U nhú lưỡi là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

U nhú lưỡi là những tổn thương nhỏ, thường có hình dạng như mụn cóc hoặc nốt sần, xuất hiện trên bề mặt lưỡi. Chúng thường do nhiễm virus papillomavirus ở người (HPV), một loại virus phổ biến có thể ảnh hưởng đến da và niêm mạc miệng. Trong đó, các chủng HPV 6 và 11 là nguyên nhân chính gây ra các u nhú lành tính vùng miệng, còn các chủng nguy cơ cao như HPV 16 và 18 có thể liên quan đến các tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư biểu mô tế bào vảy ở vùng hầu họng.

U nhú lưỡi có thể không gây đau nhưng đôi khi gây khó chịu hoặc ảnh hưởng đến chức năng ăn uống và nói chuyện. Nếu tổn thương phát triển lớn hoặc bị va chạm liên tục, người bệnh có thể gặp đau nhẹ, chảy máu hoặc viêm nhiễm thứ phát.

Hơn nữa, sự xuất hiện của những nốt bất thường trên lưỡi đôi khi cũng gây lo lắng về mặt thẩm mỹ hoặc nghi ngờ ung thư, nhất là khi tổn thương không thuyên giảm sau thời gian dài. Chính vì vậy, việc phát hiện và đánh giá sớm các tổn thương nghi ngờ u nhú là rất quan trọng để can thiệp kịp thời và ngăn ngừa biến chứng.

Những dấu hiệu và triệu chứng của u nhú lưỡi

Người mắc u nhú lưỡi có thể gặp các triệu chứng sau:

• Xuất hiện các nốt nhỏ, mềm hoặc cứng trên bề mặt lưỡi.
• Các nốt có thể có màu trắng, hồng hoặc màu da.
• Cảm giác vướng víu hoặc khó chịu khi ăn uống hoặc nói chuyện.
• Đôi khi có thể gây đau nhẹ hoặc chảy máu nếu bị kích thích.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh u nhú lưỡi

Nếu không được điều trị kịp thời, u nhú lưỡi có thể dẫn đến:

• Lây lan sang các vùng khác: U nhú có thể lan rộng trong miệng hoặc sang các vùng khác của cơ thể.
• Nguy cơ ung thư: Một số chủng HPV có thể dẫn đến ung thư miệng hoặc họng nếu không được kiểm soát.
• Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Gây khó khăn trong ăn uống, nói chuyện và ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu:

• Phát hiện các nốt bất thường trên lưỡi kéo dài hơn 2 tuần.
• Có cảm giác đau, chảy máu hoặc khó chịu ở vùng lưỡi.
• Gặp khó khăn trong ăn uống hoặc nói chuyện.
• Có tiền sử nhiễm HPV hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Nguyên nhân chính gây u nhú lưỡi là do nhiễm virus HPV, đặc biệt là các chủng HPV 6 và 11. Virus này lây truyền qua:

• Quan hệ tình dục bằng miệng là con đường lây nhiễm phổ biến.
• Tiếp xúc trực tiếp qua hôn hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng.
• Tự lây nhiễm từ các vùng khác của cơ thể bị nhiễm HPV.

Những ai có nguy cơ mắc phải u nhú lưỡi?

Các đối tượng có nguy cơ cao bao gồm:

• Người có nhiều bạn tình hoặc quan hệ tình dục không an toàn.
• Người hút thuốc lá hoặc sử dụng rượu bia thường xuyên.
• Người có hệ miễn dịch suy yếu, chẳng hạn như bệnh nhân HIV/AIDS.
• Người không tiêm phòng vắc xin HPV.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải u nhú lưỡi

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc u nhú lưỡi bao gồm:

• Hút thuốc lá: Làm tổn thương niêm mạc miệng, tạo điều kiện cho virus xâm nhập.
• Sử dụng rượu bia: Gây suy giảm miễn dịch và tổn thương niêm mạc.
• Vệ sinh răng miệng kém: Tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Chế độ dinh dưỡng không hợp lý: Thiếu hụt vitamin và khoáng chất cần thiết cho hệ miễn dịch.

Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm u nhú lưỡi

Việc chẩn đoán u nhú lưỡi đòi hỏi bác sĩ cần kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để đánh giá chính xác tình trạng tổn thương, phân biệt với các bệnh lý khác trong khoang miệng và xác định nguyên nhân cụ thể, đặc biệt là sự hiện diện của virus HPV. Quy trình chẩn đoán thường bắt đầu bằng bước khám lâm sàng, sau đó có thể cần đến các xét nghiệm chuyên sâu như sinh thiết hoặc xét nghiệm virus nếu nghi ngờ có liên quan đến nhiễm HPV. Các bước chẩn đoán có thể bao gồm:

• Khám lâm sàng: Quan sát trực tiếp các tổn thương trên lưỡi.
• Sinh thiết: Lấy mẫu mô để xác định loại tổn thương và loại trừ ung thư.
• Xét nghiệm HPV: Kiểm tra sự hiện diện của virus HPV trong mô.

