Nguyên nhân gây viêm lộ tuyến và những yếu tố nguy cơ

Dù không phải bệnh nguy hiểm, viêm lộ tuyến có thể tái phát hoặc kéo dài nếu không nắm rõ các yếu tố dễ gây viêm. Nhiều phụ nữ thường xem nhẹ nguyên nhân, dẫn đến điều trị không hiệu quả. Bài viết này giúp bạn hiểu rõ những nguyên do gây viêm lộ tuyến thường gặp nhất dựa trên kiến thức y tế đáng tin cậy.

Nguyên nhân gây viêm lộ tuyến là gì? 

Viêm lộ tuyến thực chất bắt nguồn từ chính đặc điểm sinh lý của cổ tử cung. Bình thường, lớp tế bào bên trong ống cổ tử cung (tế bào tuyến) chỉ nằm bên trong. Khi nồng độ estrogen tăng cao, lớp tế bào này phát triển ra ngoài bề mặt cổ tử cung, gọi là “lộ tuyến”. Vì vùng bình thường không tiếp xúc trực tiếp với môi trường âm đạo nên rất dễ bị viêm khi gặp tác nhân bất lợi.

Vậy nguyên nhân viêm lộ tuyến chính là sự kết hợp giữa:

• Nguyên nhân từ nội tiết tố: Estrogen cao trong các giai đoạn mang thai, dùng thuốc tránh thai chứa estrogen, tuổi dậy thì hoặc rối loạn nội tiết sẽ làm vùng lộ tuyến mở rộng. Lớp tế bào mới này rất mỏng, nhạy cảm và tiết dịch nhiều, tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật phát triển.
• Nguyên nhân từ nhiễm khuẩn: Vi khuẩn, nấm hoặc trùng roi từ âm đạo có thể dễ dàng tấn công vùng lộ tuyến vì lớp tế bào ở đây không có khả năng bảo vệ như lớp tế bào bình thường của cổ tử cung.
• Nguyên nhân từ thói quen sinh hoạt và chăm sóc vùng kín: Vệ sinh không đúng cách, quan hệ mạnh bạo, thụt rửa sâu… đều làm tổn thương vùng lộ tuyến, từ đó dễ dẫn đến viêm nhiễm.

Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng viêm lộ tuyến

Nhiều yếu tố trong sinh hoạt hằng ngày, thói quen vệ sinh và thay đổi nội tiết có thể khiến cổ tử cung dễ bị tổn thương hơn. Khi những yếu tố này kéo dài hoặc không được điều chỉnh, nguy cơ viêm lộ tuyến sẽ tăng lên theo thời gian.

• Quan hệ tình dục sớm, nhiều bạn tình hoặc không dùng bao cao su;
• Đang mang thai hoặc vừa sinh con (do estrogen tăng cao đột ngột);
• Lạm dụng dung dịch vệ sinh phụ nữ có độ pH không phù hợp;
• Từng nạo hút thai, đặt vòng tránh thai, đốt lộ tuyến trước đó;
• Hút thuốc lá nhiều năm (làm giảm sức đề kháng tại chỗ);
• Mắc bệnh tiểu đường hoặc suy giảm miễn dịch.

Những yếu tố này không trực tiếp gây viêm lộ tuyến, nhưng sẽ làm tăng nguy cơ rất rõ rệt nếu không chú ý.

Mối liên hệ giữa viêm lộ tuyến và vi sinh vật gây viêm

Vùng lộ tuyến có đặc điểm là ẩm ướt, tiết dịch nhiều và không có lớp sừng bảo vệ. Vì vậy, chỉ cần môi trường âm đạo mất cân bằng một chút là các vi sinh vật có hại sẽ phát triển mạnh:

• Vi khuẩn thường gặp như vi khuẩn âm đạo (Gardnerella), liên cầu, tụ cầu…;
• Nấm Candida (nấm men) hay gặp ở phụ nữ mang thai, dùng kháng sinh dài ngày;
• Trùng roi Trichomonas thường lây qua đường tình dục.

Lưu ý quan trọng: Viêm lộ tuyến không phải do virus HPV gây ra. Tuy nhiên, nếu viêm kéo dài sẽ làm cổ tử cung nhạy cảm hơn, dễ bị HPV tấn công khi tiếp xúc, từ đó làm tăng nguy cơ tổn thương tiền ung thư về sau.

