Sữa mẹ bị nhiều cặn trắng có sao không? Nguyên nhân và cách xử lý sữa nhiều cặn trắng

Trong quá trình trữ đông, trữ mát hay thậm chí ngay sau khi vắt, nhiều mẹ nhận thấy sữa mẹ bị nhiều cặn trắng lắng dưới đáy chai hoặc dính quanh thành bình. Điều này làm dấy lên câu hỏi: Sữa mẹ bị nhiều cặn trắng có sao không, có cần bỏ đi hay vẫn an toàn để bé sử dụng? Hiểu rõ nguyên nhân và cách phân biệt cặn trắng lành tính hay bất thường sẽ giúp mẹ yên tâm, đảm bảo nguồn sữa chất lượng và tránh lãng phí dinh dưỡng quý giá cho bé yêu.

Sữa mẹ bị nhiều cặn trắng có sao không? 

Sữa mẹ bị nhiều cặn trắng có sao không? Trong hầu hết các trường hợp, hiện tượng sữa mẹ bị nhiều cặn trắng không đáng lo. Thực tế cho thấy, cặn trắng thường là kết quả của chất béo hoặc protein trong sữa mẹ lắng xuống khi để yên hoặc bảo quản ở môi trường lạnh (ngăn mát hoặc ngăn đá). Chỉ cần lắc nhẹ bình sữa, các cặn này sẽ hòa tan trở lại, tạo thành hỗn hợp đồng nhất, an toàn cho bé sử dụng.

Mặc dù cặn trắng thường vô hại song mẹ cần chú ý các dấu hiệu bất thường sau để xác định sữa có thể đã hỏng:

• Cặn trắng vón cục, không tan khi lắc: Đây là dấu hiệu sữa có thể đã biến chất.
• Mùi bất thường: Sữa có mùi chua, hôi khét hoặc tanh nồng khác với mùi đặc trưng của sữa mẹ.
• Thời gian bảo quản vượt quá khuyến cáo: Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sữa mẹ chỉ nên để ở ngăn mát (4°C) tối đa 4 ngày và ngăn đá (-18°C) tối đa 6 - 12 tháng.
• Màu sắc bất thường: Sữa có màu loang lổ, xuất hiện váng đục hoặc các hạt không tan.

Nếu sử dụng sữa hỏng có cặn trắng bất thường, bé có thể gặp các vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy, nôn trớ hoặc đầy bụng. Vì vậy, mẹ cần kiểm tra kỹ trước khi cho bé bú.

Vì sao sữa mẹ bị nhiều cặn trắng?

Sữa mẹ bị nhiều cặn trắng có sao không? Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Hiểu rõ nguyên nhân gây ra hiện tượng sữa mẹ bị nhiều cặn trắng sẽ giúp mẹ đánh giá đúng tình trạng và có cách xử lý phù hợp. Vậy sữa mẹ bị nhiều cặn trắng do đâu?

Do chất béo trong sữa lắng xuống

Như đã trình bày phía trên, sữa mẹ bị nhiều cặn trắng có thể do chất béo trong sữa lắng xuống. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra hiện tượng sữa mẹ bị nhiều cặn trắng. 

Các nghiên cứu chỉ ra rằng, sữa mẹ chứa khoảng 3 - 5% chất béo, nhẹ hơn nước (chiếm ~87% thành phần sữa). Khi để yên, đặc biệt trong môi trường lạnh, chất béo có thể nổi lên thành váng hoặc lắng xuống tạo cặn trắng dưới đáy bình. Hiện tượng này hoàn toàn tự nhiên và không ảnh hưởng đến chất lượng sữa.

Do phản ứng với men lipase

Một số mẹ có nồng độ men lipase cao trong sữa khiến chất béo bị phân giải, tạo ra mùi hơi xà phòng và cặn trắng. Hiện tượng này thường rõ rệt hơn khi sữa được trữ đông hoặc để lâu trong ngăn mát. Mặc dù mùi có thể khác lạ nhưng nếu không có dấu hiệu hỏng khác, sữa vẫn an toàn.

Do thời gian bảo quản dài hoặc sai cách

Sữa mẹ để quá lâu (vượt 4 ngày ở ngăn mát hoặc 6 - 12 tháng ở ngăn đá) hoặc bảo quản không đúng (thay đổi nhiệt độ liên tục, ví dụ từ ngăn đá sang ngăn mát rồi lại đông lạnh) dễ dẫn đến tách lớp và tạo cặn trắng. Những cặn này có thể là dấu hiệu sữa bắt đầu biến chất.

Do nhiễm khuẩn từ dụng cụ vắt/trữ sữa

Nếu máy hút sữa, bình trữ hoặc túi trữ không được tiệt trùng kỹ, vi khuẩn có thể xâm nhập, làm sữa biến chất và xuất hiện cặn trắng không tan. Lúc này, sữa ngoài có nhiều cặn trắng còn thường kèm theo mùi chua hoặc ôi, cho thấy sữa đã hỏng.

Cách xử lý khi sữa mẹ có nhiều cặn trắng

Khi phát hiện sữa mẹ bị nhiều cặn trắng, mẹ có thể thực hiện các bước sau để xử lý và đánh giá chất lượng sữa:

Kiểm tra cảm quan trước khi cho bé bú:

• Ngửi mùi sữa: Sữa tốt sẽ có mùi thơm nhẹ hoặc hơi tanh đặc trưng. Nếu có mùi chua, ôi hoặc khét, cần mang bỏ ngay.
• Quan sát màu sắc và kết cấu: Sữa đạt chuẩn sẽ có màu trắng đục hoặc vàng nhạt, không loang lổ.

Lắc nhẹ hoặc xoay tròn bình:

• Lắc bình sữa theo chuyển động tròn nhẹ nhàng để cặn trắng hòa tan. Nếu cặn là chất béo lành tính, sữa sẽ trở lại đồng nhất.
• Tránh lắc mạnh vì có thể tạo bọt khiến bé khó chịu khi bú.

Hâm sữa đúng cách

• Hâm sữa mẹ bằng cách ngâm bình/túi sữa trong nước ấm (40 - 50°C) hoặc để trong ngăn mát tủ lạnh rã đông từ từ.
• Kiểm tra lại sau khi hâm: Nếu cặn vẫn không tan hoặc có mùi lạ, sữa đã hỏng.

Bỏ sữa nếu có dấu hiệu bất thường: Nếu cặn trắng vón cục, không tan hoặc sữa có mùi chua, hôi, mẹ nên bỏ sữa ngay, không tiếc để đảm bảo an toàn cho bé.

Tiệt trùng dụng cụ thường xuyên: Rửa sạch và tiệt trùng máy hút sữa, bình trữ, túi trữ sau mỗi lần sử dụng để tránh nhiễm khuẩn - nguyên nhân tiềm ẩn gây cặn trắng bất thường.

Cách phòng ngừa hiện tượng sữa mẹ bị nhiều cặn trắng

Để hạn chế sữa mẹ bị nhiều cặn trắng và giữ chất lượng sữa tối ưu, mẹ cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

Bảo quản đúng cách

Khi bảo quản sữa, mẹ cần lưu ý:

• Trữ lạnh ngay sau khi vắt: Đặt sữa vào ngăn mát (4°C) ngay sau khi vắt nếu dự định dùng trong 3 - 4 ngày hoặc chuyển sang ngăn đá (-18°C) nếu trữ lâu dài (tối đa 6 - 12 tháng).
• Sử dụng dụng cụ chuyên dụng: Dùng túi trữ sữa hoặc bình trữ đạt chuẩn an toàn thực phẩm, ghi rõ ngày giờ vắt để dễ kiểm soát.
• Tránh thay đổi nhiệt độ liên tục: Không chuyển sữa từ ngăn đá sang ngăn mát rồi đông lại nhiều lần vì điều này làm sữa dễ tách lớp và tạo cặn.

Rã đông đúng chuẩn

Để rã đông sữa, mẹ nên:

• Rã đông trong ngăn mát tủ lạnh (8 - 12 tiếng) hoặc ngâm túi/bình sữa trong nước ấm (40 - 50°C).
• Tuyệt đối không dùng nước sôi hoặc lò vi sóng để rã đông vì nhiệt độ cao có thể làm mất dinh dưỡng và tạo cặn bất thường.

Dinh dưỡng hợp lý cho mẹ

Để đảm bảo chất lượng của sữa mẹ, mẹ nên:

• Ăn uống cân bằng, giàu protein (thịt, cá, trứng), chất béo lành mạnh (omega-3 từ cá hồi, dầu ô liu, quả bơ) và vitamin từ rau xanh, trái cây.
• Uống đủ nước (2 - 3 lít/ngày) để duy trì lượng sữa và độ loãng phù hợp.

Mặc dù chế độ ăn không ngăn được hoàn toàn hiện tượng cặn trắng nhưng nó giúp cải thiện chất lượng sữa, giảm nguy cơ biến chất.

Vệ sinh thiết bị đúng quy trình

Các chuyên gia khuyến cáo, mẹ nên tiệt trùng máy hút sữa, bình trữ, túi trữ bằng nước sôi hoặc máy tiệt trùng sau mỗi lần sử dụng. Cùng với đó, mẹ cần đảm bảo tay và vùng ngực sạch sẽ trước khi vắt sữa để tránh vi khuẩn xâm nhập.

Hiện tượng sữa mẹ bị nhiều cặn trắng thường là bình thường, xuất phát từ quá trình tách lớp tự nhiên của chất béo hoặc protein trong sữa khi bảo quản. Tuy nhiên, mẹ cần cẩn trọng phân biệt cặn lành tính và dấu hiệu sữa hỏng để đảm bảo an toàn cho bé. Bằng cách kiểm tra cảm quan (mùi, màu, kết cấu), bảo quản đúng cách và vệ sinh dụng cụ kỹ lưỡng, mẹ có thể yên tâm sử dụng nguồn sữa quý giá này. Đừng quá hoang mang khi thấy cặn trắng, chỉ cần tuân thủ các hướng dẫn trên, mẹ sẽ dễ dàng đánh giá và xử lý đúng để bé yêu luôn nhận được nguồn dinh dưỡng tốt nhất.