Phương pháp điều trị u nhú lưỡi

Nội khoa

• Thuốc bôi tại chỗ: Sử dụng các loại thuốc như imiquimod hoặc podophyllin để loại bỏ u nhú.
• Thuốc uống: Tăng cường hệ miễn dịch giúp cơ thể tự loại bỏ virus.

Ngoại khoa

• Phẫu thuật cắt bỏ: Loại bỏ u nhú bằng dao mổ.
• Đốt điện: Sử dụng dòng điện để phá hủy mô u nhú.
• Laser: Dùng tia laser để loại bỏ tổn thương.
• Áp lạnh: Sử dụng nitơ lỏng để đóng băng và loại bỏ u nhú.

Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của u nhú lưỡi

Chế độ sinh hoạt

Để hạn chế diễn tiến của u nhú lưỡi, các biện pháp bạn nên làm bao gồm:

• Vệ sinh răng miệng đúng cách: Đánh răng ít nhất hai lần mỗi ngày và sử dụng chỉ nha khoa.
• Tránh hút thuốc và sử dụng rượu bia: Giảm nguy cơ tổn thương niêm mạc miệng.
• Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su và hạn chế số lượng bạn tình.
• Khám răng miệng định kỳ: Phát hiện sớm các tổn thương bất thường.

Chế độ dinh dưỡng

Một chế độ ăn bổ sung nhiều rau củ quả, vitamin sẽ giúp cho hệ miễn dịch của bạn:

• Ăn nhiều rau xanh và trái cây giúp cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết cho hệ miễn dịch.
• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn và nhiều đường giúp giảm nguy cơ viêm nhiễm.
• Uống đủ nước giữ cho niêm mạc miệng luôn ẩm và khỏe mạnh.

Phương pháp phòng ngừa u nhú lưỡi

Đặc hiệu

Phương pháp phòng ngừa đặc hiệu hiệu quả nhất hiện nay đối với các bệnh lý do virus HPV gây ra, trong đó có u nhú lưỡi, chính là tiêm vắc xin phòng HPV. Vắc xin này đã được nghiên cứu và chứng minh là có khả năng ngăn ngừa các chủng HPV nguy cơ cao, nguyên nhân gây ra phần lớn các trường hợp ung thư vùng miệng họng, cổ tử cung, hậu môn và bộ phận sinh dục.

Không đặc hiệu

Bên cạnh tiêm phòng, các biện pháp không đặc hiệu đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc và tái nhiễm HPV, đồng thời hạn chế sự tiến triển của các tổn thương có sẵn.

Trước hết, việc giáo dục sức khỏe cộng đồng là yếu tố nền tảng. Nhận thức đúng sẽ giúp thay đổi hành vi, từ đó góp phần ngăn chặn sự lây lan âm thầm của virus trong cộng đồng.

Thêm vào đó, việc thay đổi lối sống lành mạnh là chìa khóa để hỗ trợ hệ miễn dịch và hạn chế các yếu tố nguy cơ.

Quan hệ tình dục an toàn, thủy chung một bạn tình, sử dụng bao cao su đúng cách là những hành vi cần thiết để hạn chế sự tiếp xúc với virus HPV qua đường miệng hoặc sinh dục.

Việc từ bỏ thói quen hút thuốc lá và hạn chế rượu bia cũng đóng vai trò không nhỏ, bởi các chất kích thích này không chỉ làm tổn thương niêm mạc miệng mà còn làm suy yếu khả năng đề kháng của cơ thể, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho virus HPV tồn tại và nhân lên.

Ngoài ra, việc chăm sóc răng miệng đúng cách, bổ sung dinh dưỡng hợp lý và thăm khám định kỳ cũng là những thói quen giúp duy trì sức khỏe khoang miệng, ngăn chặn nguy cơ phát triển các tổn thương bất thường như u nhú.

U nhú lưỡi là một tình trạng phổ biến do nhiễm virus HPV, có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm nguy cơ ung thư. Áp dụng các biện pháp phòng ngừa, duy trì lối sống lành mạnh và tiêm phòng vắc xin HPV là những cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe răng miệng và toàn thân.

Trung tâm Tiêm chủng Long châu cung cấp các dịch vụ tư vấn và tiêm vắc xin phòng ngừa HPV, giúp bạn bảo vệ sức khỏe miệng họng và giảm nguy cơ mắc phải các bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến virus HPV. Với đội ngũ chuyên gia y tế giàu kinh nghiệm, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cam kết mang đến cho bạn những giải pháp chăm sóc sức khỏe hiệu quả và an toàn.