Thiếu vitamin D ảnh hưởng sức khỏe toàn diện như thế nào?

Vitamin D đóng vai trò thiết yếu trong việc hấp thu canxi, duy trì hệ xương chắc khỏe và hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả. Tuy nhiên, do lối sống ít tiếp xúc ánh nắng, chế độ ăn chưa cân đối hoặc một số yếu tố sinh lý đặc thù, nhiều người rơi vào tình trạng thiếu hụt mà không hề hay biết. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa sẽ giúp mỗi người chủ động bảo vệ sức khỏe lâu dài, hạn chế những biến chứng không mong muốn.

Thiếu vitamin D gây bệnh gì? Thiếu vitamin D ảnh hưởng sức khỏe toàn diện như thế nào?

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động sống của cơ thể. Khi không được bổ sung đầy đủ, đặc biệt trong thời gian dài, cơ thể có thể gặp phải nhiều bệnh lý và rối loạn sức khỏe khác nhau, bao gồm:

Hen suyễn và các bệnh hô hấp

Vitamin D tham gia hỗ trợ và điều hòa hệ miễn dịch. Đối với người mắc hen suyễn hoặc viêm phế quản mạn tính, dưỡng chất này giúp tăng cường khả năng bảo vệ của cơ thể. Khi thiếu hụt kéo dài, chức năng phổi dễ bị ảnh hưởng, nhất là ở trẻ em.

Loãng xương và suy yếu xương

Mật độ xương phụ thuộc nhiều vào lượng Vitamin D được cung cấp mỗi ngày. Khi thiếu hụt, xương dần trở nên yếu hơn, làm tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương, đặc biệt ở người cao tuổi.

Ảnh hưởng đến răng miệng

Vitamin D có liên quan mật thiết đến quá trình hình thành và phát triển cấu trúc răng. Việc thiếu dưỡng chất này, nhất là ở trẻ nhỏ, có thể khiến răng kém chắc khỏe và dễ gặp các vấn đề răng miệng.

Gia tăng nguy cơ viêm nhiễm

Thiếu Vitamin D khiến hệ miễn dịch suy giảm, làm cơ thể khó chống lại vi khuẩn và virus. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm ngoài da như mẩn ngứa, lupus hoặc hình thành các ổ viêm bên trong như viêm ruột, viêm khớp dạng thấp,…

Các bệnh lý tim mạch

Vitamin D góp phần duy trì huyết áp ổn định, từ đó giúp hạn chế nguy cơ cao huyết áp. Nếu cơ thể thiếu vitamin này, khả năng mắc các bệnh tim mạch như rối loạn nhịp tim, xơ vữa động mạch, tắc mạch hay đột quỵ có thể tăng lên.

Dấu hiệu cho thấy cơ thể đang thiếu vitamin D

Khi cơ thể thiếu vitamin D, bạn có thể nhận thấy nhiều dấu hiệu bất thường xuất hiện trong sinh hoạt hằng ngày như:

• Đổ mồ hôi nhiều bất thường: Khi cơ thể không đủ vitamin D, nồng độ serotonin có xu hướng giảm. Điều này khiến bạn dễ ra mồ hôi hơn bình thường, đặc biệt là vùng trán hoặc lòng bàn tay.
• Tóc thưa và dễ rụng: Thiếu vitamin D làm rối loạn chu trình phát triển của tóc, khiến tóc mọc chậm, sợi tóc yếu và dễ gãy rụng hơn.
• Tác động đến sự phát triển của răng: Răng có thể mọc chậm, mọc lệch hoặc không đều, ảnh hưởng đến chức năng nhai về sau, tình trạng này thường gặp ở trẻ nhỏ.
• Đau mỏi cơ và xương khớp: Người thiếu vitamin D thường hay bị đau lưng, nhức các khớp như đầu gối, cổ tay, cổ chân hoặc toàn thân ê ẩm.
• Những biểu hiện khác có thể gặp: Táo bón, ăn uống kém ngon, cơ thể uể oải, khó ngủ, hay quên, giảm khả năng tập trung,…

Những lý do phổ biến dẫn đến thiếu vitamin D

Tình trạng thiếu vitamin D có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó thường gặp gồm:

• Khẩu phần ăn không đáp ứng đủ nhu cầu vitamin D: Điều này dễ xảy ra ở người theo chế độ ăn chay trường. Phần lớn thực phẩm giàu vitamin D có nguồn gốc từ động vật như cá, dầu gan cá, lòng đỏ trứng, sữa và các chế phẩm từ sữa. Khi những thực phẩm này không có trong bữa ăn hằng ngày, cơ thể sẽ khó nhận đủ vitamin D cần thiết.
• Ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Vitamin D được tổng hợp chủ yếu khi da tiếp xúc với ánh nắng. Việc thường xuyên ở trong nhà, che chắn kỹ hoặc sử dụng kem chống nắng, quần áo chống tia UV sẽ làm giảm khả năng da hấp thu ánh nắng để tạo vitamin D.
• Màu da sẫm: Da chứa nhiều melanin sẽ hạn chế quá trình sản xuất vitamin D khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, khiến lượng vitamin D tạo ra thấp hơn so với người có làn da sáng.
• Chức năng thận suy giảm: Thận đóng vai trò chuyển vitamin D sang dạng hoạt động. Khi thận hoạt động kém, quá trình chuyển đổi này bị ảnh hưởng, dẫn đến thiếu vitamin D trong cơ thể.
• Rối loạn hấp thu ở hệ tiêu hóa: Một số bệnh lý như bệnh Crohn, bệnh Celiac hay xơ nang có thể làm ruột kém hấp thu vitamin D từ thực phẩm, dù chế độ ăn vẫn cung cấp đủ.
• Thừa cân, béo phì: Vitamin D có xu hướng bị “giữ lại” trong mô mỡ, làm giảm lượng vitamin D lưu thông trong máu. Những người có chỉ số BMI từ 30 trở lên thường có nồng độ vitamin D thấp hơn mức bình thường.

Cách phòng ngừa thiếu vitamin D

Để phòng tránh thiếu vitamin D, bạn có thể áp dụng những cách sau:

• Tắm nắng hợp lý: Ra nắng khoảng 3 lần mỗi tuần, tốt nhất vào buổi sáng từ 9 - 11 giờ, mỗi lần 5 - 15 phút. Tránh nắng gắt để bảo vệ da.
• Bổ sung thực phẩm giàu vitamin D: Ưu tiên cá béo (cá hồi, cá ngừ, cá mòi), gan bò, lòng đỏ trứng, phô mai, tôm, sữa và ngũ cốc tăng cường vitamin D.
• Dùng viên bổ sung khi cần thiết: Nếu chế độ ăn và ánh nắng chưa đủ, có thể bổ sung vitamin D theo chỉ định của bác sĩ.
• Quan tâm nhóm nguy cơ cao: Người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, người da sẫm màu hoặc sống nơi ít nắng cần chú ý bổ sung vitamin D phù hợp.
• Với trẻ em: Nên cho tắm nắng đều đặn, ăn uống đủ chất và bổ sung vitamin D theo hướng dẫn chuyên môn để phòng còi xương.

Thiếu vitamin D là vấn đề sức khỏe phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu được quan tâm đúng mức. Chủ động tắm nắng hợp lý, ăn uống cân đối, theo dõi sức khỏe định kỳ và kết hợp các biện pháp bảo vệ như tiêm chủng sẽ giúp cơ thể duy trì trạng thái khỏe mạnh lâu dài. Việc đầu tư cho sức khỏe hôm nay chính là nền tảng vững chắc cho chất lượng cuộc sống ngày mai.