Mổ u xơ tử cung có bị tái phát không?

U xơ tử cung là một trong những bệnh lý phụ khoa phổ biến nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Với sự tiến bộ của y học hiện đại, phẫu thuật mổ u xơ tử cung là phương pháp điều trị hiệu quả giúp loại bỏ khối u, cải thiện chất lượng sống. Tuy nhiên, một trong những lo ngại lớn của bệnh nhân sau mổ là "mổ u xơ tử cung có bị tái phát không?". Liệu việc loại bỏ u xơ bằng phẫu thuật có đảm bảo bệnh không quay trở lại? Có yếu tố nào khiến u xơ dễ tái phát? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin khoa học, phân tích các nguy cơ tái phát và hướng dẫn cách phòng ngừa hiệu quả sau mổ.

Nguy cơ tái phát u xơ sau mổ: Thực tế lâm sàng nói gì?

Dù mổ u xơ tử cung là phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả cao, nhưng trong thực hành lâm sàng, tái phát sau mổ vẫn là một vấn đề đáng lưu ý. Nhiều phụ nữ sau khi phẫu thuật bóc nhân xơ (myomectomy) vẫn băn khoăn về nguy cơ tái phát u xơ tử cung, theo y văn, sự xuất hiện trở lại của nhân xơ là hoàn toàn có thể, với tỷ lệ tái phát dao động từ 15% đến 33% trong vòng 5 năm và có thể cao hơn ở nhóm nguy cơ.

 Tái phát có thể hiểu theo hai tình huống:

• Sự phát triển mới của các khối u xơ khác sau khi đã phẫu thuật bóc tách khối cũ (đặc biệt nếu còn giữ tử cung).
• Sự lớn lên trở lại của các khối u xơ nhỏ còn sót lại trong quá trình mổ (trong trường hợp phẫu thuật không cắt toàn bộ tử cung).

Mức độ tái phát u xơ sau mổ phụ thuộc rất lớn vào nhiều yếu tố khác nhau. Trong đó, phương pháp phẫu thuật đóng vai trò quan trọng hàng đầu. Nếu người bệnh chỉ thực hiện bóc nhân xơ (còn gọi là myomectomy), tức là chỉ loại bỏ khối u và giữ nguyên tử cung, thì khả năng tái phát luôn hiện hữu vì tử cung vẫn là nền tảng mô đích cho u xơ hình thành.

Ngược lại, nếu thực hiện phẫu thuật cắt tử cung hoàn toàn, bao gồm cả thân tử cung và phần cổ tử cung nếu cần thiết, thì về mặt sinh học, không còn cấu trúc để khối u có thể phát triển trở lại. Do đó, khả năng tái phát gần như bằng không. Tuy nhiên, việc cắt tử cung là một quyết định lớn, thường chỉ được cân nhắc khi người bệnh không còn nhu cầu sinh con hoặc có biến chứng nặng.

Ngoài yếu tố phẫu thuật, đặc điểm cơ địa của người bệnh cũng có vai trò then chốt. Một số phụ nữ có cơ địa dễ phát triển u xơ, chẳng hạn như người có rối loạn nội tiết, nồng độ estrogen cao kéo dài, tiền sử gia đình có người từng bị u xơ… Những người này sau mổ, nếu không thay đổi lối sống và kiểm soát nội tiết, sẽ có nguy cơ cao bị tái phát, bất kể loại phẫu thuật nào đã thực hiện.

Từ những phân tích trên, có thể thấy rằng câu hỏi "mổ u xơ tử cung có bị tái phát không" không có câu trả lời tuyệt đối. Việc tái phát phụ thuộc vào kỹ thuật mổ (bóc nhân xơ hay cắt tử cung), tình trạng mô còn lại, đặc điểm sinh học của người bệnh và cả những yếu tố nội tiết sau mổ. Điều quan trọng là người bệnh cần được tư vấn rõ ràng từ bác sĩ, lựa chọn phương pháp phù hợp với tuổi, nhu cầu sinh sản và mức độ bệnh lý, đồng thời duy trì lối sống lành mạnh để hạn chế tối đa nguy cơ tái phát trong tương lai.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ tái phát u xơ tử cung sau mổ

Không phải tất cả bệnh nhân đều có nguy cơ tái phát như nhau. Có những yếu tố đã được nghiên cứu và chứng minh là làm tăng khả năng u xơ quay trở lại sau mổ:

• Độ tuổi khi mổ: Phụ nữ càng trẻ khi mổ, nguy cơ tái phát càng cao do hoạt động nội tiết còn mạnh mẽ, đặc biệt là estrogen – hormone thúc đẩy sự phát triển u xơ.
• Số lượng và kích thước khối u: Những người có nhiều nhân xơ nhỏ, rải rác trong tử cung rất khó có thể bóc hết trong một lần phẫu thuật. Các nhân xơ nhỏ còn lại có thể tiếp tục phát triển sau này.
• Tiền sử gia đình và yếu tố di truyền: Nếu mẹ hoặc chị gái từng bị u xơ tử cung, nguy cơ bạn bị lại sau mổ cũng cao hơn người khác.
• Thừa cân, béo phì: Mỡ nội tạng có thể làm tăng mức estrogen nội sinh, làm môi trường thuận lợi cho u xơ phát triển lại.
• Không thay đổi lối sống sau mổ: Một số thói quen như ăn nhiều thực phẩm giàu estrogen (đậu nành, mầm đậu), stress kéo dài, ít vận động,… cũng góp phần thúc đẩy sự tái phát.

