/icon_app_03735b6399_696a3c8baf_193690009b.png){kind=icon}
/Logo_Tiem_chung_76561e41f1.png){kind=logo}
:format(webp)/470051785_8767135473405056_691967411107495592_n_6b2bbff755.png)
:format(webp)/467434554_545745841560409_1066418224364723785_n_560a494f9c.png)
:format(webp)/1_ec536c6d33.png)
Tìm hiểu chung về xuất huyết não
Xuất huyết não (xuất huyết nội sọ) là một dạng của đột quỵ gây ra tình trạng chảy máu trong hộp sọ. Vì não không thể dự trữ oxy, nó phụ thuộc vào hệ thống mạch máu để nhận oxy và các chất dinh dưỡng cần thiết. Khi xảy ra xuất huyết não, mạch máu bị rò rỉ hoặc vỡ, khiến máu tích tụ bên trong hộp sọ và não. Lượng máu này tạo áp lực lên não, cản trở quá trình cung cấp oxy và dinh dưỡng cho các mô và tế bào não.
Xuất huyết não thường gặp sau các cú ngã hoặc chấn thương nặng. Tình trạng này cũng thường gặp ở những người bệnh tăng huyết áp không được kiểm soát tốt.
Xuất huyết não là một tình trạng cấp cứu có thể nguy hiểm đến tính mạng. Chỉ trong vòng ba đến bốn phút nếu không được cung cấp đủ oxy, các tế bào não sẽ bắt đầu chết. Việc điều trị kịp thời có thể mang lại kết quả hồi phục tốt nhất.
Triệu chứng thường gặp của xuất huyết não
Những dấu hiệu và triệu chứng của xuất huyết não
Các triệu chứng của xuất huyết não thường khác nhau tùy vào loại, có thể bao gồm:
- Tê, yếu, mất cảm giác hoặc liệt đột ngột ở mặt, tay, chân, đặc biệt là ở một bên cơ thể.
- Đau đầu dữ dội và đột ngột.
- Buồn nôn và nôn.
- Lú lẫn.
- Chóng mặt.
- Nói ngọng, nói không rõ.
- Mệt mỏi, buồn ngủ.
Ngoài ra, bạn cũng có thể gặp:
- Khó nuốt.
- Mất thị lực.
- Cứng cổ.
- Nhạy cảm với ánh sáng.
- Mất thăng bằng hoặc phối hợp vận động kém.
- Khó thở và nhịp tim bất thường.
- Co giật.
- Mất ý thức và hôn mê.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Xuất huyết não có thể đe dọa tính mạng và cần được điều trị khẩn cấp. Hãy đến bệnh viện ngay lập tức sau một chấn thương vùng đầu, nếu bạn hoặc người bên cạnh gặp phải các triệu chứng sau:
- Mất ý thức.
- Đau đầu không thuyên giảm.
- Nôn mửa, yếu liệt, nhìn mờ, khó giữ thăng bằng.
Nếu bạn không thấy triệu chứng ngay sau khi bị va đập vào đầu, hãy theo dõi các thay đổi về thể chất, tinh thần và cảm xúc. Ví dụ, nếu ai đó có vẻ ổn sau chấn thương đầu và vẫn có thể nói chuyện, nhưng sau đó rơi vào trạng thái mất ý thức, hãy đưa họ đến cơ sở y tế ngay lập tức.
Ngay cả khi bạn cảm thấy ổn, hãy nhờ người khác theo dõi bạn. Mất trí nhớ sau một cú đập vào đầu có thể khiến bạn quên rằng mình đã bị chấn thương. Người mà bạn kể lại sự việc có thể dễ dàng nhận ra các dấu hiệu cảnh báo và đưa bạn đến bệnh viện kịp thời.
Nguyên nhân gây bệnh xuất huyết não
Khi mạch máu não bị rò rỉ hoặc vỡ là nguyên nhân gây ra xuất huyết não. Xuất huyết não có thể xảy ra docác tình huống sau:
- Chấn thương vùng đầu (té ngã, tai nạn giao thông, chấn thương thể thao,...).
- Sự tích tụ các mảng xơ vữa trong động mạch não (xơ vữa động mạch).
- Cục máu đông.
- Điểm yếu trên thành mạch máu (phình mạch não).
- Rò rỉ từ các kết nối bất thường giữa động mạch và tĩnh mạch (dị dạng động - tĩnh mạch, gọi tắt là AVM).
- Sự tích tụ protein trong thành động mạch của não (bệnh lý mạch máu não do amyloid).
- U não.
Nguy cơ mắc phải xuất huyết não
Những ai có nguy cơ mắc phải xuất huyết não?
Xuất huyết não là một dạng của đột quỵ, có thể xảy ra ở bất kỳ ai, mọi độ tuổi, từ trẻ sơ sinh đến người lớn. Tuy nhiên, tình trạng này phổ biến hơn ở người trưởng thành trên 65 tuổi.
Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải xuất huyết não
Bạn có thể có nguy cơ cao bị xuất huyết não nếu có:
- Tăng huyết áp.
