Cách trị bệnh nấm lưỡi ở người lớn an toàn và hiệu quả

Nấm lưỡi hay còn gọi là tưa lưỡi, nấm miệng, là tình trạng niêm mạc miệng bị nấm Candida xâm nhập và phát triển. Đây không phải bệnh hiếm gặp, có thể ảnh hưởng đến mọi đối tượng từ trẻ sơ sinh đến người cao tuổi. Mặc dù đa phần lành tính nhưng nếu không trị kịp thời, nấm có thể lan xuống hệ tiêu hóa, gây viêm thực quản, thậm chí ảnh hưởng đến gan phổi. Hiểu đúng về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe.

Tổng quan về bệnh nấm lưỡi

Nấm lưỡi xảy ra khi nấm Candida albicans nhân lên quá mức trong khoang miệng, đặc biệt là ở lưỡi và niêm mạc miệng. Thông thường, nấm Candida tồn tại trong cơ thể ở trạng thái cân bằng, tuy nhiên khi hệ miễn dịch suy yếu hoặc môi trường trong miệng thay đổi, nấm có thể phát triển mạnh và gây bệnh.

Ở mức độ nhẹ, người bệnh chỉ thấy khó chịu khi ăn uống, giao tiếp. Nhưng khi bệnh tiến triển nặng, nấm có thể lan xuống thực quản, ruột, phổi hoặc gan gây nhiễm nấm toàn thân. Đây là biến chứng thường gặp ở bệnh nhân HIV/AIDS, tiểu đường, ung thư hoặc những người đang được chăm sóc hồi sức tích cực.

Trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh, người cao tuổi là nhóm đối tượng dễ mắc bệnh nhất. Trẻ nhỏ do hệ miễn dịch còn non nớt, còn người già lại có sức đề kháng suy giảm theo tuổi tác. Chính vì vậy, việc điều trị và phòng ngừa bệnh ở hai nhóm này càng cần được quan tâm.

Dấu hiệu nhận biết bệnh nấm lưỡi ở người lớn

Bệnh nấm lưỡi có thể khởi phát âm thầm nhưng lại gây nhiều khó chịu trong sinh hoạt hằng ngày. Để sớm phát hiện và điều trị kịp thời, cần nắm rõ các dấu hiệu nhận biết đặc trưng ở bệnh lý này.

Nấm lưỡi ở người lớn thường có những đặc điểm nhận biết như:

• Xuất hiện các mảng trắng ngà hoặc trắng kem phủ trên lưỡi, vòm miệng. Những mảng này có thể dày, kèm theo viêm đỏ và các nốt nhỏ li ti.
• Cảm giác cộm, vướng hoặc đau rát trong khoang miệng.
• Nướu hoặc lưỡi sưng đỏ, đau rát, đặc biệt khó chịu khi ăn uống.
• Khi bệnh lan xuống sâu hơn có thể gây khó nuốt, đau ngực, kèm sốt.
• Vị giác thay đổi hoặc mất vị giác tạm thời.
• Niêm mạc miệng dễ chảy máu khi cọ xát.
• Khóe miệng viêm đỏ, nứt nẻ.

Ngoài ra, người bệnh còn có thể cảm thấy khô miệng kéo dài, hơi thở có mùi khó chịu, thậm chí đau khi nói chuyện. Một số trường hợp nặng có thể gây sưng hạch bạch huyết vùng cổ khiến bệnh nhân mệt mỏi, ăn uống kém, sút cân nhanh chóng. Nấm lưỡi cũng thường tái phát nhiều lần ở những người có hệ miễn dịch suy giảm, người mắc bệnh tiểu đường hoặc sử dụng kháng sinh dài ngày.

Những dấu hiệu này tuy không nguy hiểm ngay lập tức nhưng nếu không điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe. Vì vậy, việc thăm khám và áp dụng đúng cách trị bệnh nấm lưỡi là điều bắt buộc.

