Dị ứng thịt bò: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý hiệu quả

Dị ứng thực phẩm đang ngày càng phổ biến, trong đó thịt bò, vốn là nguồn protein phổ biến, cũng có thể gây phản ứng ở một số người có cơ địa nhạy cảm. Theo số liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), tính đến năm 2022, đã có khoảng 450.000 người tại Hoa Kỳ được ghi nhận có biểu hiện dị ứng liên quan đến hội chứng alpha-gal, một loại dị ứng thịt đỏ xuất hiện sau khi bị ve Lone Star cắn. 

Bên cạnh đó, một số nghiên cứu tại châu Âu và châu Á cũng cho thấy tỷ lệ mẫn cảm với protein thịt bò (đặc biệt là ở trẻ nhỏ có cơ địa dị ứng) dao động từ 0,3% đến 6% tùy nhóm tuổi và vùng địa lý. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, biểu hiện, cách xử lý và biện pháp phòng tránh dị ứng thịt bò tái phát một cách khoa học và an toàn.

Dị ứng thịt bò do đâu?

Dị ứng thịt bò là một phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch khi cơ thể tiếp xúc với các protein có trong thịt bò, đặc biệt là serum albumin và alpha-gal. Phản ứng này có thể xảy ra ngay lập tức sau khi ăn hoặc trì hoãn vài giờ, tùy thuộc vào cơ địa và mức độ nhạy cảm của từng cá nhân. 

Không giống như ngộ độc thực phẩm, dị ứng thịt bò là do hệ miễn dịch nhận diện sai protein trong thịt bò là chất gây hại, dẫn đến các phản ứng bất thường. Vậy bị dị ứng thịt bò do đâu?

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến dị ứng thịt bò, trong đó không thể không kể đến một số yếu tố nguy cơ dưới đây:

• Di truyền và cơ địa dị ứng: Những người có tiền sử gia đình mắc các bệnh dị ứng (như viêm mũi dị ứng, hen suyễn hoặc eczema) thường có nguy cơ cao bị dị ứng thịt bò.
• Dị ứng chéo: Một số người bị dị ứng với sữa bò hoặc các loại thịt đỏ khác (như thịt cừu, thịt lợn) có thể nhạy cảm với thịt bò do sự tương đồng về protein.
• Hội chứng alpha-gal: Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), hội chứng này xảy ra sau khi bị ve Lone Star cắn. Ve Lone Star cắn khiến cơ thể sản sinh kháng thể chống lại alpha-gal - một phân tử đường có trong thịt đỏ.
• Thịt bò không đảm bảo an toàn: Thịt bò chứa tồn dư kháng sinh, hóa chất hoặc được chế biến không đúng cách có thể kích hoạt phản ứng dị ứng ở một số người nhạy cảm.

Dấu hiệu nhận biết dị ứng thịt bò

Dị ứng thịt bò có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, từ nhẹ đến nghiêm trọng, tùy thuộc vào mức độ nhạy cảm và lượng thịt bò tiêu thụ. Cụ thể:

Triệu chứng ngoài da

Các dấu hiệu trên da thường xuất hiện đầu tiên. Những triệu chứng này thường xuất hiện trong vòng vài phút đến vài giờ sau khi ăn thịt bò. Cụ thể:

• Nổi mề đay, phát ban đỏ.
• Ngứa ngáy, đặc biệt ở vùng mặt, tay hoặc toàn thân.
• Phù mặt, môi hoặc mí mắt (phù mạch).

Triệu chứng tiêu hóa

Bị dị ứng thịt bò cũng có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây ra một loạt các triệu chứng như:

• Buồn nôn hoặc nôn mửa.
• Tiêu chảy, đau quặn bụng.
• Cảm giác khó chịu ở dạ dày hoặc đầy hơi.

Những triệu chứng này thường xuất hiện muộn hơn so với triệu chứng ngoài da, đặc biệt trong trường hợp dị ứng alpha-gal.

Triệu chứng nặng

Trong một số trường hợp hiếm gặp, dị ứng thịt bò có thể dẫn đến các phản ứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Khó thở, thở khò khè hoặc cảm giác nghẹt ở cổ họng.
• Sốc phản vệ: Đây là tình trạng nguy hiểm với các biểu hiện như tụt huyết áp, chóng mặt, ngất xỉu hoặc thậm chí ngừng tim.

Theo các chuyên gia, những người từng trải qua phản ứng nghiêm trọng khi ăn thịt bò cần đặc biệt cảnh giác vì nguy cơ sốc phản vệ có thể tái diễn nếu tiếp tục tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng.

