Chẩn đoán sớm thai kỳ đóng vai trò quan trọng trong việc bắt đầu chăm sóc sức khỏe sinh sản kịp thời. Trong số các phương pháp hiện có, que thử thai là công cụ phổ biến nhất nhờ tính tiện lợi, dễ tiếp cận. Tuy nhiên, không ít người vẫn mắc lỗi khi sử dụng, dẫn đến kết quả sai lệch. Việc hiểu rõ cách dùng que thử thai đúng kỹ thuật và đúng thời điểm là bước quan trọng để đảm bảo kết quả chính xác ngay từ lần đầu tiên.
Cách dùng que thử thai đúng và chính xác nhất
Việc sử dụng đúng kỹ thuật là yếu tố quan trọng quyết định độ chính xác của que thử thai. Dưới đây là hướng dẫn cách dùng que thử thai đúng với 5 bước cơ bản bạn nên tuân thủ, cụ thể như sau:
- Bước 1: Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng: Mỗi hãng sản xuất có thể có điểm khác biệt nhỏ về cách sử dụng que thử. Việc đọc kỹ hướng dẫn giúp bạn tránh thao tác sai, ảnh hưởng đến kết quả.
- Bước 2: Thử vào buổi sáng sớm: Khoảng 4 - 7 ngày sau khi trứng thụ tinh làm tổ, nồng độ hCG bắt đầu xuất hiện trong nước tiểu. Vào buổi sáng, nước tiểu đặc nhất, nồng độ hCG cao nhất nên khả năng phát hiện thai sớm sẽ chính xác hơn.
- Bước 3: Lấy mẫu nước tiểu đúng cách: Bạn có thể dùng cốc sạch để hứng nước tiểu và nhúng que vào hoặc đặt trực tiếp que dưới dòng nước tiểu (tùy theo loại que được chỉ định).
- Bước 4: Nhúng đúng mực quy định và giữ đúng thời gian: Thông thường, bạn chỉ cần nhúng que trong vòng 5 giây, không quá sâu và không quá lâu. Nếu nhúng quá lâu hoặc quá nông, kết quả có thể bị ảnh hưởng.
- Bước 5: Đặt que trên mặt phẳng và chờ đọc kết quả sau 3 - 5 phút: Không nên đọc kết quả trước 3 phút hoặc sau 10 phút, vì điều này dễ dẫn đến hiểu sai kết quả.

Sau khi thực hiện đúng quy trình sử dụng que thử thai, việc đọc kết quả cần tuân thủ thời gian quy định để đảm bảo độ chính xác. Cụ thể:
- Một vạch tại vùng kiểm soát (C): Âm tính – không phát hiện nồng độ hCG đáng kể trong nước tiểu.
- Hai vạch (vùng kiểm soát C và vùng thử T): Dương tính – nghi ngờ có thai.
- Không có vạch hoặc chỉ có vạch thử (T) mà không có vạch kiểm soát (C): Kết quả không hợp lệ, có thể do que hỏng, thao tác sai hoặc bảo quản không đúng điều kiện.
Trong trường hợp vạch thử (T) hiện mờ hoặc nghi ngờ kết quả âm tính giả, nên đợi thêm 2–3 ngày để thử lại hoặc tiến hành xét nghiệm máu định lượng β-hCG, đây là phương pháp có độ nhạy cao, cho kết quả chính xác và sớm hơn so với que thử nước tiểu.
Thời điểm thử thai ảnh hưởng lớn đến độ chính xác. Nên thử sau ít nhất 1–2 ngày chậm kinh. Đối với người có chu kỳ kinh nguyệt không đều, thời điểm phù hợp là 14–16 ngày sau quan hệ không bảo vệ. Buổi sáng là thời gian lý tưởng nhất để lấy mẫu nước tiểu vì nồng độ hCG đạt đỉnh sau thời gian tích lũy qua đêm.
Hiện nay, trên thị trường có một số loại que thử phổ biến:
- Que thử truyền thống: Nhúng vào cốc đựng nước tiểu, chi phí thấp, phổ biến.
- Que thử điện tử: Hiển thị kết quả dạng chữ (“pregnant”/“not pregnant”), dễ đọc, độ chính xác cao.
- Que thử thai sớm (early pregnancy test): Phát hiện hCG từ ngày thứ 6–8 sau rụng trứng, tuy nhiên kết quả có thể âm tính giả nếu thử quá sớm do nồng độ hCG chưa đủ.
Việc lựa chọn loại que thử phụ thuộc vào thời điểm nghi ngờ mang thai, điều kiện kinh tế và độ nhạy mong muốn. Dù sử dụng loại nào, cần tuân thủ đầy đủ hướng dẫn sử dụng để đảm bảo kết quả chính xác và tránh hiểu sai.
Những sai lầm thường gặp khi dùng que thử thai
Mặc dù thao tác đơn giản, không ít người mắc sai lầm dẫn đến kết quả không đáng tin cậy, chẳng hạn như:
- Dùng que thử quá sớm: Nhiều người thử khi chưa đến ngày dự kiến hành kinh, khi nồng độ hCG còn rất thấp, dẫn đến âm tính giả.
- Không tuân thủ thời gian đọc kết quả: Việc đọc kết quả quá sớm (khi mực chưa lên đủ) hoặc quá muộn (trên 10 phút) đều có thể dẫn đến nhầm lẫn với vạch bị bay màu.
- Sử dụng que đã hết hạn hoặc bảo quản không đúng: Que thử bị ẩm, để nơi có nhiệt độ cao hoặc quá hạn sẽ giảm độ nhạy, tăng nguy cơ cho kết quả sai lệch.
- Lặp lại nhiều lần trong ngày bằng mẫu nước tiểu loãng: Thử liên tiếp nhiều lần bằng nước tiểu đã loãng hoặc không đặc sẽ làm giảm khả năng phát hiện hCG.
Nhầm lẫn vạch mờ với vạch bay màu: Một số người thấy vạch mờ hoặc vạch hiện sau 10 phút cho rằng đó là dương tính. Thực tế, cần đọc đúng thời gian và ánh sáng để tránh hiểu sai.

