Sau khi tiêm vắc xin nên làm gì? Đối tượng nào không nên tiêm chủng?

Hiện nay, tiêm chủng vắc xin đã trở thành một phần không thể thiếu trong công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam, đặc biệt trong việc phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Tuy nhiên, bên cạnh việc tiêm phòng, việc nắm rõ các lưu ý sau khi tiêm vắc xin nên làm gì cũng vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn cho cơ thể và tối ưu hóa hiệu quả của vắc xin.

Sau khi tiêm vắc xin nên làm gì?

Không phải ai cũng biết sau khi tiêm vắc xin nên làm gì hay sau khi chích ngừa cần làm gì? Việc theo dõi sau khi tiêm chủng là điều hết sức cần thiết.

Tại cơ sở tiêm chủng

Phản ứng sau tiêm thường xuất hiện trong vòng 30 phút sau khi vắc xin được tiêm vào cơ thể. Để đảm bảo an toàn và phát hiện sớm các phản ứng bất thường, người tiêm chủng cần ở lại cơ sở tiêm trong khoảng 30 phút dưới sự giám sát của nhân viên y tế. Trong thời gian này, các chuyên viên y tế sẽ theo dõi tình trạng sức khỏe của người tiêm, đồng thời kiểm tra kỹ lưỡng khu vực tiêm, nhiệt độ cơ thể và hướng dẫn cách chăm sóc sau tiêm.

Tại nhà

Dù phần lớn các phản ứng xảy ra trong 30 phút đầu nhưng vẫn có những trường hợp hiếm gặp với các phản ứng nghiêm trọng xuất hiện sau đó. Vì vậy, cần tiếp tục theo dõi trong 24-48 giờ sau tiêm. Việc giám sát bao gồm theo dõi thân nhiệt, nhịp thở, quan sát da toàn thân và đặc biệt là khu vực xung quanh vết tiêm, xem có sưng tấy, nổi mẩn đỏ hay phát ban không. Đối với trẻ nhỏ, cần chú ý đến mức độ tỉnh táo, tình trạng ăn uống và giấc ngủ của bé.

Phụ huynh có thể chăm sóc trẻ sau tiêm chủng theo các bước sau:

• Cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, nhẹ nhàng.

• Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, cho trẻ bú mẹ và uống đủ nước.

Tránh chạm vào khu vực tiêm khi bế trẻ và tuyệt đối không chườm nóng, không dùng dầu xoa, nặn chanh hay áp dụng các bài thuốc dân gian lên vết tiêm để tránh nguy cơ nhiễm trùng.

Tiêm chủng vắc xin là gì?

Tiêm chủng là phương pháp giúp cơ thể phát triển khả năng miễn dịch chống lại các bệnh truyền nhiễm thông qua việc sử dụng vắc xin. Theo Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (Unicef), tiêm chủng đã cứu sống 4,4 triệu người mỗi năm trên toàn cầu. Có thể khẳng định rằng, ngoại trừ nước sạch, không có phương pháp nào, kể cả kháng sinh, có thể tạo ra tác động tích cực đến mức giảm tỷ lệ tử vong như tiêm chủng vắc xin. Khi vắc xin được tiêm vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ nhận diện chúng như một chất lạ và ngay lập tức sản sinh ra “đội quân” kháng thể để tiêu diệt và ghi nhớ chúng. Nhờ vậy, khi gặp các tác nhân gây bệnh thực sự sau này, hệ miễn dịch sẽ phản ứng nhanh chóng và hiệu quả để chống lại chúng.

Tiêm chủng có lợi ích như thế nào?

Lợi ích của việc tiêm chủng bao gồm:

• Phòng ngừa bệnh tật hiệu quả: Tiêm chủng giúp cơ thể tạo ra kháng thể chủ động để chống lại các tác nhân gây bệnh, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe toàn diện cho cả trẻ em và người lớn. Nếu chẳng may mắc bệnh sau khi đã được tiêm vắc xin, nhờ sự hỗ trợ của các kháng thể do vắc xin kích thích sản sinh, bệnh thường diễn tiến nhẹ hơn, không gây biến chứng và người bệnh sẽ mau chóng hồi phục.

• Giảm tỷ lệ mắc bệnh và nguy cơ biến chứng: Tiêm phòng đúng lịch và đầy đủ là yếu tố then chốt để phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Nhờ vắc xin, tỷ lệ mắc các bệnh có thể phòng ngừa được ở trẻ em và người lớn trên toàn thế giới đã giảm đáng kể. Đồng thời, nguy cơ biến chứng nghiêm trọng hay tử vong cũng được kiểm soát hiệu quả.

