Cách phòng bệnh kiết lỵ hiệu quả: Những thói quen bạn nên bắt đầu ngay

Kiết lỵ là một trong những bệnh đường tiêu hóa phổ biến, nhất là ở trẻ em và người sống trong điều kiện vệ sinh kém. Bệnh không chỉ gây ra những triệu chứng khó chịu mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm nếu không được phòng ngừa đúng cách. Vì thế, cách phòng bệnh kiết lỵ là chủ đề rất cần thiết để mỗi người biết cách bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Vì sao cần quan tâm đến cách phòng tránh bệnh kiết lỵ?

Kiết lỵ là tình trạng viêm nhiễm ở đại tràng do vi khuẩn Shigella gây ra, dẫn đến tiêu chảy kèm theo máu và chất nhầy trong phân. Ngoài ra, vi rút và ký sinh trùng cũng có thể là nguyên nhân gây kiết lỵ. Bệnh thường lây lan qua đường tiêu hóa, đặc biệt là qua nguồn nước và thực phẩm bị nhiễm bẩn.

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, kiết lỵ có thể khiến người bệnh mất nước nghiêm trọng, suy dinh dưỡng, hoặc thậm chí đe dọa đến tính mạng. Do đó, nắm được cách phòng bệnh kiết lỵ sẽ giúp ngăn chặn nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Các cách phòng bệnh kiết lỵ tại nhà

Điều đầu tiên và cũng là yếu tố quan trọng hàng đầu trong cách phòng bệnh kiết lỵ chính là duy trì vệ sinh cá nhân và đảm bảo môi trường sống luôn sạch sẽ, an toàn. Bệnh kiết lỵ có thể lây truyền qua đường tiêu hóa, chủ yếu là phân – miệng, do đó, các thói quen sinh hoạt tưởng chừng nhỏ nhặt lại đóng vai trò rất lớn trong việc ngăn ngừa bệnh. Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh, bạn cần chú ý một số biện pháp phòng bệnh sau:

Rửa tay đúng cách và thường xuyên

Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch là một trong những biện pháp đơn giản, tiết kiệm nhưng vô cùng hiệu quả để phòng tránh bệnh kiết lỵ. Bạn nên rửa tay ít nhất 20 giây với xà phòng dưới vòi nước chảy, đặc biệt là:

• Trước khi ăn hoặc chuẩn bị thức ăn.
• Sau khi đi vệ sinh.
• Sau khi thay tã cho trẻ em hoặc dọn dẹp chất thải.
• Sau khi tiếp xúc với vật nuôi, rác thải hoặc các bề mặt không sạch.

Nếu không có xà phòng và nước, bạn có thể dùng dung dịch sát khuẩn tay có chứa cồn, nhưng nên nhớ đây chỉ là biện pháp tạm thời, không thể thay thế hoàn toàn việc rửa tay bằng xà phòng.

Đảm bảo an toàn thực phẩm bằng cách ăn chín, uống sôi

Nguồn thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, thực phẩm sống hoặc nước uống không được đun sôi là những cánh cửa đưa vi khuẩn gây bệnh vào cơ thể. Để phòng ngừa hiệu quả, bạn cần:

• Tuyệt đối không ăn các món tái, sống như gỏi cá, tiết canh, rau sống chưa được rửa kỹ.
• Luôn nấu chín kỹ thức ăn, đặc biệt là thịt, hải sản, trứng.
• Rau củ nên được ngâm nước muối loãng và rửa nhiều lần dưới vòi nước sạch.
• Nước uống cần được đun sôi trước khi sử dụng, bảo quản trong bình đậy kín. Tránh dùng nước đá không rõ nguồn gốc hoặc nước máy chưa qua xử lý.

Giữ gìn vệ sinh môi trường sống

Môi trường sống không sạch sẽ là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, ký sinh trùng gây bệnh phát triển, đặc biệt là trong nhà vệ sinh, nhà bếp hoặc nơi chứa rác thải. Cách phòng bệnh kiết lỵ bạn nên biết: 

• Dọn dẹp, lau chùi nhà cửa định kỳ, đặc biệt là bồn rửa, sàn nhà, tay nắm cửa, bàn ăn và các vật dụng thường xuyên tiếp xúc.
• Sử dụng nước tẩy rửa, chất khử trùng phù hợp để vệ sinh nhà bếp và nhà vệ sinh.
• Quản lý rác thải hợp lý, không để rác tồn đọng trong nhà lâu ngày.
• Đảm bảo hố xí, cống rãnh, đường thoát nước không bị tắc nghẽn, ứ đọng.

