Hormone LH là gì? Những thông tin cần biết

Trong cơ thể con người, cân bằng hormone đóng vai trò vô cùng thiết yếu, đặc biệt là các hormone liên quan đến sinh sản. Trong đó, LH (Luteinizing Hormone) giữ vị trí trung tâm khi tham gia kiểm soát quá trình rụng trứng ở nữ giới và sản xuất testosterone ở nam giới. Những thông tin về LH không chỉ cần thiết cho phụ nữ đang trong độ tuổi sinh sản mà còn hữu ích đối với nam giới trong việc duy trì sức khỏe sinh lý và khả năng sinh sản. Cùng tìm hiểu về hormone LH qua bài viết dưới đây.

Hormone LH là gì?

Hormone Luteinizing (LH), hay còn gọi là hormone tạo hoàng thể, là một loại gonadotropin do tuyến yên trước tiết ra. Đây là hormone giữ vai trò trọng yếu trong việc điều hòa hoạt động của hệ thống sinh sản ở cả hai giới. LH tham gia vào quá trình điều hòa chu kỳ kinh nguyệt ở nữ, quá trình sinh tinh ở nam và góp phần duy trì sự cân bằng nội tiết tố trong cơ thể.

Ở nữ giới, hormone LH có tác động trực tiếp đến buồng trứng, kích thích sự phát triển của nang noãn và thúc đẩy quá trình rụng trứng. Sự tăng vọt LH (LH surge) giữa chu kỳ là yếu tố quyết định giúp noãn thoát ra khỏi buồng trứng. Sau đó, LH còn kích thích hình thành hoàng thể và thúc đẩy tiết progesterone, một hormone quan trọng để chuẩn bị niêm mạc tử cung cho sự làm tổ của phôi thai.

Ở nam giới, LH tác động đến các tế bào Leydig trong tinh hoàn, kích thích sản xuất testosterone - hormone chịu trách nhiệm phát triển đặc điểm sinh dục nam và hỗ trợ quá trình sinh tinh. Nhờ vậy, LH không chỉ điều hòa khả năng sinh sản mà còn ảnh hưởng đến các đặc điểm sinh lý đặc trưng của nam giới.

Khi nào cần xét nghiệm hormone Luteinizing hormone (LH)?

Xét nghiệm Luteinizing hormone (LH) thường được chỉ định trong nhiều tình huống lâm sàng để đánh giá tình trạng sinh sản và hoạt động của hệ nội tiết. Một số trường hợp điển hình bao gồm:

• Đánh giá vô sinh ở cả nam và nữ: LH cùng với FSH thường được đo để kiểm tra nguyên nhân vô sinh, xác định rối loạn rụng trứng ở nữ hoặc giảm sản xuất tinh trùng ở nam.
• Rối loạn kinh nguyệt ở nữ giới: Được chỉ định khi bệnh nhân có biểu hiện vô kinh, kinh nguyệt không đều hoặc các dấu hiệu nghi ngờ rối loạn buồng trứng.
• Nghi ngờ suy giảm chức năng tuyến yên: Khi bệnh nhân có triệu chứng như mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân, giảm sức cơ, chán ăn hoặc các dấu hiệu suy tuyến yên.
• Đánh giá mức testosterone thấp ở nam giới: Khi nam giới có biểu hiện giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương hoặc các dấu hiệu suy sinh dục.
• Theo dõi quá trình rụng trứng và hỗ trợ sinh sản: Xét nghiệm LH lặp lại nhiều lần trong chu kỳ kinh để xác định thời điểm rụng trứng, giúp tăng khả năng thụ thai tự nhiên hoặc trong hỗ trợ sinh sản.
• Đánh giá tuổi dậy thì sớm hoặc muộn ở trẻ em: Khi trẻ có biểu hiện dậy thì không đúng thời điểm, ví dụ như phát triển vú, kinh nguyệt sớm ở bé gái, hoặc tăng kích thước tinh hoàn và dương vật sớm ở bé trai.

Ngoài ra, kết quả xét nghiệm LH có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố như mẫu máu tan huyết, tăng bilirubin máu, hoặc sử dụng liều cao biotin, do đó cần khai thác kỹ tiền sử thuốc và xét nghiệm trước khi thực hiện.

Ý nghĩa của hormone Luteinizing hormone (LH)

Nồng độ Luteinizing hormone (LH) trong máu phản ánh trực tiếp tình trạng hoạt động của hệ trục hạ đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục, từ đó cung cấp thông tin quan trọng trong chẩn đoán và điều trị các rối loạn sinh sản.

Ở nữ giới, nồng độ LH dao động theo từng giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, một số bất thường có thể gặp:

• LH tăng cao: Thường gặp trong suy buồng trứng nguyên phát, khi buồng trứng không đáp ứng với tín hiệu từ tuyến yên, dẫn đến tăng tiết LH bù trừ. Ngoài ra, LH cao còn liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), gây rối loạn rụng trứng và tăng testosterone, từ đó ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Một số bệnh lý di truyền như hội chứng Turner cũng có thể gây tăng nồng độ LH.
• LH thấp: Phản ánh suy buồng trứng thứ phát, nguyên nhân do rối loạn chức năng vùng dưới đồi hoặc tuyến yên, làm gián đoạn quá trình phóng noãn.

Ở nam giới, LH đóng vai trò kích thích tế bào Leydig trong tinh hoàn sản xuất testosterone. Vì vậy:

• LH cao: Gợi ý về tổn thương tinh hoàn nguyên phát, thường thấy ở bệnh nhân suy sinh dục do tinh hoàn, hoặc các bất thường di truyền như hội chứng Klinefelter.
• LH thấp: Chỉ ra rối loạn ở tuyến yên hoặc vùng dưới đồi, gây thiếu tín hiệu điều hòa cho tinh hoàn, dẫn đến giảm sản xuất testosterone và hạn chế sinh tinh.

Ở cả hai giới, rối loạn nồng độ LH đều có thể dẫn đến vô sinh. LH quá cao gây mất cân bằng nội tiết và cản trở quá trình thụ thai, trong khi LH quá thấp không đủ để duy trì rụng trứng ở nữ và sinh tinh ở nam. Do đó, việc định lượng LH là xét nghiệm quan trọng để chẩn đoán nguyên nhân vô sinh, rối loạn kinh nguyệt, suy sinh dục hoặc các bất thường trong tuổi dậy thì.

Các phương pháp kiểm tra nồng độ hormone LH

Định lượng Luteinizing hormone (LH) là xét nghiệm quan trọng trong đánh giá chức năng sinh sản, chẩn đoán vô sinh và xác định thời điểm rụng trứng ở nữ giới. Hiện nay, có một số phương pháp phổ biến và hiệu quả được áp dụng:

• Xét nghiệm máu: Đây là phương pháp chính xác nhất, được thực hiện tại các cơ sở y tế. Xét nghiệm máu giúp đo trực tiếp nồng độ hormone LH trong huyết tương, từ đó hỗ trợ bác sĩ đánh giá tình trạng hoạt động của buồng trứng, tinh hoàn và tuyến yên. Kết quả xét nghiệm cũng hữu ích trong việc phát hiện rối loạn nội tiết hoặc suy sinh dục.
• Xét nghiệm nước tiểu: Dùng để phát hiện sự tăng vọt LH (LH surge) xảy ra ngay trước quá trình rụng trứng. Phương pháp này thường áp dụng trong theo dõi chu kỳ sinh sản, đặc biệt đối với phụ nữ đang mong muốn có thai.
• Bộ dụng cụ dự đoán rụng trứng (Ovulation Prediction Kit - OPK): Đây là phương pháp tiện lợi tại nhà, hoạt động dựa trên việc phát hiện LH trong nước tiểu. Khi que thử báo hiệu dương tính, có nghĩa là rụng trứng sẽ xảy ra trong vòng 24-36 giờ tiếp theo.
• Theo dõi dấu hiệu sinh lý: Ngoài xét nghiệm, một số chỉ điểm gián tiếp như thay đổi dịch nhầy cổ tử cung, thân nhiệt cơ bản hay số ngày tính từ kỳ kinh cuối cũng được sử dụng để ước lượng thời điểm rụng trứng. Tuy nhiên, những biện pháp này kém chính xác hơn so với xét nghiệm máu và OPK.

Mong rằng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về hormone LH, một hormone quan trọng trong điều hòa hoạt động sinh sản của cả nam và nữ giới. Nếu có những dấu hiệu nghi ngờ rối loạn nội tiết hay khó khăn trong việc thụ thai, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và thực hiện xét nghiệm LH một cách chính xác.