Ghẻ phỏng ở trẻ em: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách chăm sóc hiệu quả

Ghẻ phỏng ở trẻ em là một trong những bệnh da liễu phổ biến, xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào vùng da bị tổn thương do ghẻ, gây ra tình trạng nhiễm trùng huyết. Đây là dạng bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ do làn da mỏng manh và hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Bệnh không chỉ gây khó chịu, ngứa ngáy, đau rát mà còn tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến biến chứng nặng nếu không được điều trị đúng cách.

Ghẻ phỏng ở trẻ em thường xuất hiện tại các khu vực có tiếp xúc, như bàn tay, bàn chân, khuỷu tay, mông, vùng da gấp hoặc chỗ kín. Do tính chất dễ lây lan, bệnh có thể nhanh chóng lan rộng trong gia đình, nhà trẻ hoặc trường học nếu không có biện pháp kiểm soát hiệu quả.

Những dấu hiệu và triệu chứng của ghẻ phỏng ở trẻ em

Ghẻ phỏng ở trẻ em thường biểu hiện rõ ràng qua một số triệu chứng sau:

• Xuất hiện các mụn nước nhỏ: Các mụn nước chứa dịch trong, dễ vỡ, sau đó tạo vảy tiết màu mật ong đặc trưng.
• Da đỏ, ngứa rát: Trẻ thường xuyên gãi làm da tổn thương nặng hơn.
• Sưng tấy vùng da bị tổn thương: Có thể kèm theo nóng, đau, sưng nhẹ.
• Tăng tiết dịch hoặc có mùi hôi nhẹ từ vùng da bị nhiễm trùng.
• Có thể sốt phát ban, mệt mỏi trong trường hợp nhiễm trùng lan rộng.
• Sưng hạch bạch huyết vùng lân cận (hiếm gặp nhưng cần theo dõi).

Những dấu hiệu này cần được nhận diện sớm để điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Biến chứng có thể gặp của ghẻ phỏng ở trẻ em

Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, ghẻ phỏng ở trẻ em có thể gây ra các biến chứng như:

• Nhiễm trùng lan rộng: Vi khuẩn có thể xâm nhập sâu hơn vào mô, gây viêm mô tế bào.
• Áp xe dưới da: Do tụ cầu khuẩn tạo mủ, gây đau đớn, cần dẫn lưu mủ và kháng sinh.
• Viêm cầu thận cấp: Một biến chứng nguy hiểm do liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A gây ra.
• Tổn thương vĩnh viễn trên da: Có thể để lại sẹo, rối loạn sắc tố hoặc sẹo lồi.
• Lây lan cho người khác: Trong gia đình hoặc môi trường học tập, nếu không được cách ly và kiểm soát vệ sinh.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay khi có những dấu hiệu sau:

• Mụn nước vỡ ra, chảy dịch vàng và có mùi hôi.
• Trẻ sốt cao, mệt mỏi, kém ăn.
• Vùng da bị tổn thương lan rộng nhanh chóng.
• Trẻ đau, khó chịu, gãi nhiều gây trầy xước, chảy máu.
• Tái phát nhiều lần dù đã điều trị trước đó.

Việc thăm khám sớm sẽ giúp bác sĩ đánh giá tình trạng, đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, tránh biến chứng nguy hiểm.

Ghẻ phỏng ở trẻ em là tình trạng nhiễm trùng da thường gặp, đặc biệt ở lứa tuổi mẫu giáo và tiểu học. Nguyên nhân chủ yếu gây bệnh là do sự xâm nhập của vi khuẩn vào những vùng da bị tổn thương, khiến da hình thành mụn nước, mụn mủ và đóng vảy vàng đặc trưng. Dưới đây là các nguyên nhân chính:

Nhiễm vi khuẩn tụ cầu và liên cầu

Hai loại vi khuẩn phổ biến nhất gây ghẻ phỏng là:

• Tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus): Đây là loại vi khuẩn thường gặp nhất, gây ra các tổn thương da mưng mủ, rỉ dịch, dễ lan rộng nếu không được điều trị sớm.
• Liên cầu tan huyết nhóm A (Streptococcus pyogenes): Có thể gây viêm da nặng và các biến chứng nghiêm trọng hơn như viêm cầu thận nếu không được kiểm soát.

