Rối loạn thần kinh thực vật có nguy hiểm không​? Có chữa được không?

Nhiều người thường bỏ qua những triệu chứng như hồi hộp, khó thở, chóng mặt thoáng qua và cho rằng đó chỉ là do căng thẳng hoặc mệt mỏi. Thế nhưng, đây có thể là dấu hiệu của rối loạn thần kinh thực vật - một tình trạng liên quan đến sự điều hòa hoạt động của nhiều cơ quan trong cơ thể.

Rối loạn thần kinh thực vật có nguy hiểm không?

Câu trả lời là có. Rối loạn thần kinh thực vật, dù nguyên phát hay thứ phát, đều có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tiên lượng sống của người bệnh nếu không được quản lý đúng cách.

Ở các trường hợp nguyên phát (xuất phát từ hệ thần kinh trung ương hoặc ngoại vi), bệnh thường tiến triển nặng và tiên lượng xấu, đặc biệt khi đi kèm hội chứng Parkinson hoặc các rối loạn vận động khác. Nghiên cứu cho thấy tuổi khởi phát phổ biến ở giai đoạn trung niên và tỷ lệ sống sót sau 5 năm kể từ khi xuất hiện triệu chứng thần kinh thường dưới 50%.

Đối với rối loạn thần kinh thực vật thứ phát, mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào bệnh nền đi kèm, mức độ nặng của triệu chứng hạ huyết áp tư thế đứng và khả năng đáp ứng với điều trị. Hạ huyết áp tư thế đứng là một trong những biểu hiện thường gặp, có thể gây chóng mặt, té ngã, dẫn đến chấn thương nặng, đặc biệt ở người cao tuổi. Ngoài ra, tình trạng này còn liên quan đến tăng nguy cơ tử vong do tim mạch, sa sút trí tuệ và suy giảm nhận thức. Các đợt hạ huyết áp lặp đi lặp lại làm giảm tưới máu não, dẫn đến tổn thương chất trắng quanh não thất và góp phần vào bệnh lý sa sút trí tuệ mạch máu.

Đáng lưu ý, nhiều bằng chứng cho thấy suy giảm nhận thức và hạ huyết áp tư thế có thể là dấu hiệu sớm của một bệnh thoái hóa thần kinh tiềm ẩn, chẳng hạn như sa sút trí tuệ thể Lewy.

Bị rối loạn thần kinh thực vật có chữa được không?

Câu trả lời là có thể kiểm soát và cải thiện được, nhưng việc điều trị cần dựa vào nguyên nhân và triệu chứng của từng người bệnh. Rối loạn thần kinh thực vật không phải là một bệnh riêng biệt mà là sự mất cân bằng trong hoạt động của hệ thần kinh tự động - hệ thống kiểm soát nhiều chức năng quan trọng như nhịp tim, huyết áp, tiêu hóa, thân nhiệt và tiết mồ hôi. Tình trạng này thường không gây tử vong trực tiếp nhưng lại ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống.

Trong nhiều trường hợp, các rối loạn có thể thuyên giảm sau một vài năm, nhưng người bệnh vẫn cần theo dõi và điều trị triệu chứng. Hướng tiếp cận chủ yếu bao gồm:

• Điều chỉnh lối sống: Duy trì tâm lý tích cực, tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng.
• Hạn chế chất kích thích: Tránh rượu bia, thuốc lá, cà phê hoặc trà đặc vì có thể làm nặng thêm tình trạng rối loạn.
• Thư giãn và kiểm soát stress: thực hành các bài hít thở sâu, thiền, yoga hoặc xoa bóp vùng bụng trên rốn có thể giúp hỗ trợ điều hòa thần kinh.
• Điều trị y khoa: khi triệu chứng nặng hoặc kéo dài, người bệnh cần thăm khám tại cơ sở y tế chuyên khoa để được bác sĩ đánh giá, kê thuốc hoặc chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp.

Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), rối loạn thần kinh tự động (autonomic neuropathy) thường không có phác đồ điều trị duy nhất mà tập trung vào việc kiểm soát nguyên nhân nền và cải thiện triệu chứng để nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Biện pháp điều trị rối loạn thần kinh thực vật

Việc điều trị rối loạn thần kinh thực vật phụ thuộc nhiều vào nguyên nhân và mức độ rối loạn. Trong trường hợp chưa xác định được căn nguyên, bác sĩ thường chỉ có thể kiểm soát triệu chứng thay vì điều trị triệt để. Có hai phương pháp điều trị phổ biến dưới đây.

Điều trị bằng thuốc

Tùy theo biểu hiện của người bệnh, bác sĩ có thể chỉ định:

• Thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm: Giúp cải thiện tình trạng lo âu, hồi hộp, mất ngủ.
• Thuốc tăng cường thể trạng: Hỗ trợ giảm suy nhược, nâng cao sức đề kháng, cải thiện sức khỏe tổng thể.
• Các biện pháp hỗ trợ huyết áp: Trong trường hợp tụt huyết áp, bệnh nhân có thể được khuyên nằm với đầu giường nâng cao, chia nhỏ bữa ăn, hoặc tăng lượng muối trong khẩu phần theo chỉ dẫn y khoa.

Vật lý trị liệu và liệu pháp bổ trợ

Đây là nhóm phương pháp có vai trò quan trọng trong việc cải thiện triệu chứng và nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân. Một số kỹ thuật thường được áp dụng là:

• Châm cứu, bấm huyệt, xoa bóp: Giúp điều hòa hoạt động thần kinh và giảm căng thẳng.
• Liệu pháp nhiệt: Tắm nước nóng - lạnh luân phiên, xông hơi thuốc tại huyệt vị nhằm tăng tuần hoàn máu và cải thiện chức năng thần kinh.
• Tập luyện điều hòa: Các bài tập hít thở, yoga hoặc khí công có tác dụng ổn định hệ thần kinh thực vật, đồng thời duy trì tâm lý lạc quan, giảm stress.

Trên đây là những thông tin chúng tôi cung cấp đến bạn để giải đáp cho thắc mắc rối loạn thần kinh thực vật có nguy hiểm không. Rối loạn thần kinh thực vật tuy không trực tiếp đe dọa tính mạng nhưng có thể gây ra nhiều rối loạn chức năng trong cơ thể, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống nếu không được kiểm soát kịp thời. Việc phát hiện sớm, điều chỉnh lối sống, kết hợp điều trị y khoa đúng cách sẽ giúp người bệnh cải thiện triệu chứng và hạn chế biến chứng.