- Rối loạn sử dụng chất gây nghiện.
- Hút thuốc lá.
- Các bệnh lý gây rối loạn đông máu hoặc đang điều trị bằng thuốc chống đông.
- Các tình trạng liên quan đến thai kỳ và sinh đẻ (tiền sản giật, bệnh lý mạch máu sau sinh hoặc xuất huyết não thất ở trẻ sơ sinh).
- Các bệnh lý ảnh hưởng đến cấu trúc thành mạch máu.
Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh xuất huyết não
Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm trong xuất huyết não
Bác sĩ sẽ chẩn đoán xuất huyết não thông qua khám lâm sàng, kiểm tra thần kinh và các xét nghiệm liên quan. Trước tiên, họ sẽ xem xét tiền căn, bệnh sử và các triệu chứng của bạn. Sau đó, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm hình ảnh học như:
- Chụp cắt lớp vi tính (CT scan);
- Chụp cộng hưởng từ (MRI);
- Chụp mạch máu cộng hưởng từ (MRA).
Các xét nghiệm hình ảnh học này giúp xác định vị trí, mức độ và đôi khi là nguyên nhân gây xuất huyết.
Một số xét nghiệm khác có thể giúp xác định nguyên nhân như:
- Điện não đồ (EEG);
- Chụp X-quang ngực;
- Xét nghiệm nước tiểu;
- Công thức máu toàn phần;
- Chọc dò tủy sống;
- Chụp mạch máu (dành cho các trường hợp phình mạch hoặc dị dạng động – tĩnh mạch).
Điều trị xuất huyết não
Phẫu thuật có thể cần thiết để điều trị xuất huyết não nặng. Các bác sĩ phẫu thuật có thể tiến hành can thiệp để giảm áp lực nội sọ.
Nếu xuất huyết do vỡ phình động mạch não, bác sĩ có thể đề xuất phương pháp chụp mạch não có hỗ trợ hình ảnh, đây là thủ thuật xâm lấn tối thiểu. Trong một số trường hợp, bác sĩ phẫu thuật có thể mở hộp sọ để loại bỏ một phần hộp sọ và kẹp động mạch bị vỡ.
Các phương pháp điều trị khác bao gồm thuốc chống lo âu, chống co giật và các loại thuốc khác để kiểm soát triệu chứng như động kinh và đau đầu.
Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa xuất huyết não
Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của xuất huyết não
Sau khi điều trị xuất huyết não, người bệnh cần thực hiện một chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng khoa học để phục hồi chức năng và phòng ngừa tái phát:
Chế độ sinh hoạt:
- Nghỉ ngơi hợp lý: Người bệnh cần được nghỉ ngơi hoàn toàn trong giai đoạn cấp tính, tránh căng thẳng, lo âu hoặc làm việc nặng.
- Tập phục hồi chức năng sớm: Tập vật lý trị liệu, ngôn ngữ trị liệu và hoạt động trị liệu dưới sự hướng dẫn của chuyên gia giúp cải thiện khả năng vận động, nói và sinh hoạt hằng ngày.
- Kiểm soát huyết áp và bệnh lý nền: Tuân thủ điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu… để ngăn ngừa nguy cơ tái xuất huyết.
- Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia: Vì đây là các yếu tố làm tăng nguy cơ tổn thương mạch máu.
- Theo dõi và tái khám định kỳ: Để kịp thời phát hiện biến chứng hoặc dấu hiệu tái phát.
Chế độ dinh dưỡng:
- Ăn uống đầy đủ, cân bằng: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin B, C, E, omega-3, kẽm và sắt để hỗ trợ phục hồi tế bào thần kinh và hệ miễn dịch.
- Ưu tiên thực phẩm tốt cho tim mạch: Như cá hồi, dầu ô liu, rau xanh đậm, quả mọng, hạt ngũ cốc nguyên cám.
- Giảm muối và chất béo bão hòa: Để kiểm soát huyết áp, tránh tình trạng xơ vữa mạch máu.
- Tránh thực phẩm chế biến sẵn và nhiều đường: Vì dễ làm tăng nguy cơ viêm và các bệnh chuyển hóa.
- Uống đủ nước: Khoảng 1.5 – 2 lít mỗi ngày, trừ khi có chỉ định hạn chế từ bác sĩ.
Phòng ngừa xuất huyết não
Bạn không thể phòng ngừa tất cả các nguyên nhân gây xuất huyết não, nhưng bạn có thể thực hiện các biện pháp để giảm nguy cơ bằng cách:
- Kiểm soát huyết áp.
- Giảm mức cholesterol (nếu có rối loạn mỡ máu).
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Hạn chế uống rượu bia và ngưng hút thuốc lá.
- Ăn uống lành mạnh.
- Tập thể dục đều đặn.
- Kiểm soát đường huyết (nếu có bệnh đái tháo đường).
Bạn cũng có thể tự bảo vệ mình khỏi chấn thương bằng cách sử dụng thiết bị bảo hộ như đội mũ bảo hiểm khi tham gia các hoạt động nguy hiểm, hoặc thắt dây an toàn khi đi xe ô tô.