• Tiết kiệm chi phí y tế: Chi phí tiêm chủng thấp hơn rất nhiều so với chi phí điều trị khi mắc bệnh. Vắc xin giúp giảm số ca bệnh, từ đó giảm cả chi phí khám và điều trị. Khi trẻ được bảo vệ tốt nhờ tiêm chủng, phụ huynh không cần nghỉ làm để chăm sóc, tiết kiệm thời gian và tiền bạc. Theo Unicef, mỗi 1 đồng đầu tư vào tiêm chủng có thể tiết kiệm được 26 đồng chi phí điều trị và các chi phí liên quan.

• Hỗ trợ trẻ phát triển toàn diện: Bệnh truyền nhiễm không chỉ gây tổn hại nặng nề đến thể chất mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần và sự phát triển của trẻ. Tiêm chủng giúp ngăn ngừa những bệnh lý nghiêm trọng, từ đó trẻ được bảo vệ khỏi các vấn đề như dị tật, thiểu năng trí tuệ hay hạn chế khả năng học tập, giúp trẻ phát triển toàn diện về cả thể chất lẫn trí tuệ.

Đối tượng nào không nên tiêm chủng?

Nội dung trên đã giải đáp sau khi tiêm vắc xin nên làm gì? Vậy còn đối tượng nào không nên tiêm chủng? Khám sàng lọc trước khi tiêm vắc xin là bước quan trọng nhằm phát hiện các chống chỉ định để đảm bảo an toàn cho người tiêm. Các trường hợp sau đây không nên thực hiện tiêm chủng:

• Người có tiền sử bị dị ứng nghiêm trọng hoặc đã từng gặp phản ứng nguy hiểm sau khi tiêm một liều vắc xin trước đó sẽ không được tiêm lại vắc xin cùng loại.

• Những người mắc các vấn đề suy giảm miễn dịch nghiêm trọng không nên tiêm vắc xin sống giảm độc lực do người suy giảm miễn dịch có thể không kiểm soát được sự sao chép của virus trong vắc xin dẫn đến những biến chứng nguy hiểm.

• Nếu một người đã bị viêm não trong vòng 7 ngày sau khi tiêm các vắc xin có thành phần ho gà thì chống chỉ định với vắc xin đó.

• Vắc xin sống giảm độc lực không được khuyến cáo tiêm cho phụ nữ mang thai vì có thể tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển và an toàn của thai nhi.

• Đối với những người gặp các tình trạng sức khỏe nặng, việc tiêm vắc xin chỉ nên được thực hiện khi lợi ích của vắc xin vượt trội so với nguy cơ. Ví dụ, trong trường hợp bùng phát dịch ho gà, tiêm vắc xin DPT (bạch hầu - ho gà - uốn ván) vẫn có thể cần thiết ngay cả khi người đó đã từng mắc hội chứng Guillain-Barré sau một lần tiêm trước.

• Các trường hợp bệnh cấp tính nặng hoặc vừa, có hoặc không có sốt, cần được xem xét cẩn trọng trước khi tiêm. Tuy nhiên, các bệnh nhiễm trùng thông thường như tiêu chảy, viêm đường hô hấp dưới nhẹ, viêm tai giữa (có hoặc không sốt) hay các phản ứng nhẹ sau tiêm trước, không phải là lý do để trì hoãn tiêm chủng.

Bài viết trên đã giải đáp thắc mắc sau khi tiêm vắc xin nên làm gì? Việc tuân thủ các hướng dẫn chăm sóc sau tiêm, theo dõi kỹ lưỡng các dấu hiệu bất thường và duy trì lịch tái khám sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ phản ứng phụ và mang lại hiệu quả bảo vệ lâu dài. Tiêm vắc xin không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn góp phần bảo vệ cộng đồng khỏi những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín, cung cấp dịch vụ tiêm chủng an toàn với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại. Vắc xin tại đây đảm bảo nguồn gốc rõ ràng, được bảo quản đúng tiêu chuẩn và tuân thủ quy trình tiêm chủng khép kín. Phụ huynh còn được tư vấn kỹ lưỡng trước và sau tiêm để đảm bảo hiệu quả tối ưu. Liên hệ ngay hotline miễn phí 1800 6928 để đặt lịch hẹn và bảo vệ sức khỏe cho bé yêu tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu!