Thức khuya có bị đột quỵ không? Dấu hiệu và cách phòng ngừa đột quỵ

Trong cuộc sống hiện đại, thức khuya đã trở thành “thói quen nguy hiểm” của rất nhiều người, từ học sinh, sinh viên cho đến người lao động trí óc. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, ngoài các rối loạn tâm thần, mệt mỏi, thiếu tập trung, thức khuya kéo dài có thể là gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, đặc biệt ở người trẻ có nền bệnh tiềm ẩn. Vậy thức khuya có bị đột quỵ không? Bài viết này sẽ làm rõ mối liên hệ giữa thức khuya và đột quỵ, đồng thời hướng dẫn các cách nhận biết dấu hiệu và phòng ngừa an toàn để bảo vệ sức khỏe.

Thức khuya có bị đột quỵ không?

Thức khuya có bị đột quỵ không hay đột quỵ do thức khuya có đúng không? Câu trả lời ngắn gọn là có, đặc biệt khi tình trạng thiếu ngủ xảy ra liên tục và kéo dài. 

Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng thiếu ngủ và nguy cơ đột quỵ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Cụ thể:

• Theo một nghiên cứu được công bố trên PubMed, ngủ dưới 6 giờ/ngày làm tăng nguy cơ đột quỵ lên 20 - 30% so với những người ngủ đủ 7 - 8 giờ/ngày.
• Người thường xuyên thức khuya có khả năng mất kiểm soát huyết áp ban đêm - một yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ thiếu máu não.
• Tại Việt Nam, các báo cáo từ bệnh viện lớn như Bệnh viện Bạch Mai cho thấy tỷ lệ người trẻ bị đột quỵ đang tăng, trong đó thói quen thức khuya góp phần không nhỏ.

Vì sao thức khuya lại làm tăng nguy cơ đột quỵ?

Thức khuya có bị đột quỵ không? Câu trả lời là có. Điều này được chứng minh thông qua các cơ chế sinh học mà thói quen này tác động lên cơ thể, đặc biệt là hệ tim mạch và thần kinh. Cụ thể:

Tăng huyết áp về đêm

Ban đêm là thời điểm cơ thể nghỉ ngơi, huyết áp thường hạ xuống để giảm áp lực lên mạch máu. Tuy nhiên, khi thức khuya, nhịp tim và huyết áp tăng bất thường, gây áp lực lên nội mạc mạch máu não. Điều này làm tăng nguy cơ:

• Vỡ mạch máu (xuất huyết não).
• Hình thành cục máu đông (nhồi máu não).

Rối loạn chuyển hóa và viêm mạch

Thức khuya kéo dài gây rối loạn chuyển hóa, bao gồm:

• Tăng đường huyết và kháng insulin: Làm tổn thương mạch máu và thúc đẩy xơ vữa động mạch.
• Tăng mỡ máu: Cholesterol và triglyceride tích tụ, làm hẹp lòng mạch, tăng nguy cơ tắc mạch não.
• Viêm mạch máu: Thiếu ngủ kích thích phản ứng viêm, làm tổn thương nội mạc mạch máu, tạo điều kiện cho cục máu đông hình thành.

Giảm lưu lượng máu não

Thiếu ngủ mãn tính làm giảm lượng máu và oxy cung cấp lên não, ảnh hưởng đến khả năng tự điều hòa của mạch máu não. Điều này đặc biệt nguy hiểm ở những người có tiền sử bệnh lý tim mạch hoặc xơ vữa động mạch.

Ảnh hưởng thần kinh trung ương

Người thức khuya thường xuyên có thể gặp các vấn đề thần kinh như:

• Phản xạ chậm, giảm khả năng nhận biết các dấu hiệu bất thường.
• Tê yếu, rối loạn vận động hoặc lú lẫn - những triệu chứng cảnh báo sớm của đột quỵ mà người bệnh dễ bỏ qua do mệt mỏi.

Dấu hiệu đột quỵ do thức khuya là gì?

Thức khuya có bị đột quỵ không? Không có dấu hiệu “đặc thù” cho đột quỵ do thức khuya nhưng những người có thói quen này nên cảnh giác với các triệu chứng sau, đặc biệt khi chúng xuất hiện đột ngột:

Các dấu hiệu thần kinh đột ngột

Các dấu hiệu thần kinh đột ngột bao gồm:

• Tê yếu một bên cơ thể: Mặt, tay hoặc chân một bên đột nhiên yếu, không cử động được hoặc có cảm giác tê bì.
• Nói ngọng hoặc khó diễn đạt: Khó nói rõ, phát âm không chuẩn hoặc không thể diễn đạt ý tưởng.
• Mắt mờ hoặc nhìn đôi: Mất thị lực tạm thời ở một hoặc cả hai mắt.
• Mất thăng bằng, chóng mặt: Cảm giác quay cuồng, đi lại khó khăn hoặc mất phối hợp động tác.
• Nhức đầu dữ dội: Đau đầu bất thường, không rõ nguyên nhân, đặc biệt khi kèm các triệu chứng khác.

Các triệu chứng cảnh báo sớm

Những người trẻ thường xuyên thức khuya có thể gặp các dấu hiệu cảnh báo sớm như:

• Mệt mỏi kéo dài, lú lẫn nhẹ: Cảm giác uể oải, thiếu tỉnh táo dù đã ngủ đủ thời lượng do chất lượng giấc ngủ kém.
• Thiếu tập trung, ngáp liên tục: Do não bộ không được nghỉ ngơi đầy đủ, ảnh hưởng khả năng nhận thức.
• Rối loạn nhịp tim, huyết áp thất thường: Cảm giác hồi hộp, tim đập nhanh hoặc huyết áp dao động sau các đêm mất ngủ.

Để nhận diện nhanh, hãy áp dụng công thức FAST:

• F (Face): Mặt có bị méo khi cười không?
• A (Arm): Có nâng được cả hai tay không?
• S (Speech): Có nói ngọng hoặc khó nói không?
• T (Time): Gọi cấp cứu ngay nếu có bất kỳ dấu hiệu nào.

Cách giảm nguy cơ đột quỵ cho người hay thức khuya

Thức khuya có bị đột quỵ không? Câu trả lời không chỉ dừng ở việc hiểu nguy cơ mà còn nằm ở hành động phòng ngừa. Dưới đây là các biện pháp thực tế để giảm nguy cơ đột quỵ, bạn đọc có thể tham khảo:

Điều chỉnh giấc ngủ

Để phòng ngừa đột quỵ do thức khuya, bạn nên:

• Ngủ đủ 7 - 8 giờ/ngày: Đảm bảo thời gian ngủ liên tục, chất lượng cao, tránh thức sau 23h.
• Tạo môi trường ngủ lý tưởng: Phòng tối, yên tĩnh, nhiệt độ mát mẻ (20 - 22°C).
• Tắt thiết bị điện tử: Tránh sử dụng điện thoại, máy tính ít nhất 30 phút trước khi ngủ để không ảnh hưởng đến melatonin (hormone điều hòa giấc ngủ).

Chế độ dinh dưỡng lành mạnh

Một chế độ dinh dưỡng lành mạnh được chứng minh là có thể làm giảm nguy cơ đột quỵ. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, bạn nên:

• Hạn chế thực phẩm không tốt cho tim mạch: Giảm muối, chất béo bão hòa (thịt mỡ, đồ chiên rán) và thực phẩm chế biến sẵn.
• Tăng cường thực phẩm bảo vệ mạch máu: Rau xanh, trái cây, cá béo (cá hồi, cá thu) giàu omega-3 và các loại hạt (hạnh nhân, óc chó).
• Tránh ăn đêm: Ăn khuya làm tăng đường huyết và áp lực lên hệ tiêu hóa, gây rối loạn chuyển hóa.

Vận động nhẹ mỗi ngày

Duy trì vận động nhẹ nhàng mỗi ngày giúp tăng cường sức đề kháng, phòng ngừa đột quỵ. Theo đó, bạn nên:

• Tập thể dục đều đặn: Đi bộ, yoga hoặc chạy bộ nhẹ 30 phút/ngày, ít nhất 5 ngày/tuần để cải thiện lưu thông máu và giảm căng thẳng.
• Thư giãn sau giờ làm việc: Các bài tập hít thở sâu hoặc thiền giúp ổn định nhịp sinh học và giảm stress.

Kiểm soát bệnh nền

Kiểm soát bệnh lý nền cũng là biện pháp giúp phòng ngừa đột quỵ hiệu quả. Cụ thể:

• Theo dõi huyết áp: Người có tiền sử tăng huyết áp cần đo huyết áp định kỳ và uống thuốc theo chỉ định bác sĩ.
• Kiểm tra mỡ máu và đường huyết: Phát hiện sớm rối loạn lipid máu hoặc đái tháo đường để điều trị kịp thời.
• Quản lý bệnh tim mạch: Nếu có rung nhĩ hoặc bệnh tim bẩm sinh, bạn cần tuân thủ phác đồ điều trị.

Khám sức khỏe định kỳ

Tầm soát sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn - các tác nhân làm tăng nguy cơ đột quỵ. Cụ thể:

• Tầm soát nguy cơ đột quỵ: Kiểm tra siêu âm mạch cảnh, xét nghiệm đông máu và chụp MRI/CT não nếu có triệu chứng bất thường.
• Phát hiện sớm dấu hiệu viêm mạch: Đặc biệt ở những người có tiền sử bệnh tự miễn hoặc rối loạn chuyển hóa.

Thức khuya có bị đột quỵ không? Câu trả lời là có, đặc biệt nếu bạn duy trì thói quen này trong thời gian dài và có các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu hoặc stress mạn tính. Đột quỵ không còn là bệnh của người cao tuổi mà đang ngày càng trẻ hóa với thức khuya là một trong những nguyên nhân góp phần. Đừng để thói quen thức khuya cướp đi sức khỏe của bạn - hãy hành động ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe bạn nhé. Cảm ơn bạn đã dành thời gian theo dõi bài viết sức khỏe hôm nay của Tiêm chủng Long Châu.