Lịch tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh: Hướng dẫn chuẩn và cập nhật mới

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có khả năng lây truyền từ mẹ sang con ngay trong khi sinh nở hoặc qua tiếp xúc hàng ngày. Trong 24 giờ đầu đời, việc tiêm mũi vắc xin viêm gan B đầu tiên đóng vai trò quyết định, giúp giảm đến hơn 90% nguy cơ lây nhiễm cho trẻ. Chính vì vậy, nắm rõ lịch tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh theo chuẩn Bộ Y tế và các tổ chức y khoa quốc tế là điều cực kỳ quan trọng để xây dựng miễn dịch chủ động cho bé ngay từ khi chào đời.

Lịch tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh chính xác theo từng loại vắc xin

Lịch tiêm phòng viêm gan B cho trẻ sơ sinh được xây dựng dựa trên thời điểm tối ưu để hình thành miễn dịch bảo vệ và đặc tính của từng loại vắc xin đang lưu hành. Nguyên tắc quan trọng nhất là mũi sơ sinh phải được tiêm trong vòng 24 giờ đầu sau sinh, nhằm giảm tối đa nguy cơ lây truyền HBV từ mẹ sang con và tăng hiệu quả đáp ứng miễn dịch trong giai đoạn trẻ còn rất nhạy cảm với virus. Tùy theo loại vắc xin, phác đồ tiếp theo có sự khác biệt về mốc thời gian nhưng đều dựa trên các nghiên cứu lâm sàng về hiệu quả và độ an toàn.

Đối tượng hoãn tiêm, chống chỉ định và lưu ý an toàn khi tiêm viêm gan B

Việc tiêm vắc xin viêm gan B cho trẻ sơ sinh cần tuân thủ hướng dẫn chuyên môn nhằm đảm bảo an toàn tối đa. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ thông qua khám sàng lọc trước tiêm để xác định trẻ có phù hợp tiêm chủng tại thời điểm đó hay không.

Đối tượng chống chỉ định tiêm vắc xin viêm gan B

Một số trường hợp không được phép tiêm vắc xin viêm gan B do nguy cơ phản ứng nặng:

• Trẻ từng bị sốc phản vệ hoặc dị ứng nghiêm trọng với lần tiêm vắc xin viêm gan B trước đó.
• Dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vắc xin (ví dụ protein nấm men - tá dược thường gặp trong vắc xin tái tổ hợp).
• Trẻ suy giảm miễn dịch bẩm sinh nặng hoặc đang trong giai đoạn mất bù của các bệnh lý nặng tại tim, phổi, gan, thận theo đánh giá của bác sĩ chuyên khoa.
• Trẻ đang điều trị ung thư, ghép tạng hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch liều cao mà bác sĩ cho rằng tiêm chủng có thể gây hại.

Đối tượng cần hoãn tiêm tạm thời

Có những trường hợp sức khỏe chưa ổn định, cần trì hoãn tiêm cho đến khi trẻ hồi phục:

• Trẻ đang mắc nhiễm trùng cấp, viêm phổi, tiêu chảy nặng hoặc bệnh lý nội khoa cấp tính.
• Trẻ sốt ≥ 37.5°C, hoặc hạ thân nhiệt < 35.5°C.
• Trẻ có các rối loạn hô hấp, tuần hoàn chưa ổn định: suy hô hấp, suy tim, dấu hiệu tím tái.
• Trẻ có cân nặng dưới 2000g, đặc biệt trẻ sinh non tháng theo khuyến cáo chuyên khoa.
• Trẻ đang hoặc vừa kết thúc điều trị corticoid liều cao, hóa trị, xạ trị trong 14 ngày gần nhất.
• Trẻ được sử dụng globulin miễn dịch trong 3 tháng gần nhất, trừ trường hợp HBIg dùng trong phác đồ dự phòng truyền HBV từ mẹ sang con.

Lưu ý an toàn khi tiêm vắc xin viêm gan B

Để đảm bảo an toàn trong suốt quá trình tiêm chủng, cha mẹ cần tuân thủ các khuyến cáo:

• Trẻ bắt buộc được khám sàng lọc bởi bác sĩ có chuyên môn về tiêm chủng.
• Sau tiêm, trẻ cần được theo dõi tại cơ sở y tế ít nhất 30 phút để kịp thời xử trí phản ứng bất thường.
• Một số phản ứng nhẹ như đau tại chỗ tiêm, quấy khóc, sốt nhẹ có thể xuất hiện và thường tự hết trong 24 - 48 giờ.

Nếu trẻ có dấu hiệu bất thường như sốt cao kéo dài, quấy khóc không dỗ được, tím tái, thở nhanh, co giật… cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay.

Khi nào cần tiêm nhắc lại viêm gan B cho trẻ?

Vắc xin viêm gan B có khả năng tạo miễn dịch bền vững, tuy nhiên mức độ duy trì kháng thể bảo vệ ở mỗi trẻ không hoàn toàn giống nhau. Sau một thời gian nhất định, nồng độ kháng thể kháng HBsAg (Anti-HBs) có thể giảm xuống dưới ngưỡng bảo vệ, đặc biệt ở trẻ có nguy cơ phơi nhiễm cao. Do đó, việc đánh giá thời điểm tiêm nhắc lại dựa trên các khuyến cáo y khoa và xét nghiệm định lượng kháng thể là rất quan trọng.

Thời điểm khuyến cáo kiểm tra nồng độ kháng thể

Trẻ em đã hoàn thành đầy đủ các mũi tiêm cơ bản thường được khuyên kiểm tra nồng độ Anti HBs vào khoảng 5 - 10 năm sau mũi cuối. Đây là giai đoạn lượng kháng thể có xu hướng giảm rõ rệt ở nhiều trẻ.

Ngưỡng kháng thể cần tiêm nhắc lại

Nếu kết quả Anti-HBs < 10 UI/ml, trẻ được khuyến cáo tiêm mũi nhắc lại để bảo đảm duy trì khả năng bảo vệ trước virus HBV. Khi nồng độ Anti-HBs ≥ 10 UI/ml, trẻ được xem là đã có miễn dịch, chưa cần tiêm bổ sung.

Đối tượng nên được theo dõi sát và tiêm nhắc lại sớm

Một số nhóm trẻ có nguy cơ lây nhiễm HBV cao hơn và cần xét nghiệm hoặc tiêm nhắc lại sớm hơn:

• Trẻ sống trong gia đình có người nhiễm HBV mạn tính.
• Trẻ có mẹ mắc viêm gan B, dù đã hoàn thành phác đồ tiêm và HBIg.
• Trẻ mắc bệnh mạn tính hoặc cần điều trị ảnh hưởng đến hệ miễn dịch.
• Trẻ chuẩn bị thực hiện các thủ thuật, phẫu thuật có nguy cơ tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể.

Tiêm phòng đúng lịch là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ nhiễm HBV ngay từ những ngày đầu đời. Hiểu rõ và tuân thủ lịch tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh giúp cha mẹ chủ động ngăn ngừa bệnh, giảm thiểu biến chứng nặng và xây dựng nền tảng sức khỏe bền vững cho trẻ trong tương lai. Hãy luôn theo dõi lịch hẹn, đưa trẻ khám sàng lọc đầy đủ và trao đổi với bác sĩ khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau tiêm.