Hướng dẫn hút mũi cho trẻ sơ sinh an toàn giúp mẹ chăm sóc bé đúng cách

Trẻ sơ sinh có hệ hô hấp còn non yếu, dễ bị nghẹt mũi do đờm, dịch nhầy tích tụ, đặc biệt trong những ngày thời tiết thay đổi hoặc khi bé bị cảm lạnh. Hút mũi cho trẻ sơ sinh không chỉ giúp bé dễ chịu hơn mà còn hỗ trợ phòng ngừa các bệnh lý đường hô hấp. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh còn lúng túng khi thực hiện thao tác này. Hãy cùng tìm hiểu cách hút mũi đúng cách và những điều cần tránh để đảm bảo an toàn cho bé.

Tại sao cần hút mũi cho trẻ sơ sinh?

Hệ hô hấp của trẻ sơ sinh rất nhạy cảm, mũi bé nhỏ và dễ bị tắc nghẽn bởi dịch nhầy hoặc bụi bẩn. Khi mũi bị nghẹt, trẻ sẽ khó thở, quấy khóc, bỏ bú và thậm chí khó ngủ. Hút mũi cho trẻ sơ sinh giúp làm thông thoáng đường thở, giảm áp lực lên mũi và tai, từ đó ngăn ngừa các biến chứng như viêm tai giữa hoặc viêm xoang. Đặc biệt, trong những tháng đầu đời, trẻ chưa biết cách tự thở bằng miệng, nên việc giữ mũi thông thoáng là vô cùng cần thiết. Ngoài ra, hút mũi đúng cách còn giúp loại bỏ vi khuẩn, virus tích tụ trong dịch nhầy, giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp. Tuy nhiên, mẹ cần thực hiện thao tác này một cách nhẹ nhàng và đúng kỹ thuật để tránh làm tổn thương niêm mạc mũi của bé.

Khi nào nên hút mũi cho trẻ sơ sinh?

Không phải lúc nào trẻ bị nghẹt mũi cũng cần hút mũi. Việc lạm dụng hút mũi có thể gây kích ứng hoặc làm khô niêm mạc mũi, khiến tình trạng của bé trở nên nghiêm trọng hơn. Mẹ nên quan sát các dấu hiệu sau để xác định thời điểm cần hút mũi cho trẻ sơ sinh:

• Trẻ thở khò khè hoặc có âm thanh bất thường khi thở: Đây là dấu hiệu cho thấy mũi bé đang bị tắc nghẽn bởi dịch nhầy.
• Trẻ khó bú hoặc bỏ bú: Nghẹt mũi khiến bé không thể vừa bú vừa thở, dẫn đến tình trạng quấy khóc hoặc bỏ bữa.
• Trẻ ngủ không ngon giấc: Dịch nhầy tích tụ khiến bé khó chịu, dễ tỉnh giấc hoặc ngủ ngắt quãng.
• Có dấu hiệu cảm lạnh nhẹ: Sổ mũi, hắt hơi hoặc sốt nhẹ là lúc cần hút mũi để hỗ trợ bé thở dễ dàng hơn.

Hướng dẫn các phương pháp hút mũi cho trẻ sơ sinh tại nhà

Để giúp bé thông thoáng đường thở khi bị nghẹt mũi, mẹ có thể thực hiện hút mũi tại nhà bằng những dụng cụ đơn giản, dễ tìm thấy tại hiệu thuốc. Dưới đây là hai cách phổ biến được nhiều phụ huynh lựa chọn:

Sử dụng dụng cụ hút mũi dạng bóng bóp 

Dụng cụ này thường có hình dáng giống một quả bóng cao su nhỏ, dễ sử dụng và phù hợp với trẻ sơ sinh. Bạn có thể thực hiện theo các bước sau:

• Với trẻ còn nhỏ, hãy để bé nằm ngửa và nghiêng đầu nhẹ sang một bên. Đối với trẻ lớn hơn, hướng dẫn bé ngồi thẳng và hơi ngửa đầu ra sau.
• Nhỏ vài giọt nước muối sinh lý 0,9% vào mỗi bên mũi để làm loãng dịch nhầy, giúp việc hút dễ dàng hơn.
• Bóp hết không khí trong bóng cao su ra ngoài, rồi đưa đầu hút nhẹ nhàng vào bên mũi bé (chỉ đưa vào một đoạn ngắn, không nên sâu).
• Thả tay để tạo lực hút, dịch mũi sẽ theo đó được kéo ra ngoài.
• Tháo đầu hút, rửa sạch bằng nước ấm và lặp lại tương tự với bên mũi còn lại.
• Sau khi dùng xong, cần làm sạch và để khô hoàn toàn trước khi cất giữ

Hút mũi bằng dụng cụ dây hút miệng (dạng chữ U)

Loại dụng cụ này được thiết kế với hai đầu nối, một đầu đưa vào mũi bé và đầu còn lại dành cho người lớn sử dụng lực hút miệng để lấy dịch mũi ra. Cách làm như sau:

• Cho trẻ ngồi yên, đầu giữ thẳng để quá trình hút diễn ra thuận lợi và an toàn.
• Đặt nhẹ đầu hút vào một bên mũi của bé, đầu dây còn lại mẹ ngậm vào miệng.
• Hút từ từ nhưng đủ lực để dịch nhầy theo dây chảy xuống bộ phận chứa. Tuyệt đối không để dịch chảy ngược vào miệng nhờ hệ thống van một chiều có sẵn trong dụng cụ.
• Lặp lại thao tác với bên mũi còn lại.
• Sau khi hoàn tất, tháo rời các bộ phận và rửa sạch bằng nước ấm pha muối loãng hoặc dung dịch chuyên dụng. Để khô tự nhiên và cất giữ nơi khô ráo, sạch sẽ.