Những vi khuẩn này dễ dàng xâm nhập qua các vết trầy xước nhỏ trên da – thường là hậu quả của hành động gãi khi ngứa hoặc vệ sinh kém.

Da bị tổn thương do gãi hoặc bệnh lý da nền

Trẻ nhỏ thường gãi nhiều khi bị ngứa, đặc biệt trong các bệnh lý như ghẻ thông thường, viêm da cơ địa, hoặc rôm sảy mùa hè. Khi da bị trầy xước, hàng rào bảo vệ da bị phá vỡ, tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn xâm nhập và phát triển thành ghẻ phỏng.

Ngoài ra, những trẻ có làn da nhạy cảm, dễ kích ứng hoặc có tiền sử chàm da, nổi mề đay cũng dễ mắc bệnh hơn.

Vệ sinh cá nhân và môi trường sống không đảm bảo

Trẻ em nếu không được tắm rửa thường xuyên, mặc đồ bẩn, chơi ở những nơi ô nhiễm, hoặc không được rửa tay sau khi đi vệ sinh… sẽ dễ bị vi khuẩn xâm nhập qua da.

Đặc biệt, những nơi đông người như nhà trẻ, trường học hoặc khu dân cư chật chội, thiếu ánh sáng và thông khí sẽ làm tăng nguy cơ lây lan ghẻ phỏng ở trẻ em.

Tiếp xúc với người mắc bệnh

Ghẻ phỏng có thể lây từ người này sang người khác thông qua:

• Dùng chung khăn mặt, khăn tắm, quần áo, giường chiếu.
• Tiếp xúc trực tiếp với vùng da tổn thương hoặc mủ tiết ra từ mụn ghẻ.

Vì vậy, khi trong gia đình hoặc lớp học có trẻ mắc bệnh mà không được cách ly và điều trị kịp thời, nguy cơ lây lan sẽ rất cao.

Sức đề kháng yếu

Trẻ có hệ miễn dịch suy yếu, hay mắc bệnh vặt, bị suy dinh dưỡng hoặc đang điều trị thuốc ức chế miễn dịch dễ mắc ghẻ phỏng hơn. Lúc này, da không đủ khả năng tự bảo vệ, vi khuẩn dễ xâm nhập hơn cả khi vết thương rất nhỏ.

Ảnh hưởng của khí hậu

Môi trường nóng ẩm hoặc quá lạnh đều làm ảnh hưởng đến sức khỏe làn da:

• Vào mùa hè, trẻ dễ đổ mồ hôi, da bị bí, gây ngứa ngáy và gãi nhiều – từ đó hình thành các vết trầy xước.
• Vào mùa đông, việc lười tắm, da khô nứt cũng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng da nếu vi khuẩn có cơ hội phát triển.

Những ai có nguy cơ mắc ghẻ phỏng ở trẻ em?

Bất kỳ trẻ em nào cũng có thể mắc bệnh, tuy nhiên, một số đối tượng có nguy cơ cao hơn:

• Trẻ dưới 5 tuổi: Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, da nhạy cảm.
• Trẻ sống trong môi trường đông người: Nhà trẻ, trường học, khu trọ chật hẹp.
• Trẻ có tiền sử ghẻ nhiều lần: Dễ bị nhiễm trùng thứ phát.
• Trẻ bị viêm da cơ địa, dị ứng, suy dinh dưỡng.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ghẻ phỏng ở trẻ em

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển ghẻ phỏng ở trẻ em bao gồm:

• Vệ sinh cá nhân kém.
• Thời tiết nóng ẩm, đổ mồ hôi nhiều.
• Mặc quần áo không thoáng khí.
• Dùng chung vật dụng cá nhân với người bệnh (khăn, quần áo, chăn gối).
• Không điều trị triệt để ghẻ trước đó hoặc dùng thuốc sai cách.

Việc kiểm soát các yếu tố này sẽ giúp giảm nguy cơ bùng phát bệnh.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán ghẻ phỏng ở trẻ em

Chẩn đoán ghẻ phỏng ở trẻ em chủ yếu dựa vào thăm khám lâm sàng:

• Quan sát tổn thương da: Mụn nước, vảy tiết vàng, vết ghẻ cũ.
• Khai thác tiền sử: Trẻ có ngứa, từng bị ghẻ hoặc người thân trong nhà mắc bệnh.
• Xét nghiệm vi sinh (nếu cần): Cạo da hoặc lấy dịch mủ để tìm vi khuẩn, ký sinh trùng.