Nên thử que thai khi nào để đảm bảo độ chính xác?
Thời điểm thử thai lý tưởng là sau ít nhất 1–2 ngày chậm kinh, đặc biệt với người có chu kỳ đều. Buổi sáng là lúc nồng độ hCG trong nước tiểu cao nhất, giúp tăng độ chính xác.
Với người có chu kỳ kinh nguyệt không đều, nên chờ ít nhất 14–16 ngày sau ngày quan hệ không bảo vệ. Ngoài ra, nếu bạn xuất hiện các triệu chứng sớm như buồn nôn nhẹ, đau tức ngực, mệt mỏi, tiểu nhiều, chậm kinh thì cũng nên cân nhắc sử dụng que thử.
Các yếu tố ảnh hưởng đến độ chính xác của que thử thai
Dù đã biết cách dùng que thử thai đúng, vẫn có nhiều yếu tố khách quan khiến kết quả không phản ánh chính xác tình trạng thai kỳ:
- Chất lượng que thử: Que của các thương hiệu uy tín, còn hạn sử dụng, bảo quản tốt sẽ có độ nhạy cao hơn.
- Thời gian làm tổ của trứng: Có thể dao động từ 6–12 ngày sau rụng trứng. Nếu thử quá sớm, hCG chưa đủ cao để phát hiện.
- Uống nhiều nước trước khi thử: Làm loãng nồng độ hCG, tăng nguy cơ âm tính giả.
- Một số loại thuốc chứa hCG: Ví dụ thuốc hỗ trợ sinh sản có thể gây dương tính giả.
- Thai ngoài tử cung hoặc sảy thai sớm: Có thể gây sai lệch kết quả do hCG tăng thấp hơn bình thường hoặc giảm đột ngột.

Nên làm gì nếu que thử thai 1 vạch nhưng vẫn nghi ngờ có thai?
Không ít người rơi vào tình huống thử que ra 1 vạch nhưng vẫn có dấu hiệu như mang thai. Khi đó, cần làm rõ theo các bước sau:
- Đợi thêm 2–3 ngày rồi thử lại để đảm bảo hCG đủ cao để phát hiện.
- Làm xét nghiệm máu beta-hCG định lượng, cho kết quả chính xác trên 99% và phát hiện sớm hơn nhiều so với que thử.
- Siêu âm đầu dò sau 5–6 tuần tính từ kỳ kinh cuối cùng để xác định vị trí và tình trạng túi thai.
- Nếu xuất hiện các dấu hiệu như đau bụng dữ dội, ra máu bất thường, cần khám ngay để loại trừ nguy cơ thai ngoài tử cung.

Hiểu đúng cách dùng que thử thai là điều cần thiết để tự kiểm tra thai kỳ tại nhà một cách hiệu quả và chính xác. Việc sử dụng đúng thời điểm, tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất và xử lý kết quả một cách thận trọng sẽ giúp bạn tránh những hiểu lầm hoặc lo lắng không cần thiết. Trong trường hợp kết quả không rõ ràng, hoặc xuất hiện các triệu chứng bất thường, bạn nên đến cơ sở y tế để được làm xét nghiệm và siêu âm sớm nhằm xác định tình trạng thai kỳ và có hướng chăm sóc kịp thời.