Những sai lầm cần tránh khi hút mũi cho trẻ sơ sinh

Khi thực hiện hút mũi cho trẻ sơ sinh, nhiều phụ huynh do thiếu kinh nghiệm có thể mắc phải những sai lầm gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Dưới đây là những lỗi phổ biến cần tránh:

• Hút mũi quá nhiều lần trong ngày: Hút mũi quá thường xuyên khiến niêm mạc mũi của bé bị khô, dễ bị kích ứng và chảy máu. Chỉ nên hút mũi khi thật sự cần thiết, tối đa 2 - 3 lần/ngày.
• Đưa đầu hút vào quá sâu: Việc cố gắng đưa đầu hút sâu vào mũi để lấy hết dịch có thể gây tổn thương niêm mạc, dẫn đến trầy xước hoặc viêm nhiễm. Chỉ nên đặt đầu hút nhẹ nhàng vào phía ngoài lỗ mũi khoảng 0.5 - 1cm.
• Bỏ qua bước vệ sinh dụng cụ sau khi sử dụng: Không làm sạch dụng cụ hút mũi sau mỗi lần dùng dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi, làm tăng nguy cơ lây nhiễm chéo cho bé trong những lần sử dụng tiếp theo.
• Hút mũi khi bé đang quấy khóc, vùng vẫy mạnh: Việc hút mũi khi bé không hợp tác có thể khiến thao tác trở nên nguy hiểm. Bé có thể bị trầy xước, sặc hoặc đầu hút đi lệch hướng. Hãy chờ bé bình tĩnh hoặc có người hỗ trợ giữ bé an toàn.

Các biện pháp hỗ trợ thay thế hút mũi cho trẻ sơ sinh

Trong một số trường hợp, nếu mẹ chưa muốn hoặc không thể hút mũi cho trẻ sơ sinh bằng dụng cụ, vẫn có nhiều phương pháp an toàn, nhẹ nhàng giúp làm thông thoáng đường thở cho bé. Dưới đây là các biện pháp hỗ trợ hiệu quả:

• Nhỏ nước muối sinh lý 0,9% vào mũi bé: Việc nhỏ vài giọt nước muối sinh lý giúp làm loãng dịch nhầy trong mũi, từ đó khiến bé dễ dàng tống dịch ra ngoài một cách tự nhiên.
• Tạo độ ẩm trong không khí: Sử dụng máy tạo ẩm hoặc đặt một chậu nước trong phòng giúp giữ độ ẩm ổn định, làm mềm dịch mũi và giảm tình trạng khô rát mũi ở trẻ.
• Cho bé nằm cao đầu khi ngủ: Đặt một chiếc khăn mỏng hoặc gối dốc dưới vai bé giúp đầu cao hơn thân một chút, hạn chế tình trạng dịch mũi bị ứ đọng, giúp bé dễ thở hơn khi ngủ.
• Massage nhẹ vùng mũi và mặt: Dùng tay sạch xoa nhẹ hai bên sống mũi hoặc vùng gò má sẽ giúp kích thích tuần hoàn và hỗ trợ làm tan dịch nhầy. Đây là phương pháp nhẹ nhàng, phù hợp với trẻ sơ sinh.
• Cho bé bú nhiều hơn: Sữa mẹ không chỉ giúp tăng sức đề kháng mà còn cung cấp độ ẩm tự nhiên, hỗ trợ làm loãng dịch nhầy trong cơ thể bé, giúp mũi thông thoáng hơn.

Thực hiện hút mũi cho trẻ sơ sinh đúng cách là một bước quan trọng giúp cải thiện tình trạng nghẹt mũi, hỗ trợ hô hấp và tăng cường sự thoải mái cho bé trong sinh hoạt hằng ngày. Bên cạnh việc sử dụng dụng cụ phù hợp, cần lưu ý tránh các sai lầm phổ biến như hút quá nhiều lần, thao tác quá sâu hoặc không vệ sinh thiết bị đúng cách. Ngoài ra, có thể kết hợp thêm các biện pháp hỗ trợ nhẹ nhàng như nhỏ nước muối sinh lý, tạo độ ẩm không khí hay massage vùng mũi để tăng hiệu quả. Nếu tình trạng kéo dài hoặc xuất hiện dấu hiệu bất thường, việc đưa trẻ đi khám sớm sẽ giúp xử lý kịp thời và an toàn hơn.

Tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ngay từ những tháng đầu đời. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ được nhiều phụ huynh tin tưởng lựa chọn nhờ đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao, quy trình tiêm chủng an toàn và hệ thống bảo quản vắc xin đạt chuẩn GSP. Không gian tiêm hiện đại, sạch sẽ cùng dịch vụ đặt lịch linh hoạt giúp tiết kiệm thời gian và giảm căng thẳng cho bé trong mỗi lần tiêm. Để được tư vấn và đặt lịch hẹn nhanh chóng, vui lòng liên hệ Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua số hotline miễn phí 1800 6928.