Thói quen sinh hoạt và vệ sinh có ảnh hưởng gì?

Nhiều chị em vô tình tạo điều kiện cho viêm lộ tuyến tái phát chỉ vì những thói quen tưởng chừng rất nhỏ:

Thói quen vệ sinh sai cách

Những thói quen vệ sinh hằng ngày tưởng chừng nhỏ nhưng lại có thể ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe vùng kín. Nếu thực hiện không đúng, chúng dễ làm mất cân bằng môi trường âm đạo và tăng nguy cơ viêm nhiễm. Cụ thể gồm:

• Thụt rửa âm đạo sâu bằng vòi nước hoặc dung dịch mạnh;
• Dùng xà phòng thơm, băng vệ sinh có mùi để vệ sinh vùng kín;
• Lau từ sau ra trước sau khi đi vệ sinh;
• Không thay quần lót hàng ngày hoặc mặc quần quá chật, chất liệu nylon.

Thói quen quan hệ tình dục

Một số cách quan hệ hoặc chăm sóc sau quan hệ chưa đúng có thể khiến vùng kín dễ bị tổn thương và viêm nhiễm. Những hành vi sau đây làm tăng nguy cơ viêm lộ tuyến:

• Quan hệ mạnh bạo, không dùng chất bôi trơn khi khô âm đạo;
• Quan hệ trong kỳ kinh nguyệt;
• Không vệ sinh sạch sẽ trước và sau khi quan hệ.

Chỉ cần thay đổi những thói quen này, nguy cơ viêm lộ tuyến đã giảm đi rất nhiều.

Những ai có nguy cơ cao bị viêm lộ tuyến cổ tử cung?

Viêm lộ tuyến là tình trạng khá phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn bao gồm:

• Phụ nữ từ 20 - 35 tuổi: Đây là giai đoạn nội tiết tố hoạt động mạnh. Sự thay đổi hormone khiến lớp tế bào trong cổ tử cung dễ bị “lộ” ra ngoài và dễ tổn thương hơn, từ đó tăng nguy cơ viêm.
• Phụ nữ mang thai hoặc mới sinh con: Khi mang thai hoặc sau sinh, đặc biệt với những người sinh thường, vùng kín có sự thay đổi lớn về hormone và cấu trúc. Điều này khiến môi trường âm đạo dễ mất cân bằng, tạo điều kiện cho viêm nhiễm xuất hiện.
• Người từng nạo phá thai nhiều lần hoặc đặt vòng tránh thai: Các thủ thuật can thiệp vào tử cung có thể làm cổ tử cung nhạy cảm hơn. Nếu không chăm sóc đúng cách sau thủ thuật, nguy cơ viêm lộ tuyến và các viêm nhiễm phụ khoa khác sẽ tăng lên.
• Người đang sử dụng thuốc tránh thai chứa nhiều estrogen: Loại thuốc này có thể làm tăng tiết dịch âm đạo và thay đổi môi trường bên trong, khiến vi khuẩn dễ phát triển và gây viêm.
• Người có tiền sử viêm âm đạo hoặc nấm âm đạo tái phát: Những lần viêm lặp đi lặp lại cho thấy môi trường âm đạo không ổn định. Khi tình trạng này kéo dài, cổ tử cung dễ bị kích ứng và tổn thương, từ đó dẫn đến lộ tuyến.
• Người từng điều trị lộ tuyến nhưng không điều chỉnh thói quen sinh hoạt: Sau đốt điện, laser hoặc các phương pháp xử lý khác, nếu vẫn giữ thói quen xấu như thụt rửa sâu, dùng dung dịch vệ sinh mạnh, quan hệ tình dục quá sớm hoặc không bảo vệ thì viêm có thể tái phát.

Nguyên nhân gây viêm lộ tuyến rất đa dạng, từ thay đổi nội tiết, nhiễm khuẩn đến thói quen vệ sinh chưa đúng cách. Việc hiểu rõ các yếu tố này giúp phụ nữ chủ động hơn trong phòng tránh và chăm sóc sức khỏe sinh sản. Nếu có triệu chứng bất thường như khí hư nhiều, mùi khó chịu, đau rát hoặc ra máu sau quan hệ, bạn nên đến ngay cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ thăm khám và tư vấn kịp thời.