Khám sàng lọc trước khi tiêm chủng và những điều cần biết

Tiêm chủng là biện pháp quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa bệnh tật và nâng cao miễn dịch cộng đồng. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể tiêm vắc xin ngay lập tức mà cần trải qua quy trình khám sàng lọc trước khi tiêm chủng. Bước này rất cần thiết để đảm bảo người tiêm đủ điều kiện, đồng thời giúp phát hiện sớm những nguy cơ có thể ảnh hưởng đến hiệu quả tiêm vắc xin. Nhờ đó, quá trình tiêm chủng trở nên an toàn hơn, hạn chế tối đa các phản ứng không mong muốn.

Khám sàng lọc trước tiêm chủng là gì?

Khám sàng lọc trước tiêm là một bước không thể thiếu trong quy trình tiêm chủng an toàn. Quá trình này sẽ giúp bác sĩ kiểm tra cũng như đánh giá tình trạng sức khỏe của người tiêm để phát hiện những dấu hiệu bất thường, đánh giá khả năng đáp ứng vắc xin và hạn chế tối đa các phản ứng không mong muốn sau tiêm. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đây không phải là hoạt động khám chữa bệnh chuyên sâu hay kiểm tra sức khỏe tổng quát.

Ngoài ra, việc sàng lọc trước tiêm còn giúp bác sĩ xác định những trường hợp cần cân nhắc trong quá trình tiêm vắc xin:

• Đánh giá tiền sử dị ứng và phản ứng sau tiêm từ các lần tiêm chủng trước.

• Kiểm tra tình trạng sức khỏe hiện tại để xem người tiêm có đủ điều kiện tiếp nhận vắc xin hay không.

• Giảm thiểu nguy cơ phản ứng sau tiêm, từ đó quyết định có nên tiêm, hoãn tiêm hay không thực hiện tiêm vắc xin.

• Đảm bảo tiêm chủng đúng lịch trình, giúp vắc xin phát huy hiệu quả tốt nhất.

Do đó, người đi tiêm chủng hoặc người đưa trẻ đi tiêm cần cung cấp đầy đủ thông tin cho bác sĩ trước khi tiêm để đảm bảo quá trình diễn ra đúng thời điểm và an toàn. Kết quả khám sàng lọc sẽ dựa trên thông tin được cung cấp cũng như đánh giá trực tiếp của bác sĩ trong quá trình kiểm tra. Nếu sức khỏe không đủ điều kiện để tiêm, bác sĩ sẽ giải thích rõ nguyên nhân và thông báo hoãn hoặc hủy lịch tiêm theo đúng quy định.

Những đối tượng cần lưu ý khi khám sàng lọc trước tiêm chủng

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả của vắc xin, một số nhóm người cần được cân nhắc kỹ lưỡng trong quá trình khám sàng lọc trước khi tiêm như:

• Người có tiền sử dị ứng nghiêm trọng: Các phản ứng này có thể bao gồm sốc phản vệ hoặc các biến chứng nguy hiểm khác sau khi tiêm.

• Phụ nữ mang thai: Việc tiêm vắc xin khi mang thai cần được cân nhắc kỹ, vì một số loại có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Quá trình khám sàng lọc giúp xác định loại vắc xin phù hợp và thời điểm tiêm an toàn nhất cho mẹ bầu.

• Người cao tuổi: Do hệ miễn dịch suy giảm theo thời gian, người lớn tuổi có thể cần các loại vắc xin đặc biệt hoặc điều chỉnh liều lượng. Việc sàng lọc trước tiêm giúp xác định loại vắc xin thích hợp với tình trạng sức khỏe của họ.

• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Với hệ miễn dịch còn non nớt, trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, cần được đánh giá kỹ trước khi tiêm để đảm bảo vắc xin phù hợp với lứa tuổi và thể trạng.

• Người mắc bệnh lý mạn tính: Những người có bệnh nền như tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh hô hấp mạn tính hoặc suy giảm miễn dịch cần được kiểm tra cẩn thận. Tình trạng sức khỏe có thể ảnh hưởng đến phản ứng của cơ thể với vắc xin, do đó cần lựa chọn loại vắc xin phù hợp nhất.

• Người đã tiếp nhận sản phẩm máu hoặc Immune Globulin: Những trường hợp này có thể cần trì hoãn tiêm vắc xin trong một khoảng thời gian nhất định vì các sản phẩm máu có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của vắc xin.

• Người từng gặp phản ứng phụ sau tiêm chủng: Những người đã có phản ứng không mong muốn như sốt cao, sưng đau nghiêm trọng tại chỗ tiêm hoặc viêm nhiễm cần được theo dõi và đánh giá trước khi tiêm các mũi tiếp theo để tránh nguy cơ tái diễn.

