U bì buồng trứng kích thước bao nhiêu thì mổ? Các biến chứng khi không mổ

U bì buồng trứng thường phát triển âm thầm và được phát hiện qua siêu âm định kỳ hoặc khám phụ khoa. Kích thước của u bì và các triệu chứng đi kèm là yếu tố quan trọng để quyết định xem có cần phẫu thuật hay không. Do đó, hiểu rõ u bì buồng trứng kích thước bao nhiêu thì mổ là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe sinh sản và sức khỏe tổng thể.

U bì buồng trứng là gì?

U bì buồng trứng hay còn gọi là u nang bì hoặc teratoma buồng trứng. Đây là một loại u nang buồng trứng lành tính thường gặp. 

Điểm đặc biệt của u bì là chúng chứa các loại mô khác nhau, có nguồn gốc từ tế bào mầm đa năng, chẳng hạn như tóc, da, tuyến bã nhờn, mỡ, xương, sụn, răng, thậm chí cả mô tuyến giáp hoặc thần kinh. Điều này lý giải tại sao khi mổ u bì, bác sĩ có thể tìm thấy những "vật thể" bất thường bên trong.

U bì buồng trứng thường phát triển rất chậm và thường không gây ra triệu chứng đáng kể ở giai đoạn đầu. Nhiều trường hợp được phát hiện tình cờ qua thăm khám phụ khoa định kỳ hoặc siêu âm vì một lý do khác. Mặc dù lành tính, u bì vẫn cần được theo dõi chặt chẽ vì chúng có thể phát triển lớn, gây ra các triệu chứng khó chịu hoặc dẫn đến những biến chứng nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời.

U bì buồng trứng kích thước bao nhiêu thì mổ? 

Như đã trình bày phía trên, u bì buồng trứng là loại u nang phổ biến, thường phát triển chậm và ít gây triệu chứng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi u phát triển lớn hoặc gây biến chứng, việc can thiệp phẫu thuật là cần thiết. Một câu hỏi đặt ra: U bì buồng trứng kích thước bao nhiêu thì mổ?

Quyết định phẫu thuật u bì buồng trứng là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên nhiều yếu tố, không chỉ riêng kích thước của khối u.

Tiêu chuẩn kích thước quyết định phẫu thuật

Các bác sĩ thường dựa vào các hướng dẫn lâm sàng và kinh nghiệm chuyên môn để đưa ra quyết định phù hợp nhất cho từng bệnh nhân:

• U bì dưới 5cm: Đối với u bì có kích thước nhỏ dưới 5cm, đặc biệt nếu bệnh nhân không có bất kỳ triệu chứng nào, phương pháp điều trị thường là theo dõi định kỳ. Bệnh nhân sẽ được siêu âm lại sau mỗi 3 - 6 tháng để kiểm tra sự thay đổi về kích thước và đặc điểm của khối u. Ở kích thước này, u bì thường ít gây nguy hiểm và trong một số ít trường hợp, chúng có thể tự ổn định hoặc thậm chí giảm kích thước.
• U bì từ 5cm đến 7cm: U bì trong khoảng kích thước này cần được đánh giá kỹ lưỡng hơn. Quyết định phẫu thuật sẽ được xem xét nếu khối u gây ra các triệu chứng như đau bụng, cảm giác nặng bụng, chèn ép các cơ quan lân cận hoặc có dấu hiệu tăng kích thước nhanh qua các lần siêu âm liên tiếp.
• U bì lớn hơn 7cm, đặc biệt là trên 10cm: Khi u bì đạt kích thước này, nguy cơ xảy ra các biến chứng trở nên đáng kể hơn. Do đó, hầu hết các trường hợp u bì có kích thước lớn hơn 7cm và gần như luôn luôn đối với u trên 10cm đều được chỉ định phẫu thuật. 

Các yếu tố khác ảnh hưởng đến quyết định mổ

Ngoài kích thước, một số yếu tố khác đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra chỉ định phẫu thuật:

• Triệu chứng lâm sàng: Sự hiện diện và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng là một yếu tố then chốt. Đau bụng dữ dội, đau dai dẳng, đầy hơi, rối loạn tiêu hóa hoặc các triệu chứng chèn ép (tiểu khó, táo bón) có thể là dấu hiệu cho thấy cần can thiệp sớm, bất kể kích thước u.
• Tốc độ tăng kích thước: Nếu khối u phát triển nhanh chóng trong một khoảng thời gian ngắn thì đây là một dấu hiệu đáng lo ngại, thường là chỉ định để phẫu thuật, ngay cả khi kích thước ban đầu chưa quá lớn.
• Nguy cơ ác tính: Mặc dù u bì buồng trứng chủ yếu là lành tính, nhưng vẫn có một tỷ lệ nhỏ nguy cơ ác tính hóa (khoảng 1 - 2%). Nguy cơ này cao hơn ở phụ nữ mãn kinh. 

