Bong gân bao lâu thì khỏi? Thời gian hồi phục và cách chăm sóc đúng

Bong gân là chấn thương phổ biến trong sinh hoạt hằng ngày, đặc biệt khi vận động mạnh, chơi thể thao hoặc đi lại trên bề mặt không bằng phẳng. Nếu xử lý sai, bong gân có thể khiến người bệnh đau kéo dài, khó vận động và thậm chí dẫn đến lỏng khớp. Vì lý do đó, việc tìm hiểu mức độ bong gân và cách chăm sóc đúng là rất cần thiết để rút ngắn thời gian hồi phục.

Người bị bong gân bao lâu thì khỏi?

Bong gân bao lâu thì khỏi thường được xác định dựa trên mức độ tổn thương dây chằng, có thể từ vài ngày đến vài tháng. Dây chằng là mô liên kết giúp cố định khớp, vì vậy khi bị kéo giãn hoặc rách, cơ thể cần thời gian để tái tạo. Dưới đây là chi tiết thời gian hồi phục theo từng cấp độ bong gân:

Bong gân nhẹ (Cấp độ 1)

Ở cấp độ nhẹ, dây chằng chỉ bị kéo giãn nhưng không rách. Đây là dạng bong gân phổ biến nhất và cũng có thời gian hồi phục ngắn nhất. Người bệnh thường bị đau nhẹ, hơi sưng và vẫn có thể đi lại bình thường, dù đôi lúc hơi khó chịu. 

Nếu được chăm sóc đúng bằng nghỉ ngơi, chườm lạnh và nén ép, bong gân nhẹ có thể hồi phục trong khoảng 7 - 14 ngày. Việc hạn chế vận động mạnh trong thời gian này rất quan trọng để tránh tái chấn thương và giúp dây chằng lành tự nhiên.

Bong gân trung bình (Cấp độ 2)

Bong gân trung bình xảy ra khi dây chằng bị rách một phần. Người bệnh sẽ cảm thấy đau nhiều hơn, vùng khớp sưng rõ, có thể xuất hiện bầm tím và vận động khá khó khăn. 

Ở cấp độ này, cơ thể cần thời gian dài hơn để tái tạo mô liên kết, thường từ 3 - 6 tuần. Một số trường hợp cần nẹp để giảm lực lên khớp. Khi đau giảm, người bệnh nên thực hiện các bài tập phục hồi nhẹ nhàng để lấy lại độ vững và linh hoạt của khớp.

Bong gân nặng (Cấp độ 3)

Đây là cấp độ nghiêm trọng nhất, khi dây chằng bị rách gần như hoàn toàn hoặc hoàn toàn. Triệu chứng khá rõ ràng như sưng nhiều, đau dữ dội, khớp mất vững và gần như không thể chịu lực. 

Bong gân nặng cần thời gian hồi phục dài, thường 8 - 12 tuần hoặc hơn. Một số trường hợp nặng có thể cần điều trị can thiệp hoặc vật lý trị liệu chuyên sâu để khôi phục chức năng khớp. Việc vận động sớm khi dây chằng chưa lành có thể khiến khớp lỏng lâu dài, vì vậy người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn chăm sóc.

Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian hồi phục

Thời gian bong gân lành nhanh hay chậm không chỉ phụ thuộc vào mức độ tổn thương mà còn bị chi phối bởi nhiều yếu tố khác. Hiểu rõ những yếu tố này giúp bạn điều chỉnh việc chăm sóc để quá trình hồi phục diễn ra hiệu quả hơn. Dưới đây là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian hồi phục khi bị bong gân:

Vị trí bị bong gân

Bong gân cổ chân và cổ tay thường gặp nhất, nhưng mức độ hồi phục ở mỗi vị trí lại khác nhau. Cổ chân phải chịu lực cơ thể lớn hơn nên nếu bị bong gân, thời gian hồi phục thường lâu hơn so với cổ tay. Bong gân ở đầu gối lại liên quan đến hệ dây chằng phức tạp nên cần nhiều thời gian để tái tạo hơn.

Độ tuổi của người bị bong gân

Người trẻ có khả năng tái tạo mô liên kết nhanh hơn, do đó thời gian hồi phục của họ ngắn hơn. Người lớn tuổi, đặc biệt trên 50 tuổi, thường mất thời gian lâu hơn vì dây chằng kém đàn hồi và khả năng tái tạo tự nhiên giảm.

