Nguy cơ gia tăng bệnh truyền nhiễm mùa mưa lũ và cách phòng ngừa

Theo thống kê, mỗi năm nước ta phải hứng chịu khoảng 5 đến 7 cơn bão. Không chỉ gây ra những thiệt hại nặng nề về kinh tế, mưa bão còn kéo theo rất nhiều hệ lụy ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống và sức khỏe của người dân. 

Sau mưa lũ, môi trường ô nhiễm với nguy cơ nhiễm khuẩn từ rác, chất thải, nguồn nước,... trở thành điều kiện thuận lợi cho nhiều dịch bệnh phát sinh. Đặc biệt, trong điều kiện thiếu thốn về cơ sở vật chất sau mưa lũ, việc điều trị sẽ gặp rất nhiều trở ngại. Do đó, việc nhận biết và cảnh giác trước nguy cơ gia tăng bệnh truyền nhiễm mùa mưa lũ, đồng thời nắm vững các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh là rất cần thiết.

Nguyên nhân gia tăng bệnh truyền nhiễm mùa mưa lũ

Hậu quả do mưa lũ không chỉ dừng lại ở những thiệt hại về vật chất mà sức khỏe mới chính là hệ lụy đáng lo ngại. Theo các chuyên gia, nguy cơ gia tăng bệnh truyền nhiễm mùa mưa lũ thường do các nguyên nhân như:

• Mưa bão gây ra tình trạng ngập úng kéo dài làm cho môi trường sống luôn ẩm ướt. Đây chính là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus, nấm mốc sinh sôi và phát triển.

• Sau mưa lũ, nguồn nước sạch khan hiếm, môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng ảnh hưởng đến vệ sinh an toàn thực phẩm.

• Nước lũ có thể mang theo nhiều rác thải, chất ô nhiễm, xác động vật, xác thực vật thối rữa,... ẩn chứa nhiều mầm bệnh.

• Tình trạng ngâm nước trong thời gian dài, nhiễm lạnh do thiếu quần áo, chăn màn, nhà cửa không kín gió.

• Điều kiện ăn uống không đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết dẫn đến giảm sức đề kháng.

Ngoài ra, mưa lũ còn gây hư hỏng hệ thống xử lý nước thải và các công trình vệ sinh công cộng, khiến chất thải chưa qua xử lý tràn lan vào môi trường sống. Việc tiếp xúc trực tiếp với nước lũ hoặc bùn lầy nhiễm bẩn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như bệnh da liễu, bệnh do ký sinh trùng, và các bệnh lây qua đường tiêu hóa. Hơn nữa, tình trạng tập trung đông người tại các khu vực cứu trợ với điều kiện sinh hoạt thiếu thốn cũng góp phần làm lây lan dịch bệnh nhanh chóng.

Các bệnh truyền nhiễm thường gặp mùa mưa lũ

Bệnh lý tiêu hóa

Sau mưa lũ, nguy cơ mắc các bệnh lý tiêu hóa là rất lớn. Nguyên nhân là do nguồn nước sạch sử dụng trong sinh hoạt khan hiếm, ô nhiễm nguồn nước, thực phẩm ăn uống không đảm bảo vệ sinh sẽ là cơ hội để mầm bệnh phát tán và gây ra các bệnh lý tiêu hóa như tiêu chảy cấp, tả, thương hàn, viêm gan A,...

Các bệnh lý tiêu hóa cũng rất dễ lây lan từ người sang người thông qua tiếp xúc chất thải của người bệnh. Vì thế, người dân cần cảnh giác khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh để tránh lây lan ra cộng đồng.

Bệnh lý hô hấp

Khi xảy ra mưa lũ và những ngày sau đó, thời tiết mưa nhiều khiến độ ẩm không khí tăng cao kết hợp với môi trường ô nhiễm sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus, nấm mốc phát triển. Ngoài ra, người bệnh dễ bị nhiễm lạnh và tăng nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm mùa mưa lũ. Trong đó, đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất là trẻ em, người cao tuổi, người mắc các bệnh hô hấp mạn tính. 

Những mầm bệnh sẽ dễ dàng tấn công vào đường hô hấp gây ra các bệnh lý như cảm lạnh, cúm, viêm đường hô hấp trên, viêm họng, viêm phổi,... Các bệnh lý này thường có khả năng bùng phát và lây lan thành dịch rất nhanh gây ra khó khăn trong việc kiểm soát, điều trị.

Bệnh lý về mắt

Thường xuyên sử dụng nguồn nước không đảm bảo sẽ dẫn đến nguy cơ gia tăng bệnh truyền nhiễm mùa mưa lũ. Trong đó, các bệnh lý về mắt như đau mắt đỏ (viêm kết mạc) là phổ biến nhất. Đau mắt đỏ rất dễ lây lan nếu dùng chung khăn mặt, dụng cụ chứa nước và có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị đúng cách. 

