Biểu hiện trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh? Khi nào cần đi bác sĩ?

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh thường khiến cha mẹ lo lắng khi thấy con hay trớ sữa, nôn ói hoặc quấy khóc sau ăn. Đây là tình trạng xảy ra khi sữa và dịch tiêu hóa trào ngược từ dạ dày lên thực quản do cơ thắt thực quản dưới còn yếu. Nếu không được theo dõi kịp thời, trào ngược có thể dẫn đến nhiều vấn đề về hô hấp, tiêu hóa và chậm tăng trưởng ở trẻ.

Biểu hiện trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh

Trào ngược dạ dày là tình trạng khá phổ biến ở trẻ sơ sinh và thường biểu hiện rõ nhất qua hiện tượng trớ sữa. Đây là hiện tượng sữa từ dạ dày chảy ngược lên miệng mà không do co thắt mạnh của dạ dày như nôn mửa. Trớ sữa thường không gây đau đớn hay khó chịu ngay lập tức nhưng nếu kéo dài hoặc đi kèm các dấu hiệu khác thì cha mẹ cần đặc biệt lưu ý.

Ngoài trớ sữa, biểu hiện trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh còn có thể nhận biết qua các dấu hiệu khác như quấy khóc kéo dài, khó chịu, dễ cáu gắt, bú ít, bỏ bú hoặc tăng cân chậm. Một số trẻ có thể gặp tình trạng ho khan, ngủ không sâu, thở khò khè hoặc thở rít do axit dạ dày trào ngược lên đường hô hấp. 

Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, trẻ có thể ngưng thở thoáng qua hoặc có những cử động bất thường như uốn cong người, quay đầu sang một bên (được gọi là hội chứng Sandifer).

Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, tình trạng trào ngược kéo dài có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của trẻ do tình trạng ăn uống kém và hấp thu dinh dưỡng kém gây ra. Cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám khi thấy các dấu hiệu bất thường.

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh là hiện tượng khá phổ biến trong những tháng đầu đời. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây ra tình trạng này:

Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh thường xuất phát từ sự chưa hoàn thiện của hệ tiêu hóa. Ở giai đoạn này, cơ thắt thực quản dưới vẫn còn yếu và chưa hoạt động hiệu quả khiến cho sữa và dịch dạ dày dễ bị đẩy ngược ra ngoài, ngay cả khi trẻ chỉ nằm nghỉ hoặc thay đổi tư thế sau ăn.

Bú quá no, nuốt nhiều không khí

Thức ăn của trẻ sơ sinh chủ yếu là sữa, kết hợp với tư thế nằm nhiều khiến nguy cơ trào ngược tăng cao. Khi trẻ bú quá no hoặc nuốt không khí trong lúc bú, lượng áp lực trong dạ dày tăng lên dễ dẫn đến việc cơ vòng thực quản bị mở ra gây trào ngược. 

Đặc biệt, ở những trẻ sinh non hoặc có thể trạng yếu, nhóm cơ thực quản có thể giãn một cách tự phát. 

Tiếp xúc các yếu tố kích thích

Một số yếu tố kích thích như khói thuốc lá hoặc caffeine có trong sữa mẹ hoặc sữa công thức cũng góp phần làm gia tăng nguy cơ trào ngược ở trẻ.

Một số nguyên nhân khác

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh còn có thể do các nguyên nhân khác như dị ứng đạm sữa bò, liệt dạ dày nhẹ hoặc các bệnh lý rối loạn chuyển hóa bẩm sinh như bất dung nạp fructose, bệnh galactosemia hoặc do bất thường cấu trúc tiêu hóa như hẹp môn vị hoặc ruột quay bất thường.

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh khi nào cần đi bác sĩ?

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh thường là hiện tượng sinh lý do hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện và sẽ tự cải thiện sau vài tháng đầu đời. Trong đa số trường hợp, tình trạng này không nguy hiểm và không cần can thiệp y tế đặc biệt. 

