Khi nào cần đo loãng xương? Dấu hiệu và đối tượng nên thực hiện

Xương yếu đi theo thời gian nhưng nhiều người không biết mình có nguy cơ loãng xương cho đến khi xảy ra gãy xương. Vậy đo loãng xương khi nào để bảo vệ sức khỏe xương khớp? Câu trả lời sẽ được giải thích chi tiết trong bài viết này.

Khi nào cần đo loãng xương?

Đo loãng xương (hay đo mật độ xương) là phương pháp dùng tia X năng lượng thấp để đánh giá tình trạng mất xương. Việc kiểm tra này không chỉ dành cho người lớn tuổi mà còn cần thiết ở những đối tượng có nguy cơ cao.

Các chuyên gia từ Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH - National Institutes of Health) khuyến cáo, đo loãng xương nên được thực hiện khi:

• Phụ nữ trên 65 tuổi hoặc nam giới trên 70 tuổi, dù không có triệu chứng: Đây là khuyến nghị đúng, vì tuổi tác cao làm tăng nguy cơ loãng xương.
• Người từ 50 tuổi trở lên từng bị gãy xương do chấn thương nhẹ: Đây là dấu hiệu của xương yếu và cần đo loãng xương để đánh giá mật độ xương.
• Có bệnh lý hoặc dùng thuốc làm giảm mật độ xương: Các bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, cường giáp, bệnh thận mạn tính, hoặc việc sử dụng thuốc như corticoid có thể làm tăng nguy cơ loãng xương.
• Có tiền sử người thân trong gia đình bị loãng xương: Yếu tố di truyền là một trong các yếu tố nguy cơ cao đối với loãng xương.

Như vậy, việc chủ động biết và thực hiện đo mật độ xương đúng thời điểm đóng vai trò rất quan trọng trong việc phát hiện sớm tình trạng suy giảm sức khỏe xương. 

Các đối tượng có nguy cơ cao cần đo loãng xương

Không phải tất cả mọi người đều cần thực hiện đo loãng xương định kỳ. Tuy nhiên, một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao thì việc kiểm tra mật độ xương sớm sẽ giúp phát hiện và phòng ngừa kịp thời:

• Phụ nữ sau mãn kinh: Khi bước vào giai đoạn mãn kinh, lượng estrogen trong cơ thể sụt giảm đáng kể, khiến tốc độ mất xương diễn ra nhanh chóng hơn, làm tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương.
• Người có cân nặng thấp: Những người có chỉ số BMI < 19 thường có khối lượng xương thấp, đồng nghĩa với việc mật độ xương yếu hơn và dễ bị tổn thương hơn so với người có cân nặng bình thường.
• Người hút thuốc hoặc uống rượu nhiều: Thuốc lá và rượu bia làm suy giảm quá trình tái tạo xương, giảm khả năng hấp thụ canxi, từ đó làm gia tăng nguy cơ mất xương.
• Người mắc bệnh mạn tính: Một số bệnh lý như cường giáp, tiểu đường, viêm khớp dạng thấp hay bệnh thận mạn tính có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe xương, khiến quá trình thoái hóa xương diễn ra nhanh hơn.
• Người sử dụng corticoid kéo dài: Corticoid là nhóm thuốc dễ gây loãng xương nếu dùng trong thời gian dài, do chúng làm giảm hấp thu canxi và thúc đẩy hủy xương.
• Phụ nữ trên 65 tuổi và nam giới trên 70 tuổi: Tuổi tác cao đồng nghĩa với sự suy giảm khối lượng xương tự nhiên, vì vậy nhóm đối tượng này nên được khuyến khích đo mật độ xương định kỳ.
• Người từng bị gãy xương do chấn thương nhẹ: Đây là dấu hiệu cảnh báo xương đã suy yếu đáng kể, nên kiểm tra mật độ xương để phòng ngừa tái gãy.

Nếu thuộc một trong những đối tượng trên, bạn nên trao đổi với bác sĩ để được chỉ định kiểm tra sớm. Điều này không chỉ giúp phát hiện và điều trị loãng xương kịp thời mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe xương khớp, hạn chế tối đa nguy cơ gãy xương trong tương lai.

Dấu hiệu cảnh báo nên đo loãng xương sớm

Trong nhiều trường hợp, loãng xương tiến triển âm thầm. Tuy nhiên, bạn nên đi đo mật độ xương sớm nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Đau lưng kéo dài: Cơn đau thường âm ỉ, kéo dài và ảnh hưởng đến khả năng vận động.
• Giảm chiều cao đáng kể: Nếu bạn mất hơn 3 cm so với chiều cao ở tuổi trưởng thành, rất có thể mật độ xương đã suy giảm và các đốt sống đang bị ảnh hưởng
• Gãy xương bất thường: Gãy xương khi chỉ va chạm nhẹ hoặc ngã ở độ cao thấp là dấu hiệu điển hình của xương yếu.
• Tư thế còng lưng: Xảy ra khi các đốt sống bị xẹp, dẫn đến biến dạng cột sống, không chỉ ảnh hưởng đến dáng vóc mà còn gây cản trở đến chức năng hô hấp.
• Đau lưng mạn tính, khó xác định nguyên nhân: Nếu cơn đau không thuyên giảm dù đã nghỉ ngơi và điều trị, rất có thể có liên quan đến loãng xương.
• Gãy xương nhiều lần trong thời gian ngắn: Đây là cảnh báo mạnh mẽ rằng mật độ xương đã suy giảm nghiêm trọng.

Nếu xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu kể trên, bạn không nên chủ quan. Việc đo mật độ xương sớm sẽ giúp xác định tình trạng xương, từ đó có hướng điều trị và phòng ngừa kịp thời, tránh những biến chứng nặng nề về sau.

Lợi ích của việc đo loãng xương

Đo mật độ xương được xem là tiêu chuẩn vàng trong đánh giá sức khỏe hệ xương. Phương pháp này không chỉ giúp xác định tình trạng xương hiện tại mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc dự báo nguy cơ gãy xương trong tương lai. 

• Phát hiện sớm loãng xương: Giúp người bệnh điều chỉnh lối sống và bắt đầu điều trị.
• Đánh giá nguy cơ gãy xương: Kết quả đo dự báo khả năng gãy xương trong 10 năm tới.
• Theo dõi hiệu quả điều trị: Kiểm tra mật độ xương định kỳ giúp đánh giá tiến triển bệnh.
• Đưa ra kế hoạch chăm sóc cá nhân hóa: Bác sĩ dựa vào kết quả để xây dựng chế độ ăn uống, tập luyện, dùng thuốc.

Xác định đúng khi nào cần đo loãng xương là chìa khóa để phát hiện sớm và phòng ngừa biến chứng. Người trên 65 tuổi, phụ nữ sau mãn kinh, người từng gãy xương hoặc có các yếu tố nguy cơ cao đều nên chủ động kiểm tra. Thực hiện đo loãng xương định kỳ kết hợp với chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý sẽ giúp bảo vệ sức khỏe xương khớp lâu dài.