Tránh tiếp xúc trực tiếp với người bị kiết lỵ

Bệnh kiết lỵ có khả năng lây truyền nhanh chóng trong cộng đồng, đặc biệt là qua tiếp xúc trực tiếp với phân hoặc dịch tiết của người bệnh. Nếu trong gia đình có người đang bị nhiễm kiết lỵ, bạn nên:

• Cách ly tạm thời người bệnh, hạn chế tối đa tiếp xúc thân mật (ôm, hôn, dùng chung đồ dùng…).
• Dùng riêng các vật dụng như ly, chén, khăn tắm, bàn chải đánh răng…
• Hướng dẫn người bệnh rửa tay kỹ sau khi đi vệ sinh, thay tã hoặc xử lý chất thải.
• Vệ sinh nhà vệ sinh sau mỗi lần người bệnh sử dụng bằng dung dịch khử trùng.

Chủ động phát hiện và điều trị bệnh sớm

Nếu có triệu chứng nghi ngờ như tiêu chảy nhiều lần trong ngày, phân có nhầy hoặc máu, đau bụng quặn, sốt, buồn nôn… thì nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị sớm. Việc phát hiện sớm giúp rút ngắn thời gian điều trị, tránh lây lan và giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Lưu ý: Nhiều chủng vi khuẩn Shigella hiện nay đã có khả năng kháng kháng sinh, khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn. Do đó, không nên tự ý sử dụng thuốc kháng sinh khi chưa có chỉ định từ bác sĩ. Đối với những trường hợp nặng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng một số loại kháng sinh như azithromycin hoặc ciprofloxacin dựa trên kết quả kháng sinh đồ. Trẻ em, người cao tuổi hoặc người suy giảm miễn dịch cần được theo dõi chặt chẽ và điều trị phù hợp.

Nâng cao nhận thức và tuyên truyền trong cộng đồng

Không chỉ giữ gìn vệ sinh cá nhân, việc phổ biến kiến thức về phòng chống bệnh kiết lỵ trong cộng đồng cũng rất quan trọng. Đặc biệt ở những khu vực tập thể như trường học, nhà trẻ, xưởng sản xuất hoặc khu dân cư đông đúc, việc tuyên truyền để mọi người hiểu và chủ động phòng bệnh là rất cần thiết.

Lối sống và chế độ ăn uống giúp tăng cường sức đề kháng, phòng bệnh kiết lỵ

Ngoài các biện pháp vệ sinh, một lối sống lành mạnh cũng góp phần không nhỏ trong việc ngăn ngừa kiết lỵ. Cơ thể khỏe mạnh sẽ có sức đề kháng tốt hơn, chống lại các tác nhân gây bệnh hiệu quả.

• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng: Bổ sung đủ vitamin, khoáng chất, protein và chất xơ giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt, tăng cường miễn dịch. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, các loại hạt và thịt cá tươi sạch để tăng sức khỏe.
• Uống đủ nước mỗi ngày: Nước giúp duy trì chức năng đường ruột, hỗ trợ đào thải độc tố và giảm nguy cơ viêm nhiễm. Nên uống nước sạch, tốt nhất là nước đã được đun sôi hoặc nước đóng chai uy tín.
• Tập thể dục đều đặn: Thể dục giúp nâng cao sức đề kháng, cải thiện tuần hoàn máu và tiêu hóa. Một cơ thể khỏe mạnh ít có nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng như kiết lỵ.
• Nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng: Stress và thiếu ngủ làm giảm sức đề kháng, làm cơ thể dễ bị tổn thương trước vi khuẩn. Hãy cố gắng ngủ đủ 7 - 8 tiếng mỗi ngày và giữ tinh thần thoải mái.

Kiết lỵ không phải là bệnh quá khó để phòng nếu bạn nắm được cách phòng bệnh kiết lỵ đúng đắn và thực hiện đều đặn. Từ những thói quen rửa tay, ăn uống sạch sẽ, giữ vệ sinh môi trường đến việc duy trì lối sống khỏe mạnh đều đóng vai trò then chốt trong bảo vệ bạn và người thân.