Bị dị ứng thịt bò phải làm sao? 

Việc xử lý kịp thời khi xuất hiện các dấu hiệu dị ứng thịt bò là rất quan trọng để giảm thiểu rủi ro và bảo vệ sức khỏe.

Xử lý ban đầu tại nhà

Nếu các triệu chứng dị ứng nhẹ, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Ngừng ăn ngay lập tức: Tránh tiêu thụ thêm thịt bò hoặc các sản phẩm liên quan.
• Sử dụng thuốc kháng histamin: Các thuốc như Loratadin hoặc Cetirizin có thể giúp giảm ngứa, nổi mề đay. Thuốc này cần được dùng theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Chườm mát: Dùng khăn sạch và nước mát để chườm lên vùng da bị ngứa hoặc phát ban, giúp giảm kích ứng.
• Nghỉ ngơi và uống nhiều nước: Điều này hỗ trợ cơ thể đào thải chất gây dị ứng nhanh hơn.

Trường hợp cần cấp cứu

Nếu xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng, hãy:

• Gọi cấp cứu: Liên hệ với dịch vụ y tế khẩn cấp (115 tại Việt Nam) nếu người bệnh có dấu hiệu sốc phản vệ như khó thở, tụt huyết áp hoặc ngất.
• Sử dụng bút tiêm epinephrine: Nếu đã được bác sĩ chỉ định trước đó, hãy sử dụng bút epinephrine (EpiPen) ngay lập tức.
• Đưa đến cơ sở y tế: Người bệnh cần được đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được theo dõi và điều trị chuyên sâu.

Cách phòng ngừa dị ứng thịt bò tái phát

Để giảm nguy cơ tái phát dị ứng thịt bò, bạn cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

Tránh hoàn toàn thực phẩm chứa thịt bò

Tránh hoàn toàn thực phẩm chứa thịt bò là một trong những cách phòng ngừa dị ứng thịt bò. Theo đó, bạn nên:

• Không ăn thịt bò dưới bất kỳ hình thức nào bao gồm thịt bò sống, tái, chín hoặc các món ăn chế biến từ thịt bò như xúc xích, pate.
• Đọc kỹ nhãn thực phẩm khi mua các sản phẩm chế biến sẵn vì một số loại có thể chứa chiết xuất từ thịt bò.
• Khi ăn ngoài, hãy thông báo với nhà hàng về tình trạng dị ứng để tránh các món có liên quan.

Xét nghiệm xác định nguyên nhân

Xét nghiệm xác định nguyên nhân gây dị ứng là việc làm cần thiết để phòng ngừa dị ứng thịt bò. Một số các xét nghiệm xác định dị nguyên bao gồm:

• Xét nghiệm máu IgE đặc hiệu: Giúp xác định chính xác mức độ nhạy cảm với protein trong thịt bò.
• Test dị ứng da: Thực hiện tại các bệnh viện hoặc phòng khám chuyên khoa để xác định tác nhân gây dị ứng.

Các xét nghiệm này cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa miễn dịch - dị ứng.

Luôn mang theo thuốc dị ứng

Đối với những người có tiền sử dị ứng nặng, hãy luôn mang theo bút tiêm epinephrine để sử dụng trong trường hợp khẩn cấp. Ngoài ra, bạn nên ghi chú tình trạng dị ứng trong hồ sơ y tế cá nhân hoặc đeo vòng tay y tế ghi rõ thông tin dị ứng.

Theo dõi và tái khám

Sau mỗi lần tiếp xúc với thịt bò, hãy theo dõi sức khỏe trong 48 giờ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Thăm khám định kỳ tại chuyên khoa miễn dịch - dị ứng để đánh giá tình trạng và điều chỉnh biện pháp phòng ngừa sao cho phù hợp.

Dị ứng thịt bò là một tình trạng không nên xem nhẹ, đặc biệt khi có các biểu hiện nghiêm trọng như khó thở, phù mặt hoặc sốc phản vệ. Việc nhận biết nguyên nhân, xử lý kịp thời và áp dụng các biện pháp phòng ngừa là yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn trong chế độ ăn uống hàng ngày. Nếu bạn nghi ngờ bản thân hoặc người thân bị dị ứng thịt bò, hãy sớm đến các cơ sở y tế để được tư vấn, xét nghiệm và xây dựng kế hoạch kiểm soát phù hợp. 

Một lối sống cẩn trọng và khoa học sẽ giúp bạn sống khỏe mạnh, tránh xa những rủi ro không đáng có từ dị ứng thịt bò. Mong rằng những chia sẻ hôm nay của Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bạn đọc có thêm nhiều kiến thức hữu ích.