Triệu chứng viêm màng phổi: Nhận biết sớm để điều trị kịp thời

Viêm màng phổi thường khởi phát với những biểu hiện khá đa dạng, từ nhẹ đến nặng, dễ nhầm lẫn với các bệnh hô hấp khác. Việc nhận biết sớm các triệu chứng viêm màng phổi đặc trưng không chỉ giúp quá trình chẩn đoán chính xác hơn mà còn hỗ trợ điều trị kịp thời, giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

Tại sao cần phát hiện bệnh viêm màng phổi sớm?

Phát hiện sớm viêm màng phổi giúp bác sĩ can thiệp kịp thời, hạn chế tổn thương phổi vĩnh viễn, giảm nguy cơ tràn dịch màng phổi, suy hô hấp hoặc nhiễm trùng lan rộng. Điều trị ở giai đoạn đầu thường đơn giản hơn, thời gian hồi phục nhanh và chi phí thấp hơn so với khi bệnh đã tiến triển nặng.

Triệu chứng viêm màng phổi thường gặp

Tùy vào nguyên nhân và mức độ viêm, các dấu hiệu có thể xuất hiện đột ngột hoặc tiến triển âm thầm, từ nhẹ đến nặng. Nhận biết sớm các triệu chứng dưới đây giúp người bệnh chủ động điều trị kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng như tràn dịch màng phổi, xơ hóa màng phổi hay suy hô hấp:

Đau ngực khi thở sâu hoặc ho

Đau ngực là dấu hiệu điển hình của viêm màng phổi, thường xuất hiện khi người bệnh hít sâu, ho hoặc cười. Cơn đau có thể lan lên vai hoặc xuống bụng, khiến người bệnh thở nông để tránh đau, từ đó làm giảm khả năng trao đổi oxy của phổi.

Đau ngực khi thở sâu hoặc ho là triệu chứng đặc trưng cảnh báo viêm màng phổi, không nên chủ quan bỏ qua. Nếu tình trạng đau kéo dài, kèm khó thở, sốt hoặc ho ra đờm lẫn máu, người bệnh cần đến cơ sở y tế sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh nguy cơ biến chứng ảnh hưởng đến chức năng hô hấp.

Khó thở tăng dần, đặc biệt khi nằm

Tình trạng viêm hoặc tràn dịch ở màng phổi gây chèn ép phổi, khiến người bệnh khó thở, nhất là khi nằm ngửa. Nhiều bệnh nhân phải ngồi hoặc nằm nghiêng để dễ thở hơn.

Ho khan hoặc ho ra máu

Viêm màng phổi thường gây ho khan dai dẳng. Trong một số trường hợp nặng, người bệnh có thể ho ra máu do tổn thương mạch máu nhỏ trong phổi hoặc màng phổi.

Sốt, ớn lạnh, ra mồ hôi

Phản ứng viêm và nhiễm trùng khiến cơ thể tăng nhiệt độ, đi kèm ớn lạnh và ra mồ hôi nhiều, đặc biệt vào ban đêm. Triệu chứng này thường xuất hiện khi viêm màng phổi liên quan đến viêm phổi hoặc nhiễm trùng phổi.

Mệt mỏi, chán ăn, sút cân

Quá trình viêm màng phổi kéo dài có thể khiến cơ thể suy kiệt năng lượng, dẫn đến mệt mỏi, chán ăn và sút cân không chủ ý.

Nhận biết các triệu chứng mệt mỏi, giảm cân nhanh chóng giúp người bệnh chủ động thăm khám sớm, tránh để bệnh tiến triển nặng gây biến chứng nguy hiểm.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

Viêm màng phổi nếu không được phát hiện và xử trí sớm có thể nhanh chóng tiến triển thành tình trạng nguy kịch, đe dọa tính mạng. Ngoài những triệu chứng viêm màng phổi thông thường, người bệnh cần đặc biệt lưu ý các dấu hiệu cảnh báo dưới đây:

Nhịp thở nhanh, khó thở khi nghỉ ngơi

Nếu ngay cả khi nghỉ ngơi mà người bệnh vẫn cảm thấy khó thở, thở gấp, cần đi khám khẩn cấp vì đây có thể là dấu hiệu tràn dịch màng phổi nhiều hoặc suy hô hấp.

