Sốt xuất huyết và dị ứng: Cách phân biệt và xử trí hiệu quả

Sốt xuất huyết và dị ứng là hai tình trạng phổ biến, dễ gặp trong cộng đồng và thường bị nhầm lẫn vì có một số biểu hiện ngoài da tương tự nhau như đỏ da, phát ban hoặc mẩn ngứa nhẹ. Tuy nhiên, sự nhầm lẫn giữa sốt xuất huyết và dị ứng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng nếu người bệnh tự ý điều trị sai cách. Việc phân biệt hai tình trạng này một cách rõ ràng giúp người bệnh bảo vệ sức khỏe, tránh biến chứng và can thiệp đúng thời điểm. Cùng tìm hiểu với Tiêm chủng Long Châu qua bài viết hôm nay.

Vì sao cần phân biệt đúng sốt xuất huyết và dị ứng?

Tránh bỏ lỡ giai đoạn vàng điều trị sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue lây truyền qua vết đốt của muỗi vằn. Bệnh không chỉ gây sốt mà còn có thể làm tổn thương mạch máu, giảm tiểu cầu và gây xuất huyết nội. Khi nhầm sốt xuất huyết và dị ứng, người bệnh dễ chủ quan, tự điều trị bằng thuốc chống dị ứng hoặc thuốc giảm đau không phù hợp, khiến bệnh nặng hơn mà không biết.

Các yếu tố khiến sốt xuất huyết trở nên nguy hiểm nếu nhầm lẫn:

Giai đoạn nguy hiểm thường rơi vào ngày 3 - 7 dù lúc này người bệnh đã giảm sốt và tưởng như khỏe hơn.
Thoát huyết tương, chảy máu cam, nôn nhiều, đau bụng dữ dội là những dấu hiệu cảnh báo có thể bị bỏ qua nếu người bệnh nghĩ rằng mình chỉ bị dị ứng hoặc phát ban thông thường.
Không theo dõi sát khiến người bệnh không phát hiện kịp thời dấu hiệu nặng, làm tăng nguy cơ biến chứng hoặc tử vong.

*Việc phân biệt đúng sốt xuất huyết và dị ứng là rất quan trọng*

Tránh tự ý dùng thuốc sai, gây hậu quả nghiêm trọng

Nguyên tắc điều trị sốt xuất huyết và dị ứng hoàn toàn khác nhau. Việc tự dùng thuốc không đúng có thể làm tình trạng trở nặng nhanh chóng.

Một số sai lầm thường gặp khi nhầm lẫn sốt xuất huyết và dị ứng:

Dùng thuốc kháng viêm NSAIDs (ibuprofen, aspirin) để giảm sốt hoặc giảm đau khi đang bị sốt xuất huyết có thể gây xuất huyết tiêu hóa hoặc kéo dài thời gian chảy máu.
Dùng thuốc chống dị ứng khi chưa rõ nguyên nhân có thể che mất triệu chứng thật, khiến người bệnh chủ quan và trì hoãn khám bệnh.
Không bù nước đúng cách khi nghĩ rằng chỉ là dị ứng nhẹ, trong khi sốt xuất huyết gây mất dịch nghiêm trọng.

Do đó, phân biệt đúng sốt xuất huyết và dị ứng không chỉ giúp điều trị hiệu quả hơn, mà còn tránh tác dụng phụ nguy hiểm của việc sử dụng sai thuốc.

Cách phân biệt sốt xuất huyết và dị ứng

Để phân biệt sốt xuất huyết và dị ứng, người bệnh cần quan sát nguyên nhân, diễn tiến, kiểu sốt, phát ban, và dấu hiệu toàn thân. Mỗi tình trạng có đặc điểm rất khác nhau.

