Những biến chứng viêm khớp dạng thấp thường gặp là gì?

Là một bệnh lý tự miễn mạn tính, viêm khớp dạng thấp có thể gây tổn thương không chỉ ở khớp mà còn lan tỏa đến nhiều cơ quan khác trong cơ thể. Nếu không được kiểm soát tốt, bệnh sẽ dẫn đến hàng loạt biến chứng nguy hiểm, từ teo cơ, biến dạng khớp cho đến tim mạch hay phổi.

Viêm khớp dạng thấp là gì?

Viêm khớp dạng thấp, gọi tắt là RA là một trong những bệnh về hệ miễn dịch, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào các mô khỏe mạnh, đặc biệt là màng hoạt dịch bao quanh khớp. Điều này dẫn đến tình trạng viêm mạn tính, gây sưng, đau và làm tổn thương dần dần sụn, xương và các mô mềm xung quanh khớp.

Bệnh thường biểu hiện qua các triệu chứng như sưng, đau và cứng khớp, đặc biệt là vào buổi sáng, thường kéo dài hơn 30 phút. Viêm khớp dạng thấp có đặc trưng là ảnh hưởng đối xứng ở cả hai bên cơ thể, ví dụ như cả hai cổ tay hoặc cả hai đầu gối cùng bị ảnh hưởng. Bệnh thường gặp ở nữ giới, đặc biệt trong độ tuổi từ 30 đến 60. Các yếu tố nguy cơ bao gồm di truyền, thói quen hút thuốc lá hoặc từng nhiễm trùng trước đó. Nếu không được kiểm soát, tình trạng viêm này sẽ tiến triển, gây ra các biến chứng nguy hiểm.

Các biến chứng viêm khớp dạng thấp bắt nguồn từ chính tình trạng viêm mạn tính của bệnh. Khi hệ miễn dịch tấn công vào các khớp, nó sản sinh ra các chất trung gian gây viêm, không chỉ gây tổn thương tại khớp mà còn lưu thông khắp cơ thể, gây viêm toàn thân và ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác.

Bên cạnh đó, các yếu tố di truyền, đặc biệt là sự hiện diện của các tự kháng thể như yếu tố dạng thấp và anti-CCP cũng làm tăng nguy cơ tiến triển của bệnh. Ngoài ra, các yếu tố lối sống như hút thuốc lá, chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng và ít vận động cũng góp phần làm cho tình trạng viêm trở nên trầm trọng hơn. Mặc dù các thuốc điều trị hiện đại như DMARDs và thuốc sinh học có thể kiểm soát hiệu quả tình trạng viêm này, nhưng việc sử dụng chúng cũng cần được theo dõi chặt chẽ để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

Các biến chứng chính của viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp không chỉ gây đau đớn mà còn dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể. Dưới đây là những biến chứng phổ biến mà người bệnh cần lưu ý.

Tổn thương khớp và biến dạng

Đây là biến chứng phổ biến và dễ nhận biết nhất. Quá trình viêm mạn tính trong khớp dần dần phá hủy sụn và xương, dẫn đến xói mòn khớp. Theo thời gian, điều này gây ra tình trạng biến dạng vĩnh viễn, đặc biệt ở các khớp nhỏ như ngón tay, ngón chân, cổ tay và cổ chân. Khi khớp bị biến dạng, người bệnh sẽ gặp khó khăn trong các hoạt động sinh hoạt hàng ngày như cầm nắm, đi lại và trong trường hợp nặng có thể cần phải phẫu thuật thay khớp để khôi phục chức năng.

Bệnh lý tim mạch

Tình trạng viêm mạn tính do viêm khớp dạng thấp làm tăng đáng kể nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Quá trình viêm này gây tổn thương các mạch máu, thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch và hình thành các mảng bám. Điều này có thể dẫn đến các biến cố tim mạch nghiêm trọng như đau tim, đột quỵ và suy tim. Các nghiên cứu cho thấy, người bệnh viêm khớp dạng thấp có nguy cơ mắc các bệnh tim mạch cao hơn so với người khỏe mạnh.

