Chỉ số não thất bên của thai nhi bao nhiêu là bình thường? Những điều mẹ bầu cần biết

Ngoài các chỉ số phổ biến như cân nặng hay vòng bụng, nhiều mẹ bầu còn băn khoăn khi bác sĩ nhắc đến não thất bên của thai nhi. Liệu chỉ số này vượt ngưỡng thì có nguy cơ gì đối với sự phát triển trí tuệ của trẻ?

Chỉ số não thất bên của thai nhi bao nhiêu là bình thường?

Theo khuyến cáo y khoa, chỉ số não thất bên của thai nhi bình thường ≤ 10 mm. Dựa vào kết quả đo, có thể chia thành các mức sau:

• ≤ 10 mm: Bình thường, não thất bên phát triển ổn định.
• 10 – 12 mm: Giãn não thất mức độ nhẹ (còn gọi là não thất giãn giới hạn). Cần theo dõi thêm bằng siêu âm định kỳ và đôi khi kết hợp MRI thai nhi.
• 13 – 15 mm: Giãn não thất trung bình. Nguy cơ dị tật não tăng cao, bác sĩ thường chỉ định các xét nghiệm chuyên sâu.
• > 15 mm: Giãn não thất nặng, có khả năng dẫn đến não úng thủy hoặc tổn thương cấu trúc não.

Như vậy, chỉ số não thất bên của thai nhi bình thường chính là ≤ 10 mm. Khi chỉ số vượt quá, mẹ bầu cần được tư vấn và theo dõi chặt chẽ.

Não thất bên của thai nhi là gì?

Não thất bên là một phần của hệ thống não thất - nơi chứa dịch não tủy, có vai trò duy trì môi trường ổn định cho não bộ và bảo vệ mô thần kinh. Thai nhi có hai não thất bên nằm đối xứng ở mỗi bán cầu đại não. Thông thường, não thất bên được quan sát và đo kích thước qua siêu âm từ tuần thai thứ 18 đến 22 - giai đoạn vàng để tầm soát các bất thường về cấu trúc não.

Việc đo chỉ số này giúp bác sĩ đánh giá sự phát triển não bộ của thai nhi. Nếu chỉ số não thất bên vượt ngưỡng bình thường, điều đó có thể cảnh báo nguy cơ giãn não thất, não úng thủy hoặc một số dị tật thần kinh khác.

Vậy khi biết chỉ số não thất bên bao nhiêu là bình thường, bác sĩ có thể nhận biết các tình trạng của thai nhi:

• Phát hiện sớm dị tật bẩm sinh như não úng thủy, bất thường nhiễm sắc thể (hội chứng Down, Edwards…).
• Theo dõi sự phát triển thần kinh của thai nhi, từ đó dự đoán khả năng phát triển trí tuệ sau sinh.
• Đưa ra hướng can thiệp kịp thời, ví dụ chọc ối xét nghiệm di truyền, theo dõi định kỳ hoặc chỉ định can thiệp sau sinh.

Yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số não thất bên của thai nhi

Không phải lúc nào chỉ số não thất bên tăng cũng đồng nghĩa với dị tật. Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số này như:

• Góc siêu âm: Nếu bác sĩ đo lệch góc, chỉ số có thể dao động 1 - 2 mm so với thực tế.
• Tuổi thai: Trong một số giai đoạn, não thất bên có thể rộng hơn nhưng vẫn nằm trong giới hạn an toàn.
• Tư thế thai nhi: Nếu thai nhi cử động nhiều hoặc nằm ở tư thế khó quan sát, kết quả đo có thể sai số.
• Sai số thiết bị: Sai số từ máy siêu âm, chất lượng hình ảnh hoặc kinh nghiệm của người thực hiện cũng là nguyên nhân dẫn đến chỉ số chưa chuẩn xác.

Chính vì vậy, nếu kết quả siêu âm cho thấy não thất bên lớn hơn bình thường, mẹ bầu nên lặp lại siêu âm ở cơ sở uy tín hoặc tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để có kết luận chính xác.

Chỉ số não thất bên bất thường có nguy hiểm không?

