Nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ: Nhận diện, điều trị và phòng ngừa

Nứt kẽ hậu môn là một vấn đề sức khỏe phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong giai đoạn sơ sinh và những năm đầu đời. Vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn có thể ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ và khiến các bậc phụ huynh lo lắng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và các biện pháp phòng ngừa nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ.

Nứt kẽ hậu môn là gì?

Nứt kẽ hậu môn, hay còn gọi là nứt hậu môn, là tình trạng xuất hiện một hoặc nhiều vết nứt, rách ở lớp da quanh hậu môn. Đối với trẻ nhỏ, đây là một vấn đề khá phổ biến, thường xảy ra khi trẻ gặp phải tình trạng táo bón. 

Khi trẻ cố gắng đi vệ sinh và phải rặn mạnh để tống phân ra ngoài, áp lực lớn lên vùng hậu môn có thể gây ra các vết nứt hoặc rách nhỏ tại đây. Các vết nứt này thường rất đau đớn và có thể gây khó khăn cho trẻ mỗi khi đi vệ sinh, khiến trẻ cảm thấy sợ hãi, dẫn đến trì hoãn việc đi vệ sinh.

Nứt kẽ hậu môn không chỉ gây ra cảm giác đau đớn mà còn ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ, khiến trẻ lo lắng khi phải đi vệ sinh. Các vết nứt này thường xuất hiện khi phân trở nên cứng, khô và khó tống ra ngoài. Lực rặn mạnh của trẻ trong khi cố gắng đi vệ sinh có thể làm tổn thương vùng da xung quanh hậu môn, tạo ra các vết nứt nhỏ hoặc đôi khi là vết rách sâu hơn. Khi đó, tình trạng táo bón kéo dài làm tình trạng nứt kẽ hậu môn trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến việc chảy máu nhẹ trong quá trình đi vệ sinh.

Tình trạng này thường không kéo dài lâu nếu được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nếu không được chăm sóc đúng cách, các vết nứt này có thể tiếp tục tái phát, thậm chí là kéo dài và gây ra các vấn đề nghiêm trọng hơn về sức khỏe cho trẻ, chẳng hạn như nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm tại khu vực hậu môn. Vì vậy, việc nhận diện sớm và điều trị nứt kẽ hậu môn là vô cùng quan trọng, giúp trẻ nhanh chóng hồi phục và không bị ảnh hưởng lâu dài bởi vấn đề này.

Triệu chứng và nguyên nhân gây nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ

Nứt kẽ hậu môn là tình trạng phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt khi trẻ gặp khó khăn trong việc đi vệ sinh, gây ra các cơn đau đớn và khó chịu. Các triệu chứng của nứt kẽ hậu môn ở trẻ có thể bao gồm:

• Đau khi đi vệ sinh: Đây là triệu chứng dễ nhận thấy nhất. Trẻ có thể khóc hoặc thể hiện sự khó chịu khi đi đại tiện, do các vết nứt ở hậu môn gây ra cơn đau khi phân đi qua. Đặc biệt khi phân cứng hoặc khô, trẻ phải rặn mạnh, làm tăng thêm đau đớn.
• Chảy máu: Một trong những dấu hiệu rõ ràng là có máu tươi trên giấy vệ sinh hoặc trong bồn cầu sau khi trẻ đi vệ sinh. Máu này thường có màu đỏ tươi và xuất hiện do các vết nứt ở hậu môn bị tổn thương trong quá trình đại tiện.
• Táo bón kéo dài: Trẻ gặp khó khăn trong việc đi tiêu, phân cứng hoặc khô, làm tăng áp lực lên vùng hậu môn, khiến việc đi vệ sinh trở nên khó khăn. Táo bón kéo dài làm tình trạng nứt kẽ hậu môn nghiêm trọng hơn, gây đau đớn và khó chịu cho trẻ.
• Thay đổi thói quen đi vệ sinh: Khi trẻ cảm thấy đau đớn khi đi vệ sinh, trẻ có thể sợ hãi và cố gắng tránh đi vệ sinh, dẫn đến việc trì hoãn. Điều này có thể làm tình trạng táo bón càng trở nên trầm trọng, tạo thành vòng xoáy khó thoát khỏi.