Cách điều trị bệnh nấm lưỡi ở người lớn 

Điều trị bệnh nấm lưỡi phụ thuộc vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe và mức độ bệnh. Nguyên tắc chung là tiêu diệt nấm Candida, khôi phục cân bằng hệ vi sinh khoang miệng và ngăn ngừa tái phát.

Cách trị bệnh nấm lưỡi được chia thành hai mức độ:

Trường hợp nhẹ

Bác sĩ thường chỉ định thuốc chống nấm tại chỗ dưới dạng súc miệng, viên ngậm hoặc dung dịch bôi. Bệnh nhân có thể kết hợp ăn sữa chua hoặc bổ sung men vi sinh để tái lập hệ vi khuẩn có lợi.

Ngoài ra, cần giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ, hạn chế sử dụng thuốc lá, rượu bia và tránh ăn quá nhiều đồ ngọt vì đây là môi trường thuận lợi để nấm phát triển.

Trường hợp nặng

Nếu thuốc tại chỗ không hiệu quả, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc chống nấm toàn thân như Fluconazole, Itraconazole hoặc Amphotericin B. Thời gian điều trị có thể kéo dài từ 1 - 2 tuần hoặc lâu hơn tùy vào sức khỏe người bệnh.

Bệnh nhân cần tái khám định kỳ để theo dõi đáp ứng thuốc, đồng thời kết hợp điều trị các bệnh lý nền như tiểu đường, HIV hoặc suy giảm miễn dịch để đạt hiệu quả lâu dài. Trong một số trường hợp kháng thuốc, bác sĩ có thể chỉ định phối hợp nhiều loại thuốc chống nấm hoặc thay đổi phác đồ điều trị.

Đặc biệt, ở những người suy giảm miễn dịch, thời gian và liều lượng thuốc cần được điều chỉnh kỹ lưỡng để tránh biến chứng. Việc tự ý mua thuốc hoặc ngưng thuốc khi chưa khỏi hẳn có thể làm bệnh tái phát nhiều lần.

Chăm sóc và phòng ngừa bệnh nấm lưỡi

Ngoài việc tuân thủ phác đồ điều trị, chăm sóc đúng cách là yếu tố quan trọng giúp bệnh nhanh khỏi và giảm nguy cơ tái phát. Để hỗ trợ quá trình trị bệnh, cần lưu ý:

• Giữ vệ sinh răng miệng bằng cách đánh răng đều đặn, súc miệng với nước muối sinh lý.
• Tránh lạm dụng nước súc miệng chứa cồn vì có thể làm khô niêm mạc.
• Bỏ thói quen hút thuốc, uống rượu bia và sử dụng chất kích thích.
• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, bổ sung vitamin B, C, chất xơ và lợi khuẩn.
• Duy trì tập luyện thể dục thể thao để tăng cường sức đề kháng.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân, tránh tiếp xúc trực tiếp với người đang bị nấm miệng hoặc các bệnh nấm khác.

Bên cạnh đó, nên thay bàn chải đánh răng định kỳ, vệ sinh răng giả hoặc các dụng cụ nha khoa thường xuyên để hạn chế vi khuẩn, nấm tích tụ. Người bệnh cũng cần hạn chế ăn thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ vì có thể gây kích ứng niêm mạc miệng. Với những người có bệnh lý nền như tiểu đường, HIV hoặc đang điều trị bằng kháng sinh dài ngày, việc kiểm soát tốt sức khỏe tổng thể và tái khám định kỳ sẽ góp phần phòng ngừa nấm lưỡi tái phát hiệu quả.

Tóm lại, nấm lưỡi là bệnh lý thường gặp nhưng hoàn toàn có thể điều trị dứt điểm nếu phát hiện sớm và áp dụng đúng phương pháp. Ở trẻ sơ sinh và người lớn tuổi, bệnh cần được chú ý nhiều hơn vì nguy cơ biến chứng cao. Việc thăm khám kịp thời và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ là yếu tố quan trọng để phòng ngừa tái phát. Đặc biệt, áp dụng chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh chính là nền tảng để trị bệnh nấm lưỡi ở người lớn hiệu quả và lâu dài.