Nhận biết triệu chứng đau sỏi mật​ và cách điều trị

Đau sỏi mật là một trong những vấn đề về gan mật phổ biến nhưng dễ bị nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa thông thường. Nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi cơn đau trở nên dữ dội hoặc xuất hiện biến chứng. Vậy làm thế nào để nhận biết sớm triệu chứng đau sỏi mật và điều trị hiệu quả? 

Tổng quan về đau sỏi mật

Túi mật là một cơ quan nhỏ, hình dạng tương tự quả lê, nằm bên dưới gan, ở phía phải của ổ bụng. Chức năng chính của túi mật là dự trữ dịch mật do gan sản xuất, sau đó giải phóng vào ruột non để hỗ trợ quá trình tiêu hóa chất béo trong bữa ăn.

Sỏi mật hình thành khi có sự lắng đọng và kết tinh các thành phần trong dịch mật, tạo thành viên sỏi bên trong túi mật hoặc ống mật. Kích thước sỏi có thể rất nhỏ như hạt cát, nhưng cũng có trường hợp lớn đến bằng quả bóng bàn. Dù được xếp vào nhóm bệnh lý lành tính, đau sỏi mật vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị sớm, điển hình là biến chứng tắc mật - có thể xảy ra cả ở túi mật lẫn hệ thống đường mật trong và ngoài gan.

Sỏi mật khá phổ biến ở các quốc gia thuộc vùng khí hậu nhiệt đới. Đặc điểm nguy hiểm của bệnh là giai đoạn đầu thường không có biểu hiện rõ ràng, dẫn đến nhiều người chủ quan, bỏ qua việc kiểm tra sức khỏe định kỳ. Hệ quả là phần lớn ca bệnh được phát hiện tình cờ khi đi khám bệnh khác, hoặc chỉ đến bệnh viện khi cơn đau kéo dài, kèm theo vàng da, sốt cao - dấu hiệu bệnh đã trở nặng. Nếu chậm xử trí, người bệnh có thể đối mặt với những biến chứng nghiêm trọng như sốc nhiễm khuẩn đường mật, thậm chí tử vong.

Các triệu chứng thường gặp khi đau sỏi mật

Đau sỏi mật thường biểu hiện qua nhiều mức độ và vị trí đau khác nhau. Người bệnh có thể nhận biết qua những dấu hiệu phổ biến sau:

• Đau quặn bụng kèm buồn nôn, đầy chướng: Đây là biểu hiện thường gặp khi trong túi mật có sỏi bùn hoặc sỏi viên. Cơn đau xuất hiện theo từng cơn tại vùng hạ sườn phải, thường bùng phát sau khi ăn nhiều dầu mỡ hoặc ăn quá no. Nguyên nhân là sỏi làm cản trở dòng chảy dịch mật xuống ruột non, gây rối loạn tiêu hóa chất béo.
• Đau dữ dội, lan rộng kèm sốt cao: Khi sỏi mật gây biến chứng như viêm túi mật, viêm đường mật hay tắc mật, cơn đau trở nên nghiêm trọng, xuất hiện ở vùng thượng vị và hạ sườn phải, có thể lan lên vai. Người bệnh thường phải gập người hoặc ôm bụng để giảm đau, nhưng cơn đau vẫn tăng dần, kèm theo sốt cao và tình trạng mệt mỏi.
• Đau âm ỉ, kéo dài ở mạn sườn phải: Triệu chứng này thường xảy ra khi sỏi gây tắc nghẽn dòng mật một phần. Cơn đau có tính chất âm ỉ, lúc xuất hiện lúc không, kéo dài từ vài phút đến vài giờ. Vì mức độ không quá dữ dội nên người bệnh dễ nhầm với các rối loạn tiêu hóa thông thường.

Cách xử lý và điều trị cơn đau sỏi mật

Khi xuất hiện các cơn đau sỏi mật, người bệnh nên ưu tiên thực hiện các biện pháp giảm đau và điều trị sớm để tránh biến chứng. Với những cơn đau nhẹ, có thể áp dụng một số cách giảm đau tạm thời tại nhà.

Chườm nóng vùng hạ sườn phải

Dùng túi sưởi hoặc khăn ấm đặt lên vị trí đau trong khoảng 20 - 30 phút. Nhiệt độ nên vừa phải để tạo cảm giác dễ chịu, tránh gây bỏng da. Cách này giúp giảm co thắt túi mật và cải thiện cơn đau.

Nằm gập người để giảm áp lực

Tư thế gập người, co đầu gối sát ngực sẽ giúp giảm bớt áp lực lên vùng túi mật, nhờ đó cơn đau sỏi mật có thể dịu dần và người bệnh thấy dễ chịu hơn.

Chườm dầu thầu dầu

Dầu thầu dầu được dùng để hỗ trợ giảm đau nhờ khả năng làm dịu co thắt và thúc đẩy tuần hoàn. Người bệnh nhúng khăn vào dầu, vắt bớt rồi đặt lên vùng túi mật, phủ thêm lớp nilon, khăn ấm và chai nước nóng lên trên, sau đó chườm trong khoảng 30 phút. Cách này có thể giúp giảm đau sỏi mật, nhưng cần lưu ý tránh làm bẩn chăn gối.

Thuốc giảm đau

Một số loại thuốc giảm đau như papaverin, mobic… có thể giúp giảm nhanh cơn đau sỏi mật. Tuy nhiên, chỉ nên sử dụng khi có chỉ định từ bác sĩ để tránh tác dụng phụ hoặc biến chứng không mong muốn.

Điều trị triệt để bệnh sỏi mật

Tùy mức độ bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp:

• Phẫu thuật cắt túi mật: Là giải pháp phổ biến và hiệu quả, thường được thực hiện bằng kỹ thuật nội soi, tạo vài đường rạch nhỏ để lấy sỏi và cắt túi mật. Người bệnh hồi phục nhanh, thường xuất viện sau 1 ngày.
• Điều trị bằng thuốc: Một số trường hợp được chỉ định thuốc làm tan sỏi, nhưng cần sử dụng lâu dài. Nguy cơ tái phát vẫn tồn tại khi ngưng thuốc.

Đau sỏi mật không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được xử trí kịp thời. Việc nhận biết sớm triệu chứng và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp người bệnh kiểm soát tình trạng tốt hơn, hạn chế rủi ro cho sức khỏe. Do đó, khi xuất hiện các cơn đau bất thường, hãy thăm khám chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác và tư vấn giải pháp điều trị an toàn, hiệu quả.