Đặc điểm	Sốt xuất huyết	Dị ứng
Nguyên nhân	Virus Dengue (DEN-1,2,3,4) lây qua muỗi vằn	Phản ứng miễn dịch quá mức với thực phẩm, thuốc, phấn hoa, hóa chất…
Thời gian khởi phát	Triệu chứng xuất hiện 5 - 7 ngày sau khi bị muỗi đốt	Khởi phát nhanh, vài phút đến vài giờ sau tiếp xúc với dị nguyên
Sốt	Sốt cao đột ngột 39 - 40°C, kéo dài 2 - 7 ngày, kèm ớn lạnh, đau đầu, đau hốc mắt, đau cơ khớp	Không gây sốt, nhưng có thể khiến cơ thể nhạy cảm và dễ bị nhiễm trùng
Phát ban	Chấm đỏ li ti hoặc nốt xuất huyết dưới da, do tổn thương mao mạch	Sẩn phù màu hồng/đỏ, ngứa dữ dội, di chuyển nhanh, lan rộng khi gãi
Đau nhức	Đau đầu dữ dội, đau sau hốc mắt, đau cơ khớp	Không điển hình, chỉ đau nếu dị ứng gây viêm
Xuất huyết	Chảy máu cam, chảy máu chân răng, nôn ra máu, đi ngoài phân đen	Hiếm khi xuất huyết, trừ trường hợp dị ứng mãn tính
Ngứa	Ít hoặc nhẹ	Ngứa dữ dội, đặc trưng của hầu hết các dị ứng da
Dấu hiệu toàn thân	Buồn nôn, nôn, đau bụng vùng thượng vị, mệt mỏi, uể oải; giai đoạn nguy hiểm có thể thoát huyết tương	Hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, chảy nước mắt, phù môi/mặt/mắt, đau bụng, tiêu chảy, tụt huyết áp, khó thở nặng (sốc phản vệ)

*Các nốt sốt xuất huyết xuất hiện dưới dạng các chấm đỏ li ti*

Cách xử trí khi chưa phân biệt được rõ sốt xuất huyết và dị ứng

Trong thực tế, không phải lúc nào người bệnh cũng dễ dàng xác định đâu là sốt xuất huyết và dị ứng, đặc biệt trong những ngày đầu. Vì vậy, việc xử trí đúng ngay từ đầu rất quan trọng, giúp giảm thiểu rủi ro, tránh biến chứng và bảo vệ sức khỏe cho người bệnh.

Tạm thời không tự ý dùng thuốc khi chưa chắc chắn

Khi chưa phân biệt rõ bệnh, người bệnh và phụ huynh cần tuân thủ một số nguyên tắc an toàn:

Tránh dùng thuốc giảm đau chống viêm NSAIDs như ibuprofen hay aspirin, vì nếu đó là sốt xuất huyết, các thuốc này có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết.
Chỉ dùng paracetamol để hạ sốt khi thực sự cần thiết, tránh lạm dụng.
Không tự ý dùng thuốc chống dị ứng khi vẫn còn sốt hoặc có các biểu hiện xuất huyết, vì điều này có thể che lấp triệu chứng thực sự và gây khó khăn trong chẩn đoán.
Bổ sung nước và điện giải đều đặn để ngăn mất nước, đặc biệt trong trường hợp sốt cao hoặc nôn ói.

Việc tuân thủ những nguyên tắc này sẽ giúp người bệnh an toàn hơn, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho bác sĩ trong việc chẩn đoán và điều trị chính xác.

*Bổ sung nhiều nước để tránh mất nước khi bị sốt cao*

Những nguyên tắc này giúp đảm bảo người bệnh không làm bệnh cảnh nặng hơn nếu thực chất đang mắc sốt xuất huyết.

Đi khám ngay khi có dấu hiệu nguy hiểm

Dù là sốt xuất huyết hay dị ứng, đều có thể gây nguy hiểm nếu không được xử lý đúng cách. Các dấu hiệu cần đến bệnh viện ngay gồm:

Sốt cao không hạ dù đã dùng paracetamol.
Nôn nhiều, đau bụng dữ dội.
Chấm xuất huyết lan rộng hoặc chảy máu chân răng.
Bầm tím bất thường.
Khó thở, phù nề môi.
Mệt lả, tay chân lạnh, tiểu ít.

*Phụ huynh nên đưa trẻ đi khám nếu sốt cao không hạ*

Sốt xuất huyết và dị ứng có thể gây nhầm lẫn do một số biểu hiện ngoài da tương tự nhau. Tuy nhiên, cơ chế gây bệnh, mức độ nguy hiểm và cách xử trí của hai tình trạng này hoàn toàn khác biệt. Nhận biết đúng sốt xuất huyết và dị ứng giúp người bệnh tránh dùng sai thuốc, không bỏ qua giai đoạn vàng điều trị và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Khi gặp phát ban, sốt cao, chấm xuất huyết hoặc bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác, thay vì tự chữa trị tại nhà.