Ho ra máu, đau ngực dữ dội

Ho ra máu lượng nhiều hoặc đau ngực dữ dội không thuyên giảm là biểu hiện cảnh báo tổn thương phổi nghiêm trọng. Khi xuất hiện triệu chứng này, người bệnh cần được cấp cứu hoặc thăm khám y tế ngay để được chẩn đoán và xử trí kịp thời, tránh nguy hiểm đến tính mạng.

Sốt cao liên tục không giảm

Sốt trên 39°C kéo dài, không đáp ứng thuốc hạ sốt hoặc kèm theo rét run, vã mồ hôi, có thể là dấu hiệu nhiễm trùng nặng hoặc nhiễm trùng huyết. Khi xuất hiện những dấu hiệu này, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Phương pháp chẩn đoán viêm màng phổi hiện nay

Để xác định chính xác viêm màng phổi và nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ kết hợp nhiều kỹ thuật thăm khám và xét nghiệm. Các phương pháp này không chỉ giúp phát hiện sự hiện diện của dịch hoặc tổn thương ở màng phổi, mà còn cung cấp thông tin quan trọng về mức độ viêm, loại trừ các bệnh lý khác và định hướng điều trị tối ưu.

Khám lâm sàng và nghe phổi

Khám lâm sàng là bước đầu tiên và quan trọng trong chẩn đoán viêm màng phổi. Bác sĩ sẽ hỏi bệnh sử, đánh giá triệu chứng như đau ngực, khó thở, ho khan và mệt mỏi và sử dụng ống nghe để phát hiện âm thanh cọ xát màng phổi hoặc tiếng bất thường trong phổi.

X-quang phổi, CT ngực

Chụp X-quang phổi là phương pháp hình ảnh phổ biến và dễ tiếp cận giúp phát hiện tràn dịch màng phổi, dày màng phổi hoặc tổn thương phổi liên quan. Tuy nhiên, X-quang đôi khi không đủ nhạy để phát hiện lượng dịch nhỏ hoặc tổn thương sâu.

Trong những trường hợp cần đánh giá chi tiết hơn, chụp cắt lớp vi tính (CT ngực) sẽ được chỉ định. CT cung cấp hình ảnh ba chiều với độ phân giải cao, cho phép quan sát rõ ràng mức độ dày của màng phổi, vị trí và tính chất của dịch, đồng thời phát hiện các bất thường khác như khối u hoặc viêm lan rộng. 

Siêu âm màng phổi

Kỹ thuật này phát hiện sớm lượng dịch nhỏ trong khoang màng phổi, hỗ trợ định vị khi cần chọc hút dịch.

Chọc hút dịch màng phổi để xét nghiệm

Bác sĩ sử dụng kim chuyên dụng để lấy mẫu dịch, sau đó phân tích nhằm xác định nguyên nhân (nhiễm trùng, lao, ung thư...). Kết hợp các phương pháp chẩn đoán giúp bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân và mức độ bệnh, từ đó xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.

Cách phòng ngừa viêm màng phổi hiệu quả

Phòng bệnh là giải pháp tối ưu để tránh viêm màng phổi và bệnh hô hấp do vi khuẩn, virus nhất là trong mùa lạnh và thời tiết giao mùa. Dưới đây là những biện pháp đã được chứng minh hiệu quả lâm sàng:

Tiêm phòng vắc xin phế cầu

Viêm màng phổi do vi khuẩn (phế cầu) và bệnh cúm là hai nguyên nhân hàng đầu có thể phòng ngừa bằng tiêm chủng. Việc tiêm phòng vắc xin phế cầu, cúm mùa là biện pháp kiểm soát bệnh hiệu quả và tiết kiệm chi phí điều trị. 

