Bị dị ứng ngứa khắp người phải làm sao? Nguyên nhân và cách xử lý

Ngứa khắp người do dị ứng là một phản ứng quá mức của hệ miễn dịch khi cơ thể tiếp xúc với yếu tố gây dị ứng. Theo Tổ chức Dị ứng Thế giới (WAO), tỷ lệ dị ứng da ngày càng tăng, trong đó nhiều trường hợp không xác định được nguyên nhân dị ứng ngứa rõ ràng, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống. Việc hiểu đúng về nguyên nhân dị ứng ngứa, đánh giá mức độ nghiêm trọng và biết bị dị ứng ngứa khắp người phải làm sao không chỉ giúp bạn thoát khỏi cảm giác khó chịu mà còn ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm.

Bị dị ứng ngứa khắp người có sao không?

Bị dị ứng ngứa khắp người không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được xử lý đúng cách. Tùy thuộc vào mức độ và triệu chứng đi kèm, tình trạng này có thể ảnh hưởng từ nhẹ đến nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Cụ thể:

Nguy hiểm nếu không xử lý đúng cách

Tình trạng bị dị ứng ngứa khắp người có thể trở thành vấn đề nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời:

• Dấu hiệu phản vệ: Dị ứng ngứa có thể là triệu chứng sớm của phản vệ - một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu ngay. Các dấu hiệu như sưng phù, khó thở hoặc tụt huyết áp cần được chú ý đặc biệt.
• Triệu chứng cảnh báo: Ngứa kèm sưng mặt, cổ, môi hoặc nổi mẩn lan nhanh toàn thân là dấu hiệu cần đến bệnh viện ngay lập tức.

Ảnh hưởng đến sinh hoạt và tinh thần

Dị ứng ngứa kéo dài gây ra nhiều hệ quả tiêu cực cho sức khỏe tinh thần và thể chất, cụ thể:

• Mất ngủ và mệt mỏi: Cảm giác ngứa ngáy liên tục khiến người bệnh khó ngủ, giảm hiệu suất làm việc và học tập.
• Rối loạn tâm lý: Tình trạng kéo dài có thể dẫn đến căng thẳng, lo âu, thậm chí trầm cảm do ảnh hưởng đến chất lượng sống.

Tăng nguy cơ nhiễm trùng da thứ phát

Gãi nhiều khi bị dị ứng ngứa khắp người có thể dẫn đến các vấn đề da liễu nghiêm trọng:

• Trầy xước da: Việc gãi liên tục làm tổn thương da sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn, đặc biệt là tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus), xâm nhập, gây nhiễm trùng.
• Viêm da mạn tính: Nếu không kiểm soát, vùng da bị tổn thương có thể trở thành viêm da mạn tính, khó điều trị hơn.

Nguyên nhân bị dị ứng ngứa khắp người thường gặp

Hiểu rõ nguyên nhân dị ứng ngứa là bước đầu tiên để kiểm soát và ngăn ngừa tình trạng bị dị ứng ngứa khắp người. Một số nguyên nhân phổ biến gây dị ứng ngứa khắp người có thể kể đến như:

Dị ứng thực phẩm

Thực phẩm là một trong những tác nhân chính gây dị ứng ngứa:

• Các thực phẩm dễ gây dị ứng: Hải sản (tôm, cua, cá), đậu phộng, sữa, trứng hoặc trái cây (như dứa, xoài) thường kích hoạt phản ứng dị ứng, dẫn đến ngứa da, nổi mẩn hoặc phù mặt.
• Triệu chứng đi kèm: Ngoài ngứa, người bệnh có thể gặp tiêu chảy, đau bụng hoặc sưng môi.

Dị ứng thuốc

Một số loại thuốc có thể gây ra dị ứng ngứa nghiêm trọng bao gồm kháng sinh nhóm Penicillin, Aspirin hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) có thể gây mề đay cấp tính hoặc sốc phản vệ. Dị ứng thuốc có thể khởi phát nhanh kèm ngứa toàn thân và nguy cơ phản ứng nghiêm trọng.

Dị ứng thời tiết

Thay đổi môi trường hoặc thời tiết cũng là nguyên nhân dị ứng ngứa phổ biến:

• Nhiệt độ đột ngột: Chuyển từ nóng sang lạnh hoặc ngược lại, đặc biệt vào mùa đông hoặc khi chuyển mùa, có thể gây ngứa da.
• Mề đay do lạnh: Một số người nhạy cảm với nhiệt độ thấp dẫn đến nổi mẩn đỏ và ngứa khắp người.

Dị ứng tiếp xúc

Tiếp xúc trực tiếp với các chất gây dị ứng là nguyên nhân phổ biến.

• Tác nhân gây dị ứng: Phấn hoa, mỹ phẩm, hóa chất (nước rửa chén, bột giặt), mạt bụi hoặc lông động vật có thể gây viêm da tiếp xúc dị ứng.
• Triệu chứng đặc trưng: Ngứa và mẩn đỏ thường xuất hiện tại vùng da tiếp xúc nhưng có thể lan rộng nếu phản ứng mạnh.