Làm gì để phòng ngừa u xơ tái phát sau mổ?

Việc tái phát u xơ tử cung có thể không tránh khỏi ở một số trường hợp, đặc biệt nếu còn giữ lại tử cung và tồn tại các yếu tố nguy cơ nội tiết. Tuy nhiên, người bệnh hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ tái phát bằng cách chủ động chăm sóc sức khỏe đúng cách và tuân thủ các khuyến cáo y khoa. Dưới đây là một số hướng dẫn từ chuyên gia:

• Tái khám định kỳ và siêu âm theo dõi sát sao: Sau phẫu thuật, việc tái khám theo lịch hẹn đóng vai trò then chốt. Người bệnh cần siêu âm ổ bụng hoặc siêu âm đầu dò tử cung mỗi 6 đến 12 tháng tùy theo mức độ bệnh lý ban đầu. Việc theo dõi hình ảnh định kỳ giúp phát hiện sớm sự xuất hiện của nhân xơ mới hoặc sự tăng kích thước của các khối u còn sót lại. Nhờ đó, bác sĩ có thể can thiệp kịp thời trước khi khối u phát triển gây biến chứng.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học, kiểm soát nội tiết: Estrogen là yếu tố thúc đẩy sự phát triển của u xơ. Vì vậy, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp là rất quan trọng. Người bệnh nên hạn chế các thực phẩm giàu estrogen thực vật như đậu nành, mầm đậu, hạt lanh,... Đồng thời, tăng cường bổ sung rau xanh, trái cây tươi và các loại thực phẩm giàu chất xơ để hỗ trợ đào thải hormone dư thừa. Uống đủ nước, giảm đường và chất béo bão hòa cũng giúp điều hòa nội tiết tốt hơn và tạo nền tảng sinh lý ổn định sau mổ.
• Duy trì cân nặng hợp lý và tăng cường vận động: Béo phì làm tăng estrogen nội sinh thông qua chuyển hóa từ mô mỡ. Do đó, việc duy trì chỉ số BMI lý tưởng (18,5 – 22,9 với người châu Á) giúp làm giảm môi trường thuận lợi cho u xơ phát triển trở lại. Bên cạnh đó, người bệnh nên tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần với các bộ môn như đi bộ nhanh, bơi lội, yoga, giúp điều hòa hormone và nâng cao sức đề kháng tổng thể.
• Quản lý căng thẳng và ngủ đủ giấc: Stress kéo dài có thể ảnh hưởng trực tiếp đến trục nội tiết, thần kinh, miễn dịch, làm rối loạn hormone sinh dục và tăng nguy cơ tái phát u xơ. Người bệnh nên duy trì lối sống tinh thần lành mạnh bằng cách ngủ đủ giấc, tham gia các hoạt động thư giãn như thiền, yoga, hoặc các sở thích cá nhân giúp giảm lo âu và tạo cân bằng tâm sinh lý.
• Tham khảo bác sĩ về liệu pháp nội tiết hỗ trợ (nếu cần): Trong một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc điều hòa nội tiết hoặc đặt vòng tránh thai nội tiết để kiểm soát estrogen và ức chế tái phát. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp với các phương pháp này. Việc chỉ định cần dựa trên đánh giá cá nhân hóa và cân nhắc giữa lợi ích, nguy cơ.

Câu hỏi “mổ u xơ tử cung có bị tái phát không?” là băn khoăn chính đáng của rất nhiều phụ nữ đã từng trải qua phẫu thuật. Mặc dù có nguy cơ nhất định, nhưng nguy cơ tái phát có thể được kiểm soát tốt nếu người bệnh được tư vấn đầy đủ, tái khám định kỳ và áp dụng lối sống khoa học. Không phải trường hợp nào cũng cần mổ, cũng không phải cứ mổ xong là khỏi hoàn toàn. Phòng bệnh, hiểu bệnh và sống cùng bệnh một cách thông minh mới là giải pháp lâu dài. Hy vọng bài viết này của Trung tâm tiêm chủng Long Châu đã mang đến cho bạn cái nhìn rõ ràng và khoa học về vấn đề "mổ u xơ tử cung có bị tái phát không". Nếu bạn hoặc người thân đang đối mặt với u xơ tử cung, đừng ngần ngại đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, tư vấn và có phác đồ điều trị phù hợp.