Bệnh phổi

Bệnh phổi là một trong những biến chứng nghiêm trọng của viêm khớp dạng thấp. Trong đó, bệnh phổi kẽ là dạng phổ biến nhất, gây ra tình trạng xơ hóa, tạo sẹo trong mô phổi, làm giảm khả năng trao đổi oxy. Triệu chứng thường gặp là ho dai dẳng, khó thở, đặc biệt khi gắng sức. Ngoài ra, viêm khớp dạng thấp còn có thể gây viêm màng phổi, tràn dịch màng phổi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng hô hấp và chất lượng cuộc sống.

Loãng xương và gãy xương

Viêm khớp dạng thấp làm tăng nguy cơ loãng xương do nhiều yếu tố. Bản thân quá trình viêm mạn tính đã gây mất xương. Hơn nữa, việc sử dụng các thuốc chứa corticosteroid trong thời gian dài để kiểm soát viêm cũng làm giảm mật độ xương. Người bệnh viêm khớp dạng thấp có nguy cơ gãy xương cao hơn, đặc biệt là ở cột sống, hông và cổ tay. Tình trạng này không chỉ gây đau mà còn làm hạn chế vận động và tăng nguy cơ tàn phế.

Biến chứng mắt, miệng và da

Viêm khớp dạng thấp có thể gây ra hội chứng Sjogren làm cho các tuyến sản xuất nước mắt và nước bọt bị tổn thương. Điều này dẫn đến tình trạng khô mắt và khô miệng, gây khó chịu cho người bệnh. Ngoài ra, các biến chứng mắt khác như viêm màng bồ đào hoặc viêm củng mạc có thể gây đau, đỏ mắt và trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến suy giảm thị lực. Về da, người bệnh có thể xuất hiện hạt dưới da như đã đề cập ở bài viết trước, hoặc các nốt ban đỏ, loét da do viêm mạch máu.

Thiếu máu và hội chứng Felty

Thiếu máu mạn tính là một biến chứng phổ biến ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Tình trạng viêm kéo dài làm giảm khả năng sản xuất hồng cầu trong tủy xương, khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, da xanh xao và suy nhược. Nghiêm trọng hơn, một số ít bệnh nhân có thể mắc hội chứng Felty, đặc trưng bởi sự kết hợp của viêm khớp dạng thấp, phì đại lách và giảm bạch cầu. Điều này làm cho cơ thể rất dễ bị nhiễm trùng và cần được theo dõi, điều trị kịp thời.

Tăng nguy cơ nhiễm trùng và ung thư

Việc sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch như DMARDs hoặc thuốc sinh học để điều trị viêm khớp dạng thấp làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, đặc biệt là viêm phổi hoặc nhiễm trùng da. Ngoài ra, bản thân bệnh viêm khớp dạng thấp cũng làm tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư, đặc biệt là ung thư hạch và ung thư da. Vì vậy, người bệnh cần tiêm phòng đầy đủ và thường xuyên tầm soát ung thư định kỳ.

Viêm mạch và biến chứng thần kinh

Viêm mạch là một biến chứng hiếm gặp nhưng nguy hiểm, xảy ra khi các mạch máu bị viêm nhiễm, ảnh hưởng đến da, dây thần kinh hoặc các cơ quan nội tạng. Bên cạnh đó, viêm khớp dạng thấp có thể gây tổn thương cột sống cổ, dẫn đến chèn ép tủy sống. Điều này có thể gây ra các triệu chứng như đau, yếu cơ, tê bì hoặc thậm chí là liệt, đòi hỏi phải được chẩn đoán và can thiệp sớm để tránh hậu quả nghiêm trọng.

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý mạn tính phức tạp với nhiều biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu người bệnh chủ động nhận biết sớm các dấu hiệu, tuân thủ điều trị đúng cách và duy trì một lối sống khoa học, những biến chứng này hoàn toàn có thể được kiểm soát và hạn chế.

Trên đây là lời giải đáp cho thắc mắc những biến chứng viêm khớp dạng thấp thường gặp là gì mà bạn có thể tham khảo. Việc theo dõi sức khỏe sát sao, tái khám định kỳ và trao đổi chặt chẽ với bác sĩ là những bước quan trọng nhất để xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống và sống khỏe mạnh cùng bệnh.