Chẩn đoán nhiễm nấm Coccidioides như thế nào?

Bệnh nấm Coccidioidomycosis hay còn gọi là sốt thung lũng, là bệnh nhiễm trùng xảy ra khi con người hít phải bào tử nấm Coccidioides. Phần lớn các trường hợp thường không có biểu hiện rõ ràng hoặc các triệu chứng sẽ tự thuyên giảm sau vài tuần đến vài tháng. Tuy nhiên, ở một số người, nhiễm nấm Coccidioides có thể tiến triển nặng và cần phải điều trị bằng thuốc kháng nấm.

Bệnh nấm Coccidioides là gì?

Bệnh nấm Coccidioidomycosis hay còn gọi là sốt thung lũng, là một bệnh nhiễm trùng do hít phải bào tử nấm Coccidioides. Loại nấm này được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1892 và hiện nay thường gặp ở khu vực Tây Nam Hoa Kỳ, Washington, cùng một số nước Trung và Nam Mỹ.

Nấm Coccidioides tồn tại trong đất và bụi. Khi đất bị xáo trộn bởi các hoạt động như xây dựng, khai thác, nông nghiệp hoặc do gió mạnh, bào tử sẽ phát tán vào không khí. Con người và động vật có thể nhiễm bệnh khi hít phải những bào tử này.

Sau khi xâm nhập vào phổi, bào tử gặp điều kiện nhiệt độ cơ thể người sẽ biến đổi thành dạng hình cầu. Các quả cầu này phát triển lớn dần, rồi vỡ ra, giải phóng nhiều nội bào tử mới. Những bào tử này tiếp tục lan rộng trong phổi, có thể theo đường máu hoặc bạch huyết đến các cơ quan khác như da, xương và hệ thần kinh trung ương, gây nhiễm trùng lan tỏa. 

Chẩn đoán nhiễm nấm Coccidioides 

Chẩn đoán nhiễm nấm Coccidioides thường dựa trên khai thác tiền sử, biểu hiện lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm cận lâm sàng chuyên biệt. Một số phương pháp thường được áp dụng gồm:

• Xét nghiệm máu: Giúp tìm sự hiện diện của kháng thể hoặc kháng nguyên đặc hiệu với Coccidioides.
• Xét nghiệm huyết thanh học: Phát hiện kháng thể IgM và IgG. Các kỹ thuật phổ biến gồm ELISA, miễn dịch khuếch tán và cố định bổ thể. Tuy nhiên, ở những bệnh nhân suy giảm miễn dịch nặng, kết quả có thể âm tính trong giai đoạn đầu bệnh, vì vậy cần lặp lại nhiều lần để theo dõi hiệu giá kháng thể.
• Xét nghiệm kháng nguyên: Sử dụng mẫu máu, nước tiểu, dịch não tủy hoặc các dịch sinh học khác. Đặc biệt hữu ích trong trường hợp xét nghiệm kháng thể cho kết quả âm tính nhưng bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng gợi ý nhiễm nấm.
• Chẩn đoán hình ảnh: Chụp X-quang hoặc CT scan ngực nhằm phát hiện tổn thương phổi do nấm gây ra.
• Xét nghiệm bệnh phẩm: Bao gồm soi nhuộm trực tiếp mẫu đờm, dịch rửa phế quản, dịch não tủy hoặc các dịch sinh học khác để tìm cầu nấm.
• Nuôi cấy vi nấm: Tiến hành với bệnh phẩm đường hô hấp, máu hoặc mô. Kết quả dương tính khẳng định chẩn đoán, tuy nhiên có thể bị ảnh hưởng nếu bệnh nhân đã dùng thuốc kháng nấm. Quá trình nuôi cấy thường kéo dài từ 3 ngày đến vài tuần.
• Mô bệnh học: Quan sát trực tiếp mô tổn thương dưới kính hiển vi giúp xác định căn nguyên.

Đối tượng có nguy cơ mắc Coccidioides

Thông thường, người khỏe mạnh ít khi phát triển thành dạng nặng của bệnh. Tuy nhiên, một số nhóm sau dễ bị ảnh hưởng hơn:

• Những người sinh sống hoặc làm việc tại khu vực khô nóng, nhiều bụi.
• Người lao động tiếp xúc thường xuyên với đất cát, chẳng hạn như nông dân, công nhân công trình, hay lính cứu hỏa.
• Người có hệ miễn dịch suy giảm, bao gồm bệnh nhân HIV/AIDS, người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch hoặc mắc bệnh mạn tính như tiểu đường.
• Phụ nữ đang mang thai, đặc biệt ở giai đoạn cuối thai kỳ.
• Người cao tuổi và trẻ nhỏ.
• Một số nhóm dân cư như người Philippines, người da đen, người Mỹ bản địa, người gốc Tây Ban Nha hoặc châu Á (theo mức độ rủi ro giảm dần).

Ngoài ra, nấm Coccidioides thường gặp tại Mỹ, Mexico và một số nước Trung - Nam Mỹ. Tại các vùng lưu hành, tỷ lệ mắc có thể khoảng 3% và tăng cao vào những tháng khô hạn (tháng 5 - 7 và tháng 10 - 12). Việc du lịch hoặc làm việc ở những khu vực này cũng làm tăng khả năng nhiễm bệnh.

Điều trị bệnh nấm Coccidioides như thế nào?

Việc điều trị bệnh Coccidioidomycosis phụ thuộc vào mức độ nhiễm trùng và tình trạng sức khỏe tổng quát của người bệnh. Các phương pháp thường được áp dụng gồm:

• Điều trị triệu chứng: Với những trường hợp nhẹ, nhiều người có thể tự hồi phục mà không cần can thiệp đặc hiệu. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc hạ sốt, giảm đau kết hợp nghỉ ngơi hợp lý sẽ giúp cải thiện nhanh hơn các biểu hiện khó chịu.
• Sử dụng thuốc kháng nấm: Khi bệnh diễn biến nặng hoặc có nguy cơ biến chứng, bác sĩ thường kê các thuốc kháng nấm như fluconazole, itraconazole hoặc amphotericin B. Thời gian dùng thuốc có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, tùy vào mức độ tổn thương.
• Điều trị hỗ trợ: Trong những ca nặng, bệnh nhân cần nhập viện để được hỗ trợ như thở oxy, truyền dịch hoặc can thiệp phẫu thuật nhằm loại bỏ ổ nhiễm nấm.

Đặc biệt, bệnh nhân bị nhiễm trùng phổi nặng hoặc khi nấm lan sang các cơ quan khác thường phải điều trị kháng nấm lâu dài, đôi khi trên 6 tháng. Riêng trường hợp sốt thung lũng tiến triển thành viêm màng não, nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây tử vong. Với những bệnh nhân này, việc điều trị kháng nấm duy trì suốt đời là cần thiết.

Nhiễm nấm Coccidioides là bệnh nấm tiềm ẩn nhiều rủi ro, tuy nhiên bệnh vẫn có thể kiểm soát và điều trị hiệu quả nếu được chẩn đoán sớm. Việc trang bị kiến thức về nguyên nhân, chẩn đoán và cách điều trị đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cá nhân cũng như cộng đồng. Vì vậy, hãy quan tâm đến những thay đổi bất thường của cơ thể và chủ động tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết.

Tiêm vắc xin giúp cơ thể chủ động phòng tránh nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, bảo vệ sức khỏe lâu dài cho cả trẻ em và người lớn. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện là điểm đến đáng tin cậy với không gian tiêm chủng rộng rãi, sạch sẽ, quy trình tiêm an toàn cùng đội ngũ y bác sĩ tận tâm, giàu kinh nghiệm. Vắc xin tại đây đều chính hãng, được bảo quản nghiêm ngặt theo chuẩn GSP và có hệ thống nhắc lịch tiêm tiện lợi, giúp khách hàng không bỏ sót mũi quan trọng. Hãy liên hệ ngay số hotline miễn phí 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm tại Long Châu.