Cách chữa táo bón cấp tốc và lưu ý về sinh hoạt để phòng ngừa táo bón

Táo bón không chỉ đơn thuần là nỗi ám ảnh mỗi khi đi vệ sinh, mà còn có thể khiến bạn mệt mỏi, chướng bụng, mất tập trung và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Trong những tình huống cấp bách, ai cũng muốn tìm ngay cách chữa táo bón ngay lập tức, đồng thời duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh để không phải lo lắng táo bón tái phát thường xuyên. Vậy táo bón nặng phải làm sao?

Táo bón là gì?

Táo bón được định nghĩa là tình trạng đi tiêu ít hơn 3 lần mỗi tuần kèm theo biểu hiện phân khô, cứng, khó đẩy ra và có thể gây đau bụng. Tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như:

• Mắc các bệnh lý như đái tháo đường, suy giáp, parkinson;
• Sử dụng thuốc chứa sắt, thuốc kháng acid có nhôm;
• Chế độ ăn thiếu chất xơ;
• Ít vận động hoặc rối loạn trương lực đại tràng,… 

Táo bón trong thời gian ngắn thường không gây nguy hiểm nhưng nếu kéo dài có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Người bệnh phải rặn mạnh khi đi đại tiện làm tăng áp lực lên hậu môn dẫn đến nguy cơ mắc trĩ. Phân cứng, khô có thể gây rách mô hậu môn, nứt hậu môn và chảy máu. 

Ngoài ra, phân không được đào thải kịp thời có thể tích tụ thành khối gây tắc ruột. Với người thường xuyên rặn mạnh còn dễ bị sa trực tràng. Những biến chứng này không chỉ gây đau đớn kéo dài mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng sống. 

Những cách chữa táo bón cấp tốc 

Khi bị táo bón nhẹ đến trung bình, thay vì dùng thuốc ngay, bạn có thể thử một số phương pháp tự nhiên dưới đây để kích thích tiêu hóa và hỗ trợ đi ngoài hiệu quả. Đây là những cách chữa táo bón khẩn cấp:

Cách chữa táo bón ngay lập tức bằng massage 

Những phương pháp này giúp tăng nhu động ruột một cách tự nhiên:

Massage bụng theo chiều kim đồng hồ (5 - 10 phút)

Bạn có thể massage vùng bụng quanh rốn theo chiều kim đồng hồ với lực vừa phải. Bắt đầu từ bụng dưới bên phải, di chuyển lên vùng xương sườn, qua dạ dày rồi xuống bụng dưới bên trái - nơi phân được đào thải. 

Ngồi “squat” hoặc kê cao chân góc 35 - 40° (5 - 10 phút)

Tạo tư thế vùng chậu thẳng hàng với trực tràng, giảm gánh nặng rặn, giúp phân thoát ra dễ dàng hơn.

Cách chữa táo bón cấp tốc với thực phẩm

Nếu bạn đang băn khoăn tìm cách chữa táo bón ngay lập tức mà không muốn dùng thuốc, thì hãy thử:

Nước ép mận hoặc mận khô

Uống nước ép mận (150 - 200 ml) hoặc mận khô chứa sorbitol có tác dụng nhuận tràng và tăng nước trong ruột, hỗ trợ đại tiện dễ dàng hơn.

Ăn ngay một thìa hạt chia hoặc hạt lanh ngâm

Chất xơ hòa tan trong hạt hút nước, tạo gel bôi trơn phân, giúp phân mềm và di chuyển nhanh hơn.

Tuy nhiên, hạt chia, hạt lanh giàu chất xơ nhưng cần thời gian vài giờ đến vài ngày mới có tác dụng và phải uống kèm lượng nước từ 250 ml, nếu không có thể làm trầm trọng táo bón. Đây không phải là cách chữa táo bón khẩn cấp.