Bác sĩ sẽ phân biệt ghẻ phỏng với các bệnh lý da khác như chốc lở, viêm da tiếp xúc, zona,...

Phương pháp điều trị ghẻ phỏng ở trẻ em hiệu quả

Điều trị tại chỗ cho ghẻ phỏng (impetigo)

• Sát khuẩn vùng da tổn thương: Sử dụng dung dịch sát khuẩn nhẹ như povidone-iodine hoặc dung dịch xanh methylen để làm sạch vết thương, hạn chế vi khuẩn lan rộng.
• Thuốc mỡ bôi kháng sinh: Bôi kháng sinh tại chỗ như mupirocin hoặc fusidic acid từ 2–3 lần/ngày, giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, đặc biệt hiệu quả trong trường hợp tổn thương khu trú.

Lưu ý: Permethrin 5% và benzyl benzoate là thuốc điều trị ghẻ (scabies) do ký sinh trùng Sarcoptes scabiei, không được dùng để điều trị ghẻ phỏng (impetigo). Nếu trẻ đồng thời mắc cả hai tình trạng (ghẻ và ghẻ phỏng), cần phối hợp điều trị theo hướng dẫn bác sĩ.

Điều trị toàn thân

• Kháng sinh đường uống: Được chỉ định nếu nhiễm trùng nặng, lan rộng.
• Thuốc kháng histamin: Giảm ngứa, chống dị ứng.
• Thuốc hạ sốt – giảm đau nếu có sốt, đau nhiều.

Việc điều trị cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ và thực hiện đủ liệu trình.

Lưu ý khi dùng thuốc điều trị ghẻ phỏng ở trẻ em

Trẻ nhỏ có làn da mỏng và nhạy cảm, vì vậy khi sử dụng thuốc bôi hoặc thuốc uống điều trị ghẻ phỏng, cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ. Một số lưu ý quan trọng:

• Không tự ý sử dụng thuốc corticoid mạnh: Có thể gây teo da, mỏng da hoặc các tác dụng phụ nghiêm trọng khác.
• Không dùng chung thuốc với người lớn: Thuốc dùng cho người lớn có thể chứa hàm lượng cao, không phù hợp với trẻ em.
• Theo dõi phản ứng của trẻ sau khi dùng thuốc: Nếu xuất hiện mẩn đỏ, sưng, mệt mỏi hay nôn ói, cần ngưng thuốc và đưa trẻ đi khám.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của ghẻ phỏng ở trẻ em

Chế độ sinh hoạt:

• Tắm rửa sạch sẽ mỗi ngày, thay quần áo, giặt khăn mặt, chăn ga thường xuyên.
• Không để trẻ gãi vào vùng da bị tổn thương, nên cắt móng tay ngắn.
• Cách ly trẻ khỏi các bạn khác nếu có dấu hiệu lây lan.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân, đảm bảo không gian sống thông thoáng, sạch sẽ.
• Vệ sinh đồ chơi, sàn nhà bằng nước sát khuẩn định kỳ.

Chế độ dinh dưỡng:

• Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể trẻ tăng sức đề kháng, hỗ trợ quá trình hồi phục:
• Tăng cường vitamin A, C, E, kẽm từ trái cây, rau củ quả, trứng, cá.
• Bổ sung thực phẩm giàu protein như thịt nạc, đậu phụ, sữa.
• Hạn chế đồ ngọt, thực phẩm chiên rán, nước uống có gas.
• Uống đủ nước mỗi ngày giúp da giữ ẩm và loại bỏ độc tố.

Nếu trẻ bị dị ứng với một số thực phẩm, cần theo dõi và tham khảo ý kiến bác sĩ..

Phương pháp phòng ngừa ghẻ phỏng ở trẻ em hiệu quả

Phòng tránh chứng ghẻ phỏng ở trẻ em bằng cách:

• Vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ.
• Không cho trẻ tiếp xúc gần với người đang mắc ghẻ hoặc ghẻ phỏng.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là khi có người trong nhà bị ghẻ.
• Đảm bảo quần áo, chăn màn được giặt bằng nước nóng và phơi khô nắng.
• Hướng dẫn trẻ rửa tay bằng xà phòng sau khi chơi đùa, đi vệ sinh.

Việc phòng ngừa là bước quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe làn da của trẻ.