Khi chỉ số não thất bên của thai nhi bất thường thì có nguy hiểm không? Mức độ ảnh hưởng phụ thuộc vào mức độ giãn và nguyên nhân:

• Giãn nhẹ (10 - 12mm): Khoảng 70 - 90% trường hợp có thể phát triển bình thường, đặc biệt nếu không kèm theo dị tật khác.
• Giãn vừa (12 - 15mm): Nguy cơ bất thường thần kinh và chậm phát triển trí tuệ tăng cao hơn.
• Giãn nặng (>15mm): Thường liên quan đến các bệnh lý nghiêm trọng như não úng thủy, dị tật não phức tạp, có thể ảnh hưởng đến sự sống còn và chất lượng cuộc sống của trẻ.

Do vậy, khi kết quả siêu âm cho thấy não thất bên lớn hơn 10mm, mẹ bầu không nên quá lo lắng nhưng cũng cần tuân thủ lịch khám và theo dõi chặt chẽ.

Nguyên nhân khiến chỉ số não thất bên bất thường

Một số nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng giãn não thất bên ở thai nhi:

• Nguyên nhân di truyền: Bất thường nhiễm sắc thể như trisomy 21, 18, 13.
• Nhiễm trùng trong thai kỳ: Nhiễm Cytomegalovirus, Toxoplasma, Rubella.
• Bất thường cấu trúc não: Tắc nghẽn dòng chảy dịch não tủy, loạn sản thể chai, bất sản tiểu não.
• Yếu tố môi trường: Mẹ tiếp xúc với hóa chất độc hại, phóng xạ hoặc dùng thuốc không phù hợp khi mang thai.
• Không rõ nguyên nhân: Khoảng 50% trường hợp giãn nhẹ não thất bên không tìm thấy nguyên nhân cụ thể và có thể tự hồi phục.

Xử trí khi chỉ số não thất bên bất thường

Nếu chỉ số não thất bên của thai nhi vượt ngưỡng bình thường, bác sĩ có thể khuyến nghị:

• Siêu âm chuyên sâu để đánh giá toàn diện cấu trúc não và các cơ quan khác.
• Xét nghiệm di truyền (chọc ối hoặc xét nghiệm NIPT) để loại trừ bất thường nhiễm sắc thể.
• MRI thai nhi nhằm xác định chi tiết hơn tình trạng não bộ.
• Theo dõi định kỳ: Trong trường hợp giãn nhẹ, bác sĩ thường hẹn mẹ bầu tái khám sau 2 - 4 tuần để theo dõi sự tiến triển.
• Tư vấn sau sinh: Nếu não thất giãn nặng, cần chuẩn bị phương án can thiệp sau khi bé chào đời.

Làm thế nào để giảm nguy cơ bất thường chỉ số não thất bên?

Không có biện pháp phòng ngừa tuyệt đối, nhưng mẹ bầu có thể giảm nguy cơ bằng cách:

• Khám thai định kỳ và thực hiện đầy đủ các mốc siêu âm quan trọng.
• Bổ sung dinh dưỡng hợp lý, đặc biệt là acid folic và DHA để hỗ trợ phát triển thần kinh.
• Tránh tiếp xúc hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, sơn, khói thuốc lá.
• Tiêm phòng trước và trong thai kỳ theo khuyến cáo, hạn chế nguy cơ nhiễm virus gây hại cho thai nhi.
• Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc.

Vậy bài viết đã giúp độc giả hiểu chỉ số não thất bên của thai nhi bao nhiêu là bình thường. Tuy nhiên, khi chỉ số vượt ngưỡng, mẹ bầu không nên quá hoang mang bởi nhiều yếu tố có thể gây sai lệch tạm thời. Điều quan trọng là cần theo dõi sát sao, siêu âm định kỳ và tham khảo ý kiến bác sĩ sản khoa để được chẩn đoán chính xác và hướng xử trí phù hợp. Hãy theo dõi Tiêm chủng Long Châu để cập nhật thêm các bài viết về sức khỏe thai nhi nhé.