Nguyên nhân gây nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ

Có nhiều yếu tố có thể góp phần gây ra nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ. Một số nguyên nhân chính bao gồm:

• Táo bón: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra nứt kẽ hậu môn. Khi phân bị cứng và khô, trẻ phải rặn mạnh để tống phân ra ngoài, tạo áp lực lên khu vực hậu môn, dẫn đến các vết nứt hoặc rách nhỏ. Táo bón kéo dài khiến tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.
• Chế độ ăn uống thiếu chất xơ: Chế độ ăn thiếu chất xơ có thể dẫn đến phân cứng, khiến trẻ gặp khó khăn khi đi vệ sinh và làm tăng nguy cơ bị táo bón và nứt kẽ hậu môn. Đảm bảo cung cấp đủ chất xơ từ trái cây, rau xanh và ngũ cốc nguyên hạt giúp ngăn ngừa tình trạng này.
• Vệ sinh không đúng cách: Việc vệ sinh khu vực hậu môn không đúng cách sau khi đi vệ sinh có thể gây ra sự cọ xát và tổn thương vùng da xung quanh hậu môn, dẫn đến các vết nứt. Cần vệ sinh nhẹ nhàng, sạch sẽ để giảm thiểu nguy cơ này.
• Bệnh lý tiêu hóa: Một số bệnh lý như viêm ruột hoặc hội chứng ruột kích thích có thể làm tăng nguy cơ bị nứt kẽ hậu môn, do các triệu chứng như tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài, gây tổn thương cho khu vực hậu môn.

Cách điều trị nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ

Điều trị nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ chủ yếu tập trung vào việc giảm đau, làm lành vết nứt và điều chỉnh thói quen ăn uống cũng như đi vệ sinh của trẻ. Một số phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

• Điều trị táo bón: Điều trị táo bón là yếu tố quan trọng đầu tiên giúp giảm nguy cơ tái phát nứt kẽ hậu môn. Để thực hiện điều này, bạn cần cung cấp đủ chất xơ trong chế độ ăn uống của trẻ, chẳng hạn như rau xanh, trái cây và ngũ cốc. Nên khuyến khích trẻ uống đủ nước hàng ngày để giúp phân mềm, dễ đi. Nếu cần thiết, có thể sử dụng thuốc nhuận tràng nhẹ theo chỉ định của bác sĩ để hỗ trợ quá trình điều trị.
• Chăm sóc vùng hậu môn: Để giảm đau và giúp vết nứt lành nhanh chóng, có thể rửa sạch vùng hậu môn của trẻ bằng nước ấm sau mỗi lần đi vệ sinh. Sử dụng kem hoặc mỡ bôi trơn để giảm sự cọ xát và kích ứng tại khu vực hậu môn. Ngoài ra, cũng nên tránh để trẻ ngồi lâu trên bồn cầu hoặc duy trì thói quen đi vệ sinh không đều.
• Sử dụng thuốc giảm đau: Trong trường hợp trẻ gặp đau đớn dữ dội, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau nhẹ hoặc thuốc mỡ chứa thành phần làm dịu để giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn.

Phòng ngừa nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ

Để phòng ngừa nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ, các bậc phụ huynh có thể thực hiện những biện pháp sau:

• Chế độ ăn uống cân bằng: Đảm bảo chế độ ăn của trẻ đầy đủ chất xơ và đủ nước để giúp trẻ duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh và tránh táo bón.
• Xây dựng thói quen đi vệ sinh đều đặn: Khuyến khích trẻ đi vệ sinh đều đặn và không trì hoãn. Nếu trẻ bị táo bón, cần tìm cách giải quyết sớm để tránh ảnh hưởng đến hậu môn.
• Giữ vệ sinh sạch sẽ: Đảm bảo rằng vùng hậu môn của trẻ được vệ sinh sạch sẽ sau mỗi lần đi vệ sinh, giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và kích ứng.

Nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ không phải là một vấn đề hiếm gặp và có thể được điều trị hiệu quả nếu phát hiện kịp thời. Các bậc phụ huynh cần chú ý đến chế độ ăn uống, thói quen vệ sinh và chăm sóc sức khỏe cho trẻ để tránh tình trạng này xảy ra. Hy vọng bài viết này của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích về nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ và cách phòng ngừa hiệu quả.