Lời khuyên từ chuyên gia

Quyết định phẫu thuật u bì buồng trứng là một quy trình cá thể hóa. Bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa. Bác sĩ sẽ đánh giá tổng thể dựa trên kết quả siêu âm, xét nghiệm máu, tiền sử bệnh, triệu chứng lâm sàng, tuổi tác và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân để đưa ra lời khuyên và lựa chọn điều trị tối ưu nhất. Điều quan trọng là không tự ý quyết định mà cần tuân thủ hướng dẫn của chuyên gia y tế.

Các biến chứng khi không mổ u bì buồng trứng kịp thời

Nếu không can thiệp kịp thời, u bì buồng trứng kích thước lớn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Xoắn u nang buồng trứng: U bì lớn dễ bị xoắn quanh cuống, gây thiếu máu cục bộ và đau bụng dữ dội. Đây là tình trạng cấp cứu, cần phẫu thuật ngay để tránh tổn thương buồng trứng vĩnh viễn.
• Vỡ u bì: Nếu u vỡ, dịch bên trong (chứa mỡ, tóc hoặc mô khác) có thể gây viêm phúc mạc, đe dọa tính mạng nếu không xử lý kịp thời.
• Chèn ép cơ quan lân cận: U bì lớn có thể ép vào bàng quang (gây tiểu khó, tiểu rắt) hoặc trực tràng (táo bón, đau khi đi ngoài), làm giảm chất lượng cuộc sống.
• Nguy cơ ác tính hóa: Dù hiếm (khoảng 1 - 2% trường hợp), u bì ở phụ nữ mãn kinh có thể biến đổi thành ung thư, đặc biệt nếu có dấu hiệu bất thường trên siêu âm hoặc xét nghiệm CA-125.

Các phương pháp mổ u bì buồng trứng phổ biến hiện nay

Khi được chỉ định phẫu thuật, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phù hợp dựa trên kích thước u, tình trạng bệnh nhân và nguy cơ biến chứng. Các phương pháp mổ u bì buồng trứng phổ biến bao gồm:

Phẫu thuật nội soi u bì buồng trứng

Phẫu thuật nội soi là phương pháp ưu tiên với các ưu điểm sau:

• Ít xâm lấn, chỉ cần rạch 3 - 4 lỗ nhỏ (0.5 - 1cm) trên bụng để đưa dụng cụ nội soi và loại bỏ u.
• Ít đau, hồi phục nhanh (2 - 4 tuần), ít để lại sẹo, và thời gian nằm viện ngắn (1 - 2 ngày).
• Thích hợp cho u bì dưới 10cm, không nghi ngờ ung thư.

Mổ mở

Mổ mở được áp dụng trong các trường hợp đặc biệt như sau:

• Dành cho u bì quá lớn (>10 - 15cm), có nguy cơ ác tính hoặc kèm theo dính ổ bụng phức tạp.
• Nhược điểm là vết mổ lớn hơn, thời gian hồi phục lâu hơn (4 - 6 tuần) và nguy cơ biến chứng như nhiễm trùng cao hơn.

Những lưu ý khi mổ u bì buồng trứng

Để đảm bảo an toàn khi mổ u bì buồng trứng và phòng ngừa u bì buồng trứng tái phát, chị em cần nắm được một số lưu ý dưới đây:

• Thực hiện siêu âm, xét nghiệm máu (CA-125) và đánh giá sức khỏe tổng quát dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. Bệnh nhân cần nhịn ăn 6 - 8 giờ trước phẫu thuật.
• Theo dõi định kỳ bằng siêu âm 3 - 6 tháng/lần để kiểm tra tình trạng buồng trứng. Xét nghiệm CA-125 có thể được chỉ định nếu nghi ngờ nguy cơ ác tính.
• Tái khám đúng lịch để phát hiện sớm các dấu hiệu tái phát u bì hoặc biến chứng như dính ổ bụng.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý với thực phẩm giàu protein (thịt gà, cá, trứng), vitamin C (trái cây, rau xanh) và uống đủ nước (2–2.5 lít/ngày) để hỗ trợ phục hồi.
• Sinh hoạt nhẹ nhàng, tránh mang vác nặng, tập thể dục cường độ cao hoặc quan hệ tình dục trong 4 - 6 tuần sau mổ.

U bì buồng trứng kích thước bao nhiêu thì mổ phụ thuộc vào nhiều yếu tố nhưng thông thường, u bì từ 5cm trở lên cần được đánh giá kỹ để quyết định phẫu thuật, đặc biệt nếu kèm triệu chứng như đau bụng, chèn ép cơ quan lân cận hoặc tăng kích thước nhanh. Để đảm bảo an toàn và bảo vệ sức khỏe sinh sản, người bệnh nên tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, theo dõi siêu âm định kỳ và chăm sóc sau mổ đúng cách. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời sẽ giúp tránh các biến chứng nguy hiểm và duy trì chất lượng cuộc sống.