừa hiệu quả nhiều bệnh lý do vi khuẩn gây ra, bao gồm cả những bệnh do vi khuẩn Proteus. Mặc dù không có vắc xin đặc hiệu dành riêng cho vi khuẩn Proteus, nhưng việc tiêm các vắc xin như vắc xin phế cầu và vắc xin Rota giúp tăng cường sức đề kháng tổng thể của cơ thể, bảo vệ chống lại các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, đường ruột, đồng thời giảm thiểu nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng do nhiễm khuẩn Proteus gây ra. Tiêm phòng đúng cách, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người có hệ miễn dịch yếu, đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và giảm nhẹ các tác hại của nhiễm khuẩn.

Hiện tại, tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, các loại vắc xin có sẵn bao gồm:

• Vắc xin phế cầu: Prevenar 13, Synflorix, Pneumovax 23, Vaxneuvance (PCV15).
• Vắc xin Rota: Rotarix, Rotateq, Rotavin-M1.

Để biết thêm chi tiết và đặt lịch tiêm, vui lòng liên hệ qua hotline 1800 6928 hoặc truy cập website Trung tâm Tiêm chủng Long Châu.

Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và nâng cao sức khỏe cơ thể là những biện pháp thiết yếu giúp ngăn ngừa nhiễm khuẩn đường tiêu hóa do vi khuẩn Proteus. Khi phát hiện các triệu chứng bất thường và nghi ngờ mắc bệnh liên quan đến vi khuẩn Proteus, việc đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng. Đồng thời, cần tránh việc tự ý sử dụng kháng sinh, nhằm ngăn ngừa tình trạng kháng thuốc không mong muốn.