Bệnh lý về da

Nấm chân tay, ghẻ lở, hắc lào, lang ben,... cũng là những bệnh lý truyền nhiễm có thể gặp phải khi xảy ra mưa lũ. Nguyên nhân là do người dân thường xuyên tiếp xúc với nguồn nước bẩn, ô nhiễm cùng với điều kiện ăn ở, sinh hoạt ẩm thấp, vệ sinh cá nhân không được đảm bảo.

Sốt xuất huyết

Nước lũ tù đọng, môi trường ẩm thấp chính là điều kiện thuận lợi cho muỗi sinh sản phát triển gây ra các bệnh lý truyền nhiễm do muỗi. Bên cạnh đó, điều kiện sinh hoạt tạm bợ, không đủ màn khiến số người bị muỗi mang mầm bệnh tấn công gia tăng. Trong đó, điển hình nhất là muỗi sốt xuất huyết. 

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính vô cùng nguy hiểm và rất dễ bùng phát thành dịch trên diện rộng. Người dân không nên chủ quan bởi sốt xuất huyết trong giai đoạn đầu rất dễ nhầm lẫn với các bệnh viêm đường hô hấp khác, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm do không điều trị kịp thời và đúng cách.

Các biện pháp phòng ngừa nguy cơ gia tăng bệnh truyền nhiễm mùa mưa lũ

Hầu hết các bệnh truyền nhiễm kể trên đều đã có vắc xin phòng bệnh. Người dân ở những vùng trũng, thấp, nguy cơ ngập lụt và thường xuyên hứng chịu của bão lũ nên chủ động tiêm vắc xin các loại vắc xin dưới đây:

• Vắc xin Rota: Phòng ngừa bệnh tiêu chảy cấp do virus Rota gây ra ở trẻ em. Đối tượng được khuyến nghị là trẻ em từ 6 tuần tuổi đến 24 tuần tuổi. 

• Vắc xin tả: Đây là vắc xin đường uống giúp phòng bệnh tả cho người lớn và trẻ em từ 2 tuổi trở lên.

• Vắc xin thương hàn: Phòng ngừa sốt thương hàn cho người lớn và trẻ em trên 2 tuổi.

• Vắc xin phế cầu: Phòng ngừa các bệnh do phế cầu khuẩn như viêm màng não, viêm phổi, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết,... Vắc xin phế cầu có thể tiêm cho người lớn và trẻ em từ 6 tuần tuổi.

• Vắc xin sốt xuất huyết: Phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết do 4 chủng virus Dengue gây ra. Vắc xin sốt xuất huyết có thể tiêm cho người lớn và trẻ em từ 4 tuổi trở lên.

• Vắc xin cúm: Bảo vệ cơ thể hiệu quả trước nguy cơ mắc bệnh do các chủng virus cúm thường gặp như cúm A (H1N1 và H3N2) và virus cúm B (Victoria và Yagamata).

Ngoài các loại vắc xin trên, người dân cũng nên tiêm các vắc xin bổ sung để tăng cường khả năng bảo vệ trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác. Chẳng hạn, vắc xin viêm gan A và B giúp ngăn ngừa các bệnh lý về gan thường gặp trong điều kiện vệ sinh kém. Vắc xin sởi - quai bị - rubella cũng đặc biệt quan trọng để bảo vệ trẻ em và phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, giảm nguy cơ lây nhiễm tại các khu vực đông đúc sau mưa lũ. Chủ động tiêm vắc xin không chỉ bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn cho công đồng.

Bên cạnh đó, để phòng nguy cơ gia tăng bệnh truyền nhiễm mùa mưa lũ, người dân cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa khác như: 

• Giữ gìn vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch.

• Dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, loại bỏ rác thải, khơi thông cống rãnh.

• Đảm bảo vệ sinh khi ăn uống, không ăn thực phẩm đã bị ôi thiu, mốc hỏng.

• Hạn chế tiếp xúc với nguồn nước bẩn tù đọng. Sau khi tiếp xúc cần rửa sạch, lau khô các kẽ ngón tay, ngón chân.

• Loại bỏ các thùng, dụng cụ chứa nước thải không cho muỗi đẻ trứng.

• Mắc màn khi ngủ, sử dụng thuốc chống muỗi để tránh muỗi đốt.

Trên đây là một số thông tin cảnh báo nguy cơ gia tăng bệnh truyền nhiễm mùa mưa lũ. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn đọc có thêm kiến thức để chủ động ứng phó, đồng thời có biện pháp phòng ngừa bệnh truyền nhiễm hiệu quả khi xảy ra mưa lũ kéo dài.