Các loại vắc xin phế cầu hiện có tại Việt Nam:

• Vắc xin Synflorix Inj (Bỉ): Được chỉ định tiêm cho trẻ nhỏ từ 6 tuần đến 5 tuổi để phòng ngừa các bệnh do phế cầu Streptococcus pneumoniae tuýp huyết thanh 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F và 23F.

• Vắc xin Prevenar 13 (Bỉ): Bảo vệ 13 tuýp huyết thanh, dành cho trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên và cả người lớn. Xuất xứ: Bỉ (do Pfizer sản xuất).

• Vắc xin Pneumovax 23 (Mỹ): Phòng 23 tuýp huyết thanh, chỉ định cho trẻ từ 2 tuổi trở lên và người lớn, đặc biệt nhóm nguy cơ cao.

• Vắc xin Prevenar 20 (Bỉ): Mở rộng bảo vệ đến 20 tuýp huyết thanh.

• Vắc xin Vaxneuvance (Ireland): Giúp phòng 15 týp huyết thanh phế cầu khuẩn thường gặp (gồm: 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F, 23F, với 2 tuýp huyết thanh bổ sung 22F và 33F).

Tiêm phòng vắc xin cúm mùa

Các loại vắc xin cúm mùa phổ biến tại Việt Nam hiện nay:

• Influvac Tetra (Hà Lan): Phòng 4 chủng cúm A (H1N1, H3N2) và cúm B (Victoria, Yamagata), dùng cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn.
• Vaxigrip Tetra (Pháp): Vắc xin cúm tứ giá, được sử dụng rộng rãi cho mọi lứa tuổi trên 6 tháng, đặc biệt phù hợp với nhóm nguy cơ cao.
• Ivacflu-S (Việt Nam): Vắc xin cúm 3 thành phần (trivalent), phòng cúm A (H1N1, H3N2) và một chủng cúm B, giá cả hợp lý và tiếp cận dễ dàng.

Tiêm chủng Long Châu hiện đang cung cấp các loại vắc xin kể trên, bao gồm Prevenar 13, Synflorix, Vaxneuvance, Pneumovax 23, cùng Influvac Tetra, Vaxigrip Tetra và Ivacflu-S. Quy trình tiêm chủng an toàn và mạng lưới trung tâm rộng khắp sẽ giúp bạn dễ dàng tiêm vắc xin phù hợp tại các cơ sở chính hãng.

Điều trị dứt điểm các bệnh hô hấp nền

Các bệnh hô hấp nền là những bệnh lý đã tồn tại từ trước như: Viêm phổi, viêm tiểu phế quản, lao phổi, hen phổi,... Ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe đường hô hấp và làm tăng nguy cơ biến chứng, trong đó có viêm màng phổi. 

Nếu các bệnh lý này không được điều trị triệt để, vi khuẩn và virus dễ xâm nhập vào khoang màng phổi, gây viêm và tích tụ dịch. Do đó, việc chẩn đoán sớm, điều trị đầy đủ và theo dõi định kỳ là bước quan trọng trong phòng ngừa viêm màng phổi.

Duy trì chế độ sinh hoạt điều độ kết hợp dinh dưỡng đầy đủ không chỉ giúp người bệnh nhanh hồi phục sau viêm màng phổi mà còn góp phần nâng cao sức đề kháng, hạn chế nguy cơ mắc các bệnh hô hấp khác.

Nắm được các triệu chứng viêm màng phổi và chủ động tiêm phòng, chăm sóc sức khỏe hô hấp và khám định kỳ là chìa khóa để ngăn bệnh tiến triển nặng. Tiêm chủng Long Châu hiện cung cấp đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh hô hấp như phế cầu, cúm mùa… giúp bạn và gia đình tăng cường miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng.