Chăm sóc mắt đúng cách: Bí quyết giữ đôi mắt luôn khỏe mạnh

Với nhịp sống hiện đại và việc sử dụng thiết bị điện tử ngày càng nhiều, các vấn đề về mắt như khô mắt, mỏi mắt, cận thị ngày càng gia tăng, kể cả ở trẻ nhỏ. Điều này cho thấy việc chăm sóc mắt là vô cùng quan trọng và cần thiết từ sớm.

Chăm sóc mắt là gì?

Chăm sóc mắt là việc thực hiện các thói quen sinh hoạt, ăn uống, thăm khám định kỳ và sử dụng đúng cách các thiết bị hỗ trợ để bảo vệ thị lực và phòng ngừa các bệnh lý về mắt. Đây là một phần thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe tổng thể, giúp mắt hoạt động hiệu quả và bền bỉ. Chăm sóc mắt đúng cách giúp mang lại nhiều lợi ích thiết thực, trong đó phải kể đến một số lợi ích sau đây:

• Giảm nguy cơ suy giảm thị lực theo tuổi: Giúp duy trì tầm nhìn rõ nét khi lớn tuổi.
• Phòng ngừa các bệnh lý phổ biến: Như khô mắt, vấn đề về thủy tinh thể, tăng nhãn áp, thoái hóa điểm vàng.
• Cải thiện chất lượng sống và hiệu suất học tập/làm việc: Đôi mắt khỏe mạnh hỗ trợ các hoạt động hàng ngày hiệu quả hơn.

Các thói quen giúp chăm sóc mắt hiệu quả mỗi ngày

Chăm sóc mắt không đòi hỏi nhiều thời gian, chỉ cần bạn thực hiện đều đặn những thói quen đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả sau:

Giảm căng thẳng mắt khi sử dụng thiết bị điện tử

Việc nhìn màn hình máy tính, điện thoại liên tục là nguyên nhân chính gây mỏi và khô mắt. Để giữ gìn sức khỏe đôi mắt, Theo các chuyên gia nhãn khoa, bạn nên:

• Áp dụng quy tắc 20 - 20 - 20: Cứ sau 20 phút nhìn màn hình, hãy chuyển tầm nhìn sang vật ở cách xa 20 feet (khoảng 6 mét) trong 20 giây để cơ mắt được thư giãn kịp thời.
• Điều chỉnh ánh sáng và tư thế: Đảm bảo khoảng cách giữa mắt và màn hình là 50 - 70 cm. Điều chỉnh độ sáng màn hình để tránh làm việc trong môi trường quá tối hoặc bị ánh sáng chói chiếu trực tiếp vào mặt.

Giữ vệ sinh mắt tuyệt đối

Tay là nơi chứa nhiều vi khuẩn. Việc chạm hoặc dụi mắt có thể dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng. Theo đó, bạn cần nhớ:

• Tuyệt đối không dụi mắt: Hành động này có thể gây viêm kết mạc (đau mắt đỏ) hoặc tổn thương giác mạc.
• Rửa tay thường xuyên: Luôn rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng trước khi chạm vào mắt, nhỏ thuốc hoặc đeo/tháo kính áp tròng.

Bảo vệ mắt khỏi tia UV

Ánh nắng mặt trời, đặc biệt là tia cực tím (UV) là một trong những tác nhân gây lão hóa mắt dẫn đến đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng. Để bảo vệ mắt khỏi tia UV, bạn nên đeo kính râm chất lượng cao. Chọn kính có khả năng chống tia UV cao mỗi khi ra ngoài trời, kể cả những ngày nhiều mây.

Sử dụng kính áp tròng đúng cách

Kính áp tròng là một công cụ hỗ trợ thị lực tiện lợi nhưng nếu dùng sai cách sẽ gây tổn thương nghiêm trọng. Theo khuyến cáo của các chuyên gia, bạn nên:

• Hạn chế thời gian đeo: Không đeo kính áp tròng quá lâu so với khuyến cáo, đặc biệt là không đeo khi ngủ.
• Đảm bảo vệ sinh: Sử dụng dung dịch chuyên dụng và tuân thủ quy trình vệ sinh nghiêm ngặt để tránh nguy cơ nhiễm trùng giác mạc.

Dinh dưỡng cho mắt sáng khỏe

Dinh dưỡng là yếu tố nền tảng giúp bảo vệ mắt khỏi quá trình lão hóa và các bệnh lý như thoái hóa điểm vàng, khô mắt. Một chế độ ăn cân bằng, giàu dưỡng chất là "áo giáp" giúp duy trì thị lực khỏe mạnh. Vậy đâu là những dưỡng chất tốt cho sức khỏe đôi mắt?

Dưới đây là các dưỡng chất không thể thiếu để duy trì chức năng và cấu trúc của mắt, bạn đọc có thể tham khảo:

• Vitamin A và beta-carotene: Giúp chống khô mắt và cải thiện thị lực ban đêm. Vitamin A đặc biệt quan trọng cho giác mạc. Bạn có thể bổ sung dưỡng chất này thông qua các loại thực phẩm như cà rốt, bí đỏ, khoai lang và các loại rau có màu vàng, cam.
• Omega-3 (EPA và DHA): Giúp giảm nguy cơ mắc hội chứng khô mắt, hỗ trợ chức năng võng mạc và có đặc tính chống viêm. Cá hồi, cá thu, cá trích và các loại hạt như hạt óc chó, hạt chia… là nguồn cung cấp omega-3 dồi dào.
• Lutein và zeaxanthin: Hoạt động như một loại kem chống nắng tự nhiên cho mắt, giúp lọc ánh sáng xanh gây hại, bảo vệ điểm vàng và giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng. Các thực phẩm giàu lutein và zeaxanthin có thể kể đến như rau bina (cải bó xôi), trứng và quả việt quất.
• Vitamin E và kẽm: Đây là các chất chống oxy hóa mạnh, ngăn ngừa tổn thương tế bào do gốc tự do, hỗ trợ sức khỏe tổng thể của mắt và góp phần làm chậm sự tiến triển của thoái hóa điểm vàng. Bạn có thể bổ sung các loại vitamin này thông qua các loại trái cây có múi (cam, ổi), ớt chuông, bông cải xanh và hạt hướng dương.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám mắt ngay

Khi nhận thấy bất kỳ thay đổi bất thường nào sau đây, bạn nên sắp xếp lịch hẹn với bác sĩ nhãn khoa càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc chủ động thăm khám ngay khi xuất hiện các triệu chứng trên là chìa khóa để bảo vệ thị lực và sức khỏe lâu dài của đôi mắt.

Các vấn đề về thị lực đột ngột hoặc tiến triển

Đây là những dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy thị lực của bạn đang thay đổi hoặc bị tổn hại:

• Nhìn mờ hoặc khó nhìn rõ vật ở gần/xa: Có thể là dấu hiệu của các tật khúc xạ (cận thị, viễn thị, loạn thị) hoặc các vấn đề nghiêm trọng hơn như đục thủy tinh thể, cần được đánh giá sớm để điều chỉnh.
• Đột ngột mất thị lực hoặc xuất hiện đốm đen/tia chớp: Đây là trường hợp cấp cứu vì có thể cảnh báo các bệnh lý nguy hiểm như bong võng mạc, xuất huyết dịch kính hoặc tắc mạch máu võng mạc.
• Xuất hiện quầng sáng hoặc nhìn đôi: Có thể liên quan đến bệnh lý giác mạc, thủy tinh thể hoặc hệ thần kinh.

Các triệu chứng khó chịu tại mắt

Những cảm giác khó chịu kéo dài hoặc dữ dội thường là phản ứng của mắt trước sự tấn công của viêm nhiễm hoặc áp lực. Do đó, ngay khi nhận thấy các dấu hiệu sau đây, bạn cần đến khám bác sĩ nhãn khoa:

• Mắt đỏ kéo dài, đau hoặc có cảm giác cộm: Đây có thể là dấu hiệu của viêm kết mạc, viêm giác mạc hoặc các vấn đề nhiễm trùng nghiêm trọng khác cần được bác sĩ kiểm tra để tránh lây lan và biến chứng.
• Mắt thường xuyên nhức đầu, chảy nước mắt hoặc nhạy cảm với ánh sáng (sợ sáng): Tình trạng này có thể liên quan đến tật khúc xạ chưa được điều chỉnh, hội chứng khô mắt nặng hoặc dấu hiệu tăng nhãn áp (glôcôm) cấp tính.
• Cảm giác có vật lạ trong mắt không dứt: Cần được kiểm tra để loại trừ dị vật mắc kẹt hoặc tổn thương giác mạc.

Lịch khám mắt định kỳ 

Việc khám mắt định kỳ không chỉ để kiểm tra thị lực mà còn là cách toàn diện để theo dõi sức khỏe của võng mạc và dây thần kinh thị giác, giúp phát hiện sớm các bệnh lý nguy hiểm.

Thực tế cho thấy, tần suất khám mắt sẽ thay đổi tùy thuộc vào giai đoạn phát triển và nguy cơ mắc bệnh của mỗi người. Cụ thể:

• Trẻ em (từ 3 tuổi trở lên): Khám mỗi năm 1 lần. Điều này cực kỳ quan trọng để phát hiện sớm và điều chỉnh các tật khúc xạ (cận thị, viễn thị, loạn thị) hoặc lác, nhược thị.
• Người trưởng thành (dưới 40 tuổi): Kiểm tra mắt 1 - 2 năm/lần. Tần suất này đủ để theo dõi sức khỏe mắt tổng thể và điều chỉnh đơn kính.
• Người trên 40 tuổi: Nên khám mỗi năm 1 lần. Đây là độ tuổi nguy cơ cao mắc các bệnh lão hóa như tăng nhãn áp (glôcôm), đục thủy tinh thể hoặc thoái hóa điểm vàng.
• Người có bệnh lý nền: Nếu bạn mắc tiểu đường, huyết áp cao hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh mắt, bạn có thể cần khám thường xuyên hơn theo chỉ định của bác sĩ.

Việc chăm sóc mắt không chỉ đơn thuần là thói quen cá nhân mà còn là một phần thiết yếu để duy trì sức khỏe toàn diện. Với lối sống hiện đại, đôi mắt rất dễ bị tổn thương nếu không được chăm sóc mắt đúng cách. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ về tầm quan trọng của việc bảo vệ mắt và có những hành động cụ thể để giữ gìn đôi mắt luôn sáng khỏe. Bắt đầu từ hôm nay, hãy áp dụng các thói quen tốt, duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và khám mắt định kỳ để đảm bảo thị lực tốt nhất!