Mề đay vô căn

Trong một số trường hợp, nguyên nhân dị ứng ngứa không thể xác định rõ. Mề đay vô căn thường liên quan đến một số yếu tố như stress, rối loạn miễn dịch hoặc thay đổi nội tiết, gây ngứa không rõ nguyên nhân, kéo dài hoặc tái phát.

Bị dị ứng ngứa khắp người phải làm sao?

Dị ứng ngứa khắp người gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe cũng như cuộc sống của người mắc phải. Vậy bị dị ứng ngứa khắp người phải làm sao?

Khi bị dị ứng ngứa khắp người, việc xử lý kịp thời và đúng cách là yếu tố then chốt để giảm khó chịu và ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là các bước cách xử lý dị ứng ngứa hiệu quả:

Dừng tiếp xúc với yếu tố nghi gây dị ứng

Loại bỏ tác nhân gây dị ứng là bước đầu tiên để kiểm soát tình trạng:

• Xác định tác nhân: Ghi nhớ những gì bạn đã ăn, uống hoặc tiếp xúc trong 12 - 24 giờ trước khi triệu chứng xuất hiện (thực phẩm, thuốc, mỹ phẩm,...).
• Tránh tái tiếp xúc: Ngừng sử dụng sản phẩm hoặc thực phẩm nghi ngờ gây dị ứng để ngăn triệu chứng tái phát.

Làm dịu da tức thì

Các biện pháp làm dịu da giúp giảm cảm giác ngứa ngay lập tức bao gồm:

• Chườm mát: Sử dụng khăn sạch thấm nước lạnh để chườm lên vùng da ngứa, giúp làm dịu kích ứng.
• Tắm nước ấm: Tắm bằng nước ấm nhẹ hoặc dùng các nguyên liệu tự nhiên như lá chè xanh, lá khế (đảm bảo không gây trầy xước da).

Sử dụng thuốc không kê đơn

Một số loại thuốc không kê đơn có thể hỗ trợ cách xử lý dị ứng ngứa:

• Thuốc kháng histamin: Các thuốc như Cetirizine hoặc Loratadine giúp giảm ngứa và mẩn đỏ nhưng cần tuân theo liều lượng chỉ định.
• Tránh lạm dụng corticoid: Không tự ý sử dụng thuốc chứa corticoid hoặc thuốc tiêm vì có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng nếu dùng sai cách.

Đi khám nếu có dấu hiệu nặng

Khi triệu chứng trở nên nghiêm trọng, bạn cần tìm đến bác sĩ ngay:

• Dấu hiệu nguy hiểm: Sốt, khó thở, mệt lả, sưng mặt, cổ, môi hoặc nổi mẩn lan nhanh toàn thân là dấu hiệu cần cấp cứu.
• Khám chuyên khoa: Tham khảo bác sĩ da liễu hoặc chuyên gia dị ứng - miễn dịch để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Cách phòng ngừa dị ứng tái phát

Để giảm nguy cơ bị dị ứng ngứa khắp người tái phát, việc thay đổi lối sống và thói quen hàng ngày là rất quan trọng. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa dị ứng tái phát hiệu quả, bạn đọc có thể tham khảo:

Giữ môi trường sống sạch sẽ

Một môi trường sạch sẽ giúp giảm thiểu tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng:

• Hút bụi thường xuyên: Loại bỏ mạt bụi, lông động vật hoặc phấn hoa trong nhà, đặc biệt ở phòng ngủ.
• Sử dụng máy lọc không khí: Nếu có điều kiện, máy lọc không khí giúp giảm các hạt dị nguyên trong không khí.

Ăn uống khoa học, tránh thực phẩm dị ứng

Chế độ ăn uống hợp lý góp phần kiểm soát nguyên nhân dị ứng ngứa:

• Theo dõi phản ứng: Ghi chép thực phẩm tiêu thụ để xác định loại gây dị ứng và tránh sử dụng trong tương lai.
• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn: Tránh đồ ăn cay nóng, chứa nhiều phụ gia hoặc thực phẩm chế biến sẵn vì chúng có thể kích hoạt phản ứng dị ứng.

Thực hiện test dị ứng nếu cần

Xác định chính xác nguyên nhân dị ứng ngứa giúp phòng ngừa hiệu quả hơn:

• Test da hoặc xét nghiệm máu: Các phương pháp này giúp xác định chính xác tác nhân gây dị ứng từ đó đưa ra kế hoạch tránh tiếp xúc phù hợp.
• Tư vấn bác sĩ: Làm việc với chuyên gia dị ứng để xây dựng chiến lược quản lý dài hạn.

Bị dị ứng ngứa khắp người là tình trạng không nên chủ quan vì có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời. Hiểu rõ nguyên nhân dị ứng ngứa và biết cách xử lý dị ứng ngứa đúng cách là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe bản thân. Mong rằng những chia sẻ hôm nay của Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bạn đọc nắm được bị dị ứng ngứa khắp người phải làm sao. Cảm ơn bạn đọc đã luôn dõi theo các bài viết sức khỏe của Tiêm chủng Long Châu.