Tuy nhiên, nếu trào ngược xảy ra kéo dài kèm theo các dấu hiệu bất thường thì có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như viêm thực quản kéo dài, suy dinh dưỡng, chậm tăng cân, còi cọc, khàn tiếng, viêm tai giữa, viêm xoang, viêm phổi hít hoặc thậm chí là các rối loạn nguy hiểm như hít sặc, suy hô hấp, ngưng tim, ngưng thở, barrett thực quản và trong trường hợp rất hiếm là tiến triển thành ung thư thực quản.

Cha mẹ nên đặc biệt lưu ý và đưa trẻ đến bệnh viện nếu xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo như: 

• Trẻ không tăng cân hoặc có dấu hiệu sụt cân rõ rệt;
• Nôn ói dữ dội kèm theo co thắt cơ bụng kéo dài;
• Chất nôn bất thường, có màu bất thường;
• Bỏ bú, quấy khóc dữ dội sau bú;
• Đi ngoài phân có máu;
• Khó thở, da tím tái, ho lâu dai dẳng;
• Ợ nóng, ợ chua thường xuyên;
• Hôi, chua miệng;
• Trẻ có dấu hiệu mất nước.

Biện pháp hỗ trợ giảm triệu chứng trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh

Dù phần lớn trường hợp là trào ngược sinh lý và có thể cải thiện theo thời gian nhưng triệu chứng này vẫn có thể khiến trẻ khó chịu và ảnh hưởng đến việc ăn, ngủ hằng ngày. Việc áp dụng đúng các biện pháp chăm sóc tại nhà sẽ giúp làm dịu triệu chứng và hỗ trợ cải thiện tình trạng trào ngược hiệu quả hơn.

Giữ đúng tư thế bú

Một trong những cách đơn giản nhưng hiệu quả là giữ trẻ ở tư thế thẳng đứng khi bú và trong khoảng 20 - 30 phút sau khi ăn. Không nên để trẻ nằm sấp, nghiêng hoặc đặt ngồi vào ghế sau khi bú vì có thể làm gia tăng nguy cơ trào ngược và không an toàn cho trẻ.

Bú lượng ít và tăng số cữ

Trẻ bú lượng nhỏ hơn trong mỗi lần ăn và tăng số lần bú để giảm áp lực lên dạ dày. Sau khi bú nên giúp trẻ ợ hơi thường xuyên, đặc biệt là sau khi bú mỗi bên vú hoặc sau mỗi cữ sữa công thức để giảm khí tích tụ trong dạ dày.

Thêm ngũ cốc làm đặc sữa 

Đối với trẻ trên 6 tháng tuổi, một số trường hợp có thể cần làm đặc sữa mẹ hoặc sữa công thức bằng cách thêm ngũ cốc dành cho trẻ sơ sinh theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuy nhiên, cha mẹ tuyệt đối không nên tự ý thực hiện vì việc này có thể làm tăng nguy cơ sặc hoặc tăng cân quá mức nếu không đúng cách.

Hiểu đúng và nhận biết sớm các biểu hiện trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh giúp cha mẹ chủ động hơn trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho con. Khi trẻ có biểu hiện như nôn ói kéo dài, bú kém, thở khò khè hoặc chậm tăng cân, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp.

Ngoài ra, phụ huynh đừng quên tiêm phòng đầy đủ cho bé để bảo vệ sức khỏe toàn diện. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín tiêm phòng vắc xin với đầy đủ các loại vắc xin trong và ngoài chương trình tiêm chủng mở rộng, bao gồm vắc xin phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như vắc xin viêm gan B, vắc xin cúm mùa, vắc xin viêm não Nhật Bản, vắc xin 4 trong 1, vắc xin 6 trong 1… Đội ngũ nhân viên y tế chuyên môn cao, trang thiết bị hiện đại và dịch vụ chăm sóc toàn diện giúp bé được tiêm ngừa đúng lịch trình và theo dõi sức khỏe hiệu quả ngay từ những tháng đầu đời.