Nguyên nhân vì sao ca Covid-19 tăng trở lại tại nhiều nước châu Á?

Thống kê từ các quốc gia như Singapore, Hong Kong, Trung Quốc hay Thái Lan cho thấy số ca mắc mới có xu hướng gia tăng nhanh chóng trong tháng 5/2025. Dù chưa ghi nhận sự xuất hiện của biến thể nguy hiểm mới, các chuyên gia cho rằng sự suy giảm miễn dịch cộng đồng, gia tăng tiếp xúc trong kỳ nghỉ lễ và sự lan rộng của các biến chủng phụ có khả năng lây lan cao là những yếu tố chính dẫn đến tình trạng này. Vậy nguyên nhân vì sao ca Covid-19 tăng trở lại tại nhiều nước châu Á? Cùng tìm hiểu ngay.

Suy giảm miễn dịch cộng đồng

Theo quy luật miễn dịch học, hiệu lực bảo vệ của vaccine Covid-19 sẽ giảm dần theo thời gian, đặc biệt ở nhóm người cao tuổi hoặc chưa tiêm đầy đủ các mũi tăng cường. Đây là yếu tố khiến cộng đồng trở nên dễ bị tổn thương hơn trước các biến chủng hiện tại.

Tại Singapore, trong tuần từ 27/4 đến 3/5/2025, số ca nhiễm mới tăng 28% so với tuần trước đó, lên hơn 14.200 ca. Tỷ lệ nhập viện cũng tăng gần 30%, dù không có sự xuất hiện của biến chủng gây bệnh nặng. Giới chức y tế nhận định sự suy giảm miễn dịch là yếu tố chính làm gia tăng số ca.

Tình hình tương tự được ghi nhận tại Hong Kong, nơi tỷ lệ mẫu bệnh phẩm đường hô hấp dương tính với SARS-CoV-2 đã tăng từ 6,2% lên 13,6% chỉ trong một tháng. Đáng chú ý, khoảng 83% số ca tử vong rơi vào nhóm người cao tuổi từ 65 trở lên, vốn là nhóm có miễn dịch suy giảm tự nhiên theo tuổi và ít được tiêm mũi nhắc lại.

Trung Quốc cũng ghi nhận xu hướng gia tăng với tỷ lệ dương tính trong mẫu bệnh phẩm cúm từ 7,5% lên 16,2% trong vòng 5 tuần, cho thấy làn sóng lây nhiễm đã lan rộng hơn so với những gì được công bố chính thức.

Gia tăng tiếp xúc xã hội sau kỳ nghỉ và lễ hội

Việc tổ chức các hoạt động cộng đồng, lễ hội và kỳ nghỉ kéo dài tại nhiều quốc gia đã làm tăng tần suất tiếp xúc giữa người với người, đây là điều kiện để virus lây lan nhanh chóng.

Tại Thái Lan, lễ hội Songkran diễn ra vào tháng 4 thu hút hàng triệu người dân di chuyển, tụ tập và tham gia các hoạt động ngoài trời. Chỉ sau vài tuần, hai ổ dịch cộng đồng lớn đã được ghi nhận, đẩy số ca mắc Covid-19 tăng vượt 71.000 ca trong chưa đầy 5 tháng đầu năm.

Singapore và Hong Kong cũng chứng kiến sự gia tăng đáng kể số ca sau các sự kiện xã hội lớn. Ở Singapore, tỷ lệ nhập viện vì Covid-19 tăng rõ rệt sau các buổi tụ tập đông người và hội chợ lễ hội.

Các biến chủng phụ lan nhanh, dễ lây

Dù chưa có biến thể mới nguy hiểm hơn Omicron, sự xuất hiện của các dòng phụ như XEC, JN.1, LF.7 và NB.1.8 cũng góp phần đáng kể trong làn sóng lây lan hiện tại. Những biến thể này thường có khả năng nhân lên nhanh trong đường hô hấp trên, lây lan cao và né tránh một phần đáp ứng miễn dịch đã hình thành từ vaccine hoặc lần nhiễm trước.

Tại Singapore, hai biến chủng phụ LF.7 và NB.1.8, đều là hậu duệ của JN.1, chiếm phần lớn trong số các ca nhiễm mới được giải trình tự gen. Mặc dù chưa có bằng chứng cho thấy chúng gây bệnh nặng hơn, nhưng tốc độ lây lan cao khiến số ca mắc mới tăng mạnh.

Ở Thái Lan, biến thể XEC – một dòng tái tổ hợp của Omicron – trở thành chủng chiếm ưu thế từ tháng 1 đến tháng 2/2025. Biến thể này có khả năng né tránh miễn dịch tốt và được cho là nguyên nhân chính gây ra hai ổ dịch cộng đồng lớn sau kỳ nghỉ Songkran. Dù không gây biến chứng nghiêm trọng, XEC vẫn buộc hệ thống y tế nâng mức cảnh báo.

Hong Kong và Trung Quốc cũng ghi nhận sự hiện diện của nhiều biến thể phụ trong các mẫu xét nghiệm nước thải. Dù chưa có tình trạng quá tải hệ thống y tế, các chuyên gia vẫn khuyến cáo không nên chủ quan, đặc biệt với nhóm nguy cơ cao như người già, người mắc bệnh nền hoặc chưa tiêm đầy đủ vaccine.

Nguyên nhân vì sao ca Covid-19 tăng trở lại tại nhiều nước châu Á là kết quả của nhiều yếu tố cộng hưởng, trong đó nổi bật là hiện tượng miễn dịch suy giảm theo thời gian, tần suất tiếp xúc cộng đồng gia tăng trong các dịp lễ và sự lưu hành của các biến thể phụ có khả năng lây lan mạnh. Dù hiện tại chưa ghi nhận các biến thể gây bệnh nặng hơn, các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân cần tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng ngừa như tiêm đầy đủ các mũi vaccine tăng cường, đeo khẩu trang nơi đông người, rửa tay thường xuyên và hạn chế tụ tập nếu không cần thiết. Sự chủ động của cộng đồng giúp kiểm soát đợt lây nhiễm này và bảo vệ hệ thống y tế khỏi nguy cơ quá tải.