Mụn cóc phẳng là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Mụn cóc phẳng (Flat warts) là một thể đặc biệt của mụn cóc, xuất hiện khi da bị nhiễm virus HPV, phổ biến là các chủng HPV type 3, 10, 28 và 49. 

Loại mụn này có xu hướng nổi trên bề mặt da một cách âm thầm, kích thước nhỏ, bằng phẳng và màu sắc thường tương đồng với làn da, khiến người bệnh dễ bỏ qua trong giai đoạn đầu. 

Dù lành tính, chúng có thể lan rộng nếu không được điều trị, đặc biệt khi xuất hiện trên mặt hoặc các vùng da hở, gây ảnh hưởng đến ngoại hình và chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân chủ yếu của mụn cóc phẳng là do virus HPV xâm nhập vào da thông qua các vết xước nhỏ, vết trầy hoặc vùng da bị tổn thương. Khi đã xâm nhập, virus sẽ sinh sôi trong lớp biểu bì và kích thích sự tăng sinh tế bào, từ đó hình thành các mụn cóc nhỏ, phẳng trên bề mặt da.

Những ai có nguy cơ mắc phải mụn cóc phẳng?

Mặc dù ai cũng có thể mắc mụn cóc phẳng, tuy nhiên, một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn gồm:

• Trẻ em và thanh thiếu niên (da nhạy cảm, hay có vết trầy xước do vận động).
• Người hay cạo râu hoặc tẩy lông (dễ gây tổn thương vi mô trên da).
• Người có làn da nhạy cảm hoặc từng bị các bệnh lý da liễu.
• Người có hệ miễn dịch suy yếu (bệnh nhân HIV, người dùng thuốc ức chế miễn dịch, sau ghép tạng...).

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải mụn cóc phẳng

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc mụn cóc phẳng bao gồm:

• Thường xuyên sử dụng chung đồ dùng cá nhân như khăn mặt, dao cạo.
• Tiếp xúc trực tiếp với người đang có mụn cóc.
• Da ẩm ướt kéo dài hoặc thường xuyên ra mồ hôi.
• Môi trường sống ô nhiễm hoặc điều kiện vệ sinh kém.

Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm mụn cóc phẳng

Việc chẩn đoán mụn cóc phẳng thường dựa vào lâm sàng, tuy nhiên trong một số trường hợp đặc biệt hoặc tổn thương không điển hình, các kỹ thuật hỗ trợ có thể cần thiết để xác định chính xác tình trạng da và loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng khác.

• Khám lâm sàng: Đây là bước đầu tiên và cơ bản trong quy trình chẩn đoán. Bác sĩ sẽ quan sát trực tiếp các tổn thương trên da bằng mắt thường để đánh giá hình dạng, màu sắc, số lượng và vị trí của mụn.
• Soi da (dermatoscopy): Đây là một kỹ thuật không xâm lấn sử dụng thiết bị soi da cầm tay hoặc gắn vào kính hiển vi để phóng đại cấu trúc bề mặt da và các tổn thương. Với sự hỗ trợ của dermatoscope, bác sĩ có thể quan sát kỹ hơn các chi tiết mà mắt thường không thể thấy rõ như các điểm tăng sắc tố, các mạch máu li ti, hay sự phân bố đặc trưng của mụn cóc. Điều này giúp phân biệt mụn cóc phẳng với các tổn thương da tương tự khác một cách chính xác hơn.
• Sinh thiết da: Trong những trường hợp nghi ngờ hoặc không điển hình, ví dụ khi tổn thương có dấu hiệu thay đổi màu sắc, loét, chảy dịch, hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường, bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết da.

Điều trị mụn cóc phẳng

Nội khoa

Việc điều trị mụn cóc phẳng có thể áp dụng nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào mức độ tổn thương, vị trí xuất hiện và nhu cầu thẩm mỹ của người bệnh. Mục tiêu điều trị là loại bỏ tổn thương da do virus HPV gây ra, ngăn ngừa lây lan sang vùng da khác và giảm thiểu nguy cơ tái phát.

Điều trị nội khoa là lựa chọn ưu tiên cho các trường hợp mụn cóc phẳng nhẹ, mới xuất hiện và không gây quá nhiều ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Các thuốc điều trị thường được sử dụng dưới dạng bôi tại chỗ với tác dụng tiêu diệt tế bào nhiễm virus và kích thích bong tróc lớp da tổn thương. Các thuốc được sử dụng bao gồm:

• Thuốc bôi chứa axit salicylic;
• Tretinoin (retinoid);
• Imiquimod;
• Podophyllotoxin;
• Cantharidin.

Ngoại khoa

Khi mụn cóc phẳng lan rộng, kháng trị với thuốc bôi hoặc gây ảnh hưởng nặng nề về mặt thẩm mỹ, bác sĩ có thể cân nhắc các phương pháp điều trị can thiệp chuyên sâu hơn:

• Liệu pháp lạnh (Cryotherapy): Phương pháp này sử dụng nitơ lỏng ở nhiệt độ cực thấp để đóng băng và phá hủy các mô nhiễm virus.
• Laser CO2 hoặc laser xung nhu (pulsed dye laser): Các loại laser này được dùng để bốc hơi hoặc đốt cháy mô mụn cóc một cách chính xác mà không làm tổn thương quá nhiều vùng da lành xung quanh.
• Phẫu thuật cắt bỏ: Đây là phương án cuối cùng, chỉ áp dụng trong những trường hợp mụn cóc lớn, dai dẳng hoặc nghi ngờ có biến đổi ác tính.

Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của mụn cóc phẳng

Chế độ sinh hoạt

Bên cạnh các phương pháp điều trị, thói quen sinh hoạt hàng ngày đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình hồi phục và ngăn ngừa mụn cóc phẳng lây lan hay tái phát:

• Giữ vệ sinh da sạch sẽ và khô ráo: Rửa mặt, tay và các vùng da hở mỗi ngày bằng nước sạch và sữa rửa mặt dịu nhẹ giúp giảm nguy cơ lây nhiễm virus. Không để da bị ẩm ướt quá lâu, đặc biệt ở những nơi có mụn.
• Tránh chạm tay lên vùng da bị mụn: Việc gãi, sờ hoặc cố gắng nặn mụn có thể khiến virus lây lan sang các vùng da khác, đồng thời làm tăng nguy cơ viêm nhiễm thứ phát.
• Không dùng chung vật dụng cá nhân: Tuyệt đối tránh sử dụng chung khăn mặt, dao cạo, đồ trang điểm hoặc các dụng cụ chăm sóc da với người khác, đặc biệt nếu họ đang có tổn thương da nghi ngờ do virus HPV.
• Tránh các hoạt động gây tổn thương da: Những hành động như cạo râu, wax lông hoặc tẩy tế bào chết quá mức tại vùng có mụn cóc phẳng cần được hạn chế vì có thể gây vi chấn thương và tạo điều kiện cho virus xâm nhập sâu hơn

Chế độ dinh dưỡng

Một chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng không chỉ giúp cơ thể tăng sức đề kháng mà còn hỗ trợ da phục hồi nhanh chóng sau khi điều trị mụn cóc phẳng. Các nhóm thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất và uống đủ nước mỗi ngày được khuyến cáo.

Phòng ngừa mụn cóc phẳng

Đặc hiệu

Hiện tại, chưa có loại vắc xin nào được thiết kế riêng biệt để phòng ngừa mụn cóc phẳng. Tuy nhiên, vắc xin HPV (chẳng hạn như Gardasil và Gardasil 9) có khả năng ngăn ngừa nhiều chủng virus HPV, bao gồm một số chủng có liên quan đến mụn cóc da và ung thư cổ tử cung. Việc tiêm vắc xin được khuyến cáo cho trẻ em, thanh thiếu niên và người trưởng thành.

Không đặc hiệu

Những biện pháp chung sau đây giúp giảm thiểu nguy cơ nhiễm HPV và phát triển mụn cóc phẳng:

• Vệ sinh cá nhân sạch sẽ;
• Không dùng chung vật dụng cá nhân;
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với vùng da bị mụn cóc;
• Tăng cường sức đề kháng;
• Xử lý kịp thời các tổn thương da nhỏ.

Mụn cóc phẳng tuy là một tổn thương da lành tính nhưng có thể gây mất thẩm mỹ, lan rộng và ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm các triệu chứng, hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh và tuân thủ các biện pháp chăm sóc da phù hợp là điều cần thiết để kiểm soát hiệu quả tình trạng này. Bên cạnh đó, chủ động nâng cao sức đề kháng và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, bao gồm tiêm vắc xin HPV, là cách hữu hiệu giúp bảo vệ bản thân khỏi nguy cơ mắc các chủng virus HPV gây bệnh.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện đang cung cấp các loại vắc xin ngừa HPV chất lượng cao, phù hợp với nhiều nhóm đối tượng từ trẻ vị thành niên đến người trưởng thành. Đội ngũ nhân viên y tế tận tâm, trang thiết bị hiện đại và quy trình tiêm an toàn sẽ giúp bạn an tâm hơn trong hành trình bảo vệ sức khỏe làn da và hệ miễn dịch.