Dùng bơm thụt hậu môn (enema) 

Dùng bơm thụt hậu môn là một biện pháp hỗ trợ điều trị táo bón cấp tính, giúp làm mềm phân và kích thích nhu động ruột để thải phân nhanh chóng khi các phương pháp ăn uống, bổ sung chất xơ không còn hiệu quả.

Tuy mang lại tác dụng nhanh, song phương pháp này chỉ nên được sử dụng thận trọng và dưới hướng dẫn y tế, không dùng quá 1 lần mỗi ngày hoặc lạm dụng kéo dài để tránh tổn thương niêm mạc trực tràng, mất cân bằng điện giải và phụ thuộc thuốc. Trước khi áp dụng, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ, đặc biệt nếu có tiền sử bệnh lý đại - trực tràng, rối loạn điện giải, tim mạch hoặc suy thận.

Chữa táo bón ngay lập tức bằng cách dùng thuốc

Khi các biện pháp tự nhiên không đủ hiệu quả, đặc biệt trong những trường hợp nặng, người bệnh có thể dùng một số thuốc không kê đơn để chữa táo bón cấp tốc. Tuy nhiên, cần thận trọng để tránh lệ thuộc thuốc hoặc gây hại cho sức khỏe đường ruột.

Một số loại thuốc phổ biến gồm:

• Thuốc nhuận tràng làm trơn: Thường là dầu khoáng dạng uống hoặc thụt, giúp phân di chuyển dễ hơn.
• Thuốc nhuận tràng thẩm thấu: Gồm magie hydroxit, lactulose, sorbitol, glycerin… giúp giữ nước trong ruột để làm mềm phân.
• Thuốc nhuận tràng kích thích: Như bisacodyl, kích thích cơ đại tràng co bóp.

Lưu ý về sinh hoạt để phòng ngừa táo bón

Để bảo vệ sức khỏe đường ruột và duy trì thói quen đại tiện đều đặn, bạn nên áp dụng những lưu ý sinh hoạt sau:

Uống đủ nước mỗi ngày

Hãy cố gắng uống ít nhất 1,5 - 2 lít nước để giữ phân luôn mềm và dễ đẩy ra ngoài.

Tăng cường chất xơ trong khẩu phần

Mục tiêu 25 - 30g chất xơ mỗi ngày qua trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên cám và các loại đậu giúp tăng khối phân và kích thích nhu động ruột .

Duy trì thói quen đại tiện đều đặn

Đừng nhịn khi có nhu cầu: Hãy tạo thói quen đi ngay khi cảm thấy muốn, tốt nhất vào buổi sáng sau ăn sáng, để tận dụng phản xạ gastrocolic tự nhiên.

Tư thế ngồi đúng khi đi vệ sinh

Sử dụng ghế kê chân hoặc ngồi ở tư thế “squat” (gập đầu gối cao hơn hông khoảng 35 - 40°) để mở trực tràng, giúp phân thoát ra dễ dàng hơn.

Vận động hàng ngày

Ít nhất 30 phút đi bộ hoặc vận động nhẹ mỗi ngày kích thích lưu thông máu và tăng nhu động ruột, giảm nguy cơ táo bón.

Xây dựng thời gian tự chăm sóc

Tránh stress, giữ tâm lý thoải mái và ngủ đủ giấc vì căng thẳng hoặc thay đổi giờ giấc ăn ngủ có thể làm rối loạn nhu động ruột 

Hy vọng bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu rõ táo bón là gì cũng như cách áp dụng một số phương pháp tự nhiên giúp cải thiện vấn đề táo bón hiệu quả. Có nhiều cách chữa táo bón cấp tốc mà không cần dùng thuốc, từ massage vùng bụng, uống nước ấm, sử dụng nguyên liệu tự nhiên. Tuy nhiên, nếu đã áp dụng những cách này mà không hiệu quả hoặc tình trạng táo bón kéo dài trên 1 tuần, kèm triệu chứng nặng như đau bụng dữ dội hoặc đi ngoài ra máu, bạn nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.