Trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch non yếu, làn da nhạy cảm và cơ thể chưa thích nghi hoàn toàn với môi trường bên ngoài. Vì vậy việc chăm sóc đúng cách đóng vai trò quan trọng trong những tháng đầu đời. Những kiến thức và kỹ năng chăm sóc trẻ sơ sinh đúng cách không chỉ giúp bé phát triển khỏe mạnh mà còn giảm bớt áp lực cho người chăm sóc của bé. Cùng tìm hiểu thêm về những điều kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh.
Những sai lầm thường gặp khi chăm sóc trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch và hệ tiêu hóa non nớt, vì vậy, việc chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng cho bé cần được đặc biệt chú trọng. Dưới đây là những sai lầm phổ biến mà cha mẹ cần tránh:
- Tự ý dùng thuốc cho trẻ: Tuyệt đối không tự ý cho trẻ dùng bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc không kê đơn, khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Việc sử dụng thuốc không đúng cách có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.

- Bỏ qua các dấu hiệu bất thường: Cha mẹ cần quan sát kỹ các dấu hiệu của trẻ như bú kém, bỏ bú, sốt cao, quấy khóc liên tục, tiêu chảy, nôn trớ nhiều, da xanh tái... Nếu thấy trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần đưa trẻ đi khám ngay lập tức.
- Cho trẻ ăn quá nhiều hoặc quá ít: Dạ dày của trẻ sơ sinh rất nhỏ, chỉ chứa được một lượng sữa nhỏ. Cho trẻ ăn quá nhiều có thể gây nôn trớ, khó tiêu, trong khi cho trẻ ăn quá ít có thể khiến trẻ bị đói, quấy khóc, chậm tăng cân và suy dinh dưỡng.
- Pha sữa công thức không đúng cách: Pha sữa công thức không đúng tỷ lệ, nhiệt độ hoặc không đảm bảo vệ sinh có thể khiến trẻ bị tiêu chảy, nhiễm trùng hoặc không nhận đủ dinh dưỡng.
- Cho trẻ ăn dặm quá sớm: Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời. Việc cho trẻ ăn dặm quá sớm có thể gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của trẻ và làm tăng nguy cơ dị ứng.
- Không cho trẻ bú mẹ: Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh, cung cấp các kháng thể giúp bảo vệ trẻ khỏi bệnh tật. Không cho trẻ bú mẹ hoặc cho bú không đủ có thể khiến trẻ bị thiếu hụt dinh dưỡng và dễ mắc bệnh.

Những điều kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh về giấc ngủ và vệ sinh
Giấc ngủ và vệ sinh đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ sơ sinh. Dưới đây là những sai lầm phổ biến mà cha mẹ cần tránh:
- Cho trẻ ngủ sai tư thế: Tư thế ngủ tốt nhất cho trẻ sơ sinh là nằm ngửa, vậy nên việc cho trẻ nằm sấp có thể làm tăng nguy cơ đột tử ở trẻ sơ sinh.
- Để trẻ ngủ trên bề mặt mềm: Cho trẻ ngủ trên nệm quá mềm, gối hoặc chăn bông có thể làm tăng nguy cơ ngạt thở. Nên cho trẻ ngủ trên bề mặt phẳng, chắc chắn.
- Không tạo môi trường ngủ yên tĩnh: Trẻ sơ sinh cần được ngủ trong môi trường yên tĩnh, tối và thoáng mát. Tiếng ồn, ánh sáng hoặc nhiệt độ quá cao có thể khiến trẻ khó ngủ hoặc ngủ không sâu giấc.
- Không vệ sinh rốn đúng cách: Rốn của trẻ sơ sinh cần được giữ khô và sạch. Việc băng kín rốn hoặc sử dụng các chất khử trùng mạnh có thể làm chậm quá trình lành và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Tắm cho trẻ không đúng cách: Tắm cho trẻ quá lâu, dùng nước quá nóng hoặc quá lạnh hoặc không lau khô người cho trẻ ngay sau khi tắm có thể khiến trẻ bị cảm lạnh hoặc nhiễm trùng.
- Không thay tã thường xuyên: Tã ướt hoặc bẩn để lâu có thể gây hăm tã, viêm da hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu ở trẻ. Nên thay tã cho trẻ thường xuyên, khoảng 2 đến 3 tiếng một lần hoặc ngay khi trẻ đi tiêu.

Những điều cần tránh khi chăm sóc trẻ sơ sinh trong các hoạt động hàng ngày
Ngoài sức khỏe, dinh dưỡng, giấc ngủ và vệ sinh, còn có những sai lầm khác trong các hoạt động hàng ngày mà cha mẹ cần tránh để đảm bảo sự phát triển toàn diện của trẻ:
- Bế trẻ không đúng cách: Bế trẻ không đúng cách, đặc biệt là trẻ sơ sinh có phần cổ còn yếu, có thể gây tổn thương cột sống hoặc trật khớp vai. Nên bế trẻ nhẹ nhàng, nâng đỡ đầu và cổ trẻ.
- Tung hứng trẻ: Tung hứng trẻ lên cao là một trò chơi nguy hiểm, có thể gây chấn thương não, tổn thương não hoặc thậm chí tử vong ở trẻ nếu chẳng may trẻ bị ngã từ trên cao xuống.
- Để trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá: Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc hại, có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, hen suyễn, viêm phổi và làm tăng nguy cơ đột tử ở trẻ sơ sinh.
- Sử dụng các sản phẩm chăm sóc trẻ không phù hợp: Một số sản phẩm chăm sóc trẻ như phấn rôm, nước hoa, kem dưỡng da có chứa các hóa chất có thể gây kích ứng da, dị ứng hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Nên lựa chọn các sản phẩm dịu nhẹ, không mùi và được kiểm chứng an toàn cho trẻ sơ sinh.

- Không cho trẻ tiêm phòng: Tiêm phòng cho trẻ sơ sinh là biện pháp hiệu quả để bảo vệ trẻ khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Việc không cho trẻ tiêm phòng đầy đủ có thể khiến trẻ dễ mắc bệnh và gặp các biến chứng nặng nề.
- Để trẻ tiếp xúc với màn hình quá sớm: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần được khám phá thế giới xung quanh thông qua các hoạt động tương tác trực tiếp với người thân và môi trường. Việc cho trẻ xem tivi, điện thoại hoặc máy tính bảng quá sớm có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí não, thị lực và khả năng ngôn ngữ của trẻ.
Trên đây là những thông tin về những điều kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh mà bạn có thể tham khảo. Bằng cách tránh những sai lầm thường gặp trên đây, cha mẹ có thể tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển toàn diện của trẻ, giúp trẻ khỏe mạnh, thông minh và hạnh phúc.