Các hạng mục khám sàng lọc trước chủng ngừa

Trước khi tiến hành tiêm vắc xin, bác sĩ sẽ thực hiện một số bước kiểm tra để đảm bảo an toàn, bao gồm:

• Đo thân nhiệt: Nếu nhiệt độ cơ thể từ 38°C trở lên hoặc dưới 35,5°C, việc tiêm chủng sẽ được hoãn lại nhằm đảm bảo sức khỏe cho người tiêm.

• Đánh giá tri giác: Sử dụng thang điểm Glasgow Coma Scale để kiểm tra phản ứng của người được tiêm, dựa trên ba yếu tố chính gồm đáp ứng mắt, phản ứng với lời nói và phản xạ vận động.

• Quan sát nhịp thở: Việc theo dõi nhịp thở giúp phát hiện các dấu hiệu bất thường, đặc biệt ở trẻ sơ sinh, chẳng hạn như nhịp thở không đều, xen kẽ giữa nhanh và chậm hoặc có dấu hiệu ngừng thở tạm thời.

• Kiểm tra tim, phổi: Bác sĩ sẽ sử dụng ống nghe để kiểm tra hoạt động của tim và phổi, nhằm phát hiện những dấu hiệu bất thường nếu có.

• Đánh giá các vấn đề sức khỏe khác: Dựa trên tình trạng thực tế của người được tiêm, bác sĩ sẽ khai thác thêm thông tin cần thiết thông qua hỏi đáp và kiểm tra lâm sàng, từ đó đưa ra chỉ định tiêm chủng phù hợp nhất.

Quá trình sàng lọc trước tiêm đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn và hiệu quả của vắc xin, giúp giảm thiểu nguy cơ phản ứng không mong muốn.

Các trường hợp chống chỉ định và tạm hoãn tiêm chủng vắc xin

Một số đối tượng sau đây được chống chỉ định tiêm chủng để đảm bảo an toàn bao gồm:

• Không tiêm vắc xin BCG cho trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm HIV nhưng chưa được điều trị dự phòng.

• Những người từng có phản ứng nghiêm trọng sau tiêm vắc xin trước đó như sốt cao trên 39°C, co giật, dấu hiệu tổn thương não hoặc màng não, tím tái, khó thở.

• Người mắc các bệnh lý nghiêm trọng như suy hô hấp, suy tim, suy gan, suy tuần hoàn hoặc suy giảm miễn dịch (bao gồm suy giảm miễn dịch bẩm sinh hoặc trẻ nhiễm HIV giai đoạn lâm sàng IV) không nên tiêm các loại vắc xin sống.

• Các trường hợp chống chỉ định khác sẽ được xác định theo hướng dẫn của nhà sản xuất vắc xin.

Một số người không thuộc nhóm chống chỉ định nhưng vẫn cần trì hoãn tiêm chủng trong một số trường hợp sau:

• Đã sử dụng các sản phẩm globulin miễn dịch trong vòng 3 tháng (ngoại trừ globulin miễn dịch điều trị viêm gan B).

• Đang trong quá trình điều trị hoặc vừa kết thúc liệu trình sử dụng corticoid dạng uống hoặc tiêm trong vòng 14 ngày.

• Trẻ sơ sinh có cân nặng dưới 2kg.

• Người đang mắc bệnh cấp tính, đặc biệt là các bệnh nhiễm trùng.

• Sốt từ 37,5°C trở lên hoặc hạ thân nhiệt xuống dưới 35,5°C.

• Các trường hợp tạm hoãn khác sẽ được quyết định theo hướng dẫn của nhà sản xuất vắc xin.

Việc tuân thủ các quy định chống chỉ định và tạm hoãn tiêm chủng giúp đảm bảo an toàn cho người tiêm và tối ưu hóa hiệu quả của vắc xin.

Khám sàng lọc trước khi tiêm chủng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn và hiệu quả của vắc xin. Bằng cách kiểm tra sức khỏe cẩn thận, bác sĩ có thể đưa ra chỉ định phù hợp, giúp giảm thiểu rủi ro và tăng cường hiệu quả miễn dịch. Tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, quy trình tiêm chủng được thực hiện nghiêm ngặt với bước khám sàng lọc kỹ lưỡng. Đây là bước quan trọng giúp đánh giá tình trạng sức khỏe, phát hiện các yếu tố rủi ro và đảm bảo an toàn tối đa cho khách hàng. Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ kiểm tra cẩn thận tiền sử dị ứng, bệnh nền cũng như tình trạng sức khỏe hiện tại để tư vấn loại vắc xin phù hợp nhất.