Tiền sử chấn thương trước đó

Nếu từng bong gân cùng một vị trí, dây chằng đã bị ảnh hưởng trước đó, làm giảm độ vững của khớp. Điều này khiến quá trình hồi phục kéo dài hơn các trường hợp mới chấn thương lần đầu.

Cách chăm sóc và điều trị ban đầu

Đây là yếu tố quan trọng nhất. Chườm lạnh đúng cách trong 48 giờ đầu, nghỉ ngơi hợp lý và tránh vận động mạnh giúp hạn chế sưng và giảm tổn thương thêm. Xử lý sai (như xoa dầu hoặc chườm nóng ngay lúc mới bong gân) có thể làm tình trạng nặng hơn và kéo dài thời gian hồi phục.

Mức độ vận động trong quá trình lành thương

Khớp cần được nghỉ ngơi nhưng cũng cần vận động nhẹ nhàng đúng thời điểm để tránh cứng khớp. Vận động quá sớm hoặc tập luyện cường độ mạnh có thể khiến dây chằng tái chấn thương, dẫn đến thời gian hồi phục lâu hơn.

Bị bong gân phải làm sao? Cách điều trị bong gân

Việc xử lý đúng trong những giờ đầu giúp hạn chế sưng, giảm đau nhanh và rút ngắn thời gian lành thương. Tùy mức độ bong gân, người bệnh có thể chăm sóc tại nhà hoặc đến cơ sở y tế để được kiểm tra kỹ hơn. Cụ thể:

Điều trị tại bác sĩ

Nếu bạn nghi ngờ mình bị bong gân nặng, khớp không thể chịu lực hoặc đau kéo dài hơn 48 giờ, việc thăm khám là rất quan trọng. Bác sĩ có thể đánh giá tình trạng dây chằng qua khám lâm sàng hoặc chỉ định chụp hình ảnh khi cần thiết. 

Một số trường hợp cần mang nẹp để giảm tải cho khớp trong thời gian đầu. Với bong gân nặng, bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị phục hồi chức năng nhằm tăng độ vững của khớp, giảm nguy cơ tái phát.

Cách chăm sóc tại nhà

Đối với bong gân nhẹ và trung bình, việc chăm sóc tại nhà đúng cách có thể giúp bạn hồi phục nhanh. Bạn hãy áp dụng quy tắc R.I.C.E (Rest - nghỉ ngơi, Ice - chườm lạnh, Compression - băng ép, Elevation - kê cao chân). 

Đây là phương pháp cơ bản nhưng rất hiệu quả. Bạn nên chườm lạnh 15 - 20 phút mỗi lần, cách nhau 3 - 4 giờ trong 48 giờ đầu để giảm sưng. Băng ép vừa phải để tránh cản trở lưu thông máu. Khi nằm nghỉ, nên kê cao vùng bị thương để giảm phù nề. 

Sau 3 - 5 ngày, khi sưng giảm, bạn có thể bắt đầu vận động nhẹ nhàng để tránh cứng khớp.

Một số sai lầm trong điều trị bong gân

Nhiều người vô tình điều trị bong gân sai cách, khiến dây chằng tổn thương nặng hơn hoặc thời gian hồi phục kéo dài. Dưới đây là một số sai lầm phổ biến khi điều trị bong gân:

• Chườm nóng ngay khi vừa bị bong gân;
• Sử dụng các biện pháp dân gian không kiểm chứng;
• Tự ý nắn, kéo khớp để “vào lại vị trí”;
• Vận động mạnh trước khi dây chằng hoàn toàn hồi phục;
• Tự ý mua thuốc giảm đau mạnh để dùng trong thời gian dài;
• Không đi khám khi đau nhiều, sưng lớn hoặc kéo dài trên 7 ngày;
• Bỏ qua bước tập phục hồi sau khi hết đau khiến khớp dễ tái bong gân.

Thời gian bong gân bao lâu thì khỏi phụ thuộc vào mức độ tổn thương và cách chăm sóc. Bong gân nhẹ có thể hồi phục sau 1 - 2 tuần, bong gân trung bình cần 3 - 6 tuần, trong khi bong gân nặng có thể kéo dài 8 - 12 tuần hoặc hơn. Việc xử lý đúng cách ngay từ đầu, nghỉ ngơi hợp lý và tránh vận động sớm sẽ giúp bạn hồi phục nhanh và hạn chế tái chấn thương. Nếu đau không giảm hoặc khớp mất vững, bạn nên thăm khám để được kiểm tra và tư vấn kịp thời.