Bị cứng khớp gối sau phẫu thuật: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phục hồi hiệu quả

Sau khi trải qua phẫu thuật đầu gối, các mô cơ, gân và khớp thường chịu tổn thương nhẹ, dẫn đến tình trạng cứng khớp nếu không được phục hồi đúng cách. Tình trạng này khiến người bệnh khó khăn trong việc gập duỗi, đi lại và thực hiện các sinh hoạt thường ngày. Hiểu rõ các triệu chứng nhận biết và các phương pháp phục hồi là bước quan trọng giúp người bệnh chủ động chăm sóc bản thân và phối hợp với bác sĩ, từ đó giảm thiểu biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục.

Bị cứng khớp gối sau phẫu thuật và cách nhận biết sớm

Cứng khớp gối sau phẫu thuật là hiện tượng khớp bị hạn chế phạm vi vận động, khó gập hoặc duỗi thẳng. Tình trạng này có thể xảy ra sau nhiều loại phẫu thuật khác nhau, bao gồm thay khớp gối, vá dây chằng, phẫu thuật chỉnh hình hoặc mổ nội soi. Người bệnh có thể nhận thấy việc gập gối trở nên khó khăn hoặc đau nhức khi cố gắng vận động, kèm theo sưng và nóng tại khớp nếu có viêm. Ngoài ra, cảm giác cứng và hạn chế vận động sẽ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, khiến đi lại, đứng lên ngồi xuống hay leo cầu thang trở nên khó khăn. Việc phát hiện sớm những dấu hiệu này là rất quan trọng để can thiệp kịp thời, tránh các biến chứng lâu dài.

Các triệu chứng nhận biết cứng khớp gối bao gồm:

• Khó gập hoặc duỗi gối hoàn toàn: Cảm giác khớp “cứng” và không thể duỗi thẳng hoặc gập sâu.
• Đau nhức khi vận động: Đặc biệt khi cố gắng co duỗi, đi lại hoặc leo cầu thang.
• Sưng và nóng khớp: Có thể kèm theo dấu hiệu viêm nhẹ, nhất là sau phẫu thuật lớn.
• Giảm khả năng sinh hoạt: Hạn chế đi lại, khó ngồi xổm, leo cầu thang hoặc thực hiện các công việc hằng ngày.

Việc nhận biết sớm giúp người bệnh phối hợp với chuyên gia y tế để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây cứng khớp gối sau mổ

Hiểu rõ nguyên nhân gây cứng khớp gối sau phẫu thuật là bước đầu tiên để phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Nguyên nhân xuất phát từ nhiều yếu tố như cơ học, sinh lý, chăm sóc hậu phẫu và các bệnh lý đi kèm. Cụ thể: 

Nguyên nhân cơ học và sinh lý

Các yếu tố cơ học và sinh lý thường gặp bao gồm sẹo xơ hoặc dính mô mềm quanh khớp, cứng cơ tứ đầu và gân kheo do thiếu vận động hoặc phẫu thuật nhiều lần khiến tổn thương ở khớp trở nên nghiêm trọng. Những tổn thương này làm hạn chế khả năng gập duỗi, đồng thời tăng nguy cơ hình thành các sẹo xơ, dẫn đến cứng khớp kéo dài.

Yếu tố liên quan đến chăm sóc hậu phẫu

Quá trình chăm sóc sau mổ nếu không tuân thủ đúng hướng dẫn có thể góp phần gây cứng khớp gối. Việc giảm vận động kéo dài do đau hoặc tâm lý sợ đau, không thực hiện vật lý trị liệu đều làm cho cơ và gân quanh khớp mất tính linh hoạt. Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng thiếu protein, vitamin và khoáng chất thiết yếu cũng ảnh hưởng đến quá trình phục hồi mô mềm và sụn, khiến khớp khó hồi phục phạm vi vận động như ban đầu.

Yếu tố bệnh lý đi kèm

Một số bệnh lý nền cũng làm tăng nguy cơ cứng khớp gối sau phẫu thuật, điển hình như viêm khớp, thoái hóa khớp gối trước mổ hoặc các bệnh lý mạch máu và tiểu đường làm chậm quá trình liền vết thương. Những yếu tố này kết hợp với hạn chế vận động sẽ khiến quá trình hồi phục trở nên khó khăn hơn, kéo dài thời gian phục hồi và tăng nguy cơ biến chứng.

Phương pháp phục hồi và điều trị cứng khớp gối

Việc phục hồi đúng cách đóng vai trò quyết định khả năng vận động trở lại của khớp gối sau mổ. Phương pháp điều trị nên kết hợp vật lý trị liệu, hỗ trợ y tế và thay đổi thói quen sinh hoạt cùng chế độ dinh dưỡng hợp lý. Cụ thể như sau:

Vật lý trị liệu và bài tập vận động

Thực hiện các bài tập gập - duỗi, co giãn cơ tứ đầu và gân kheo dưới sự hướng dẫn của chuyên gia là bước quan trọng trong phục hồi cứng khớp gối. Sử dụng các thiết bị hỗ trợ như băng kéo hoặc máy tập CPM (Continuous Passive Motion) giúp cải thiện phạm vi vận động. Người bệnh nên tập 2 - 3 lần mỗi ngày, tăng dần mức độ theo khả năng chịu đựng của cơ thể, đồng thời phối hợp với bài tập thở và thư giãn để giảm căng cứng cơ.

Thuốc và phương pháp hỗ trợ y tế

Các thuốc giảm đau, kháng viêm theo chỉ định bác sĩ giúp người bệnh vận động dễ dàng hơn và giảm nguy cơ hình thành sẹo xơ. Trong một số trường hợp, tiêm corticoid hoặc dịch nhờn khớp được chỉ định khi có viêm hoặc dính nặng để cải thiện phạm vi vận động. Việc sử dụng thuốc cần tuân thủ đúng hướng dẫn chuyên khoa để tránh tác dụng phụ và đảm bảo hiệu quả điều trị.

Thay đổi thói quen và chế độ ăn

Chế độ ăn đầy đủ protein, vitamin C, vitamin D và canxi hỗ trợ phục hồi mô mềm và sụn. Người bệnh nên tránh ngồi lâu một chỗ, xen kẽ vận động nhẹ nhàng như đi bộ trong nhà hoặc tập duỗi chân. Thói quen sinh hoạt hợp lý kết hợp với dinh dưỡng đầy đủ sẽ thúc đẩy quá trình hồi phục và giảm nguy cơ tái phát cứng khớp.

Khi nào cần gặp bác sĩ và cách dự phòng tái phát?

Nhận biết thời điểm cần can thiệp y tế và các biện pháp phòng ngừa giúp giảm biến chứng và hỗ trợ phục hồi lâu dài. Cụ thể như sau:

Dấu hiệu cần can thiệp y tế

Người bệnh nên đến gặp bác sĩ nếu tình trạng hạn chế vận động (cứng khớp gối) kéo dài quá thời gian phục hồi dự kiến mà không cải thiện, hoặc có đau, sưng, nóng kéo dài, bệnh nhân nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để đánh giá. Việc can thiệp sớm giúp ngăn ngừa dính khớp và giảm nguy cơ biến chứng lâu dài, đảm bảo khả năng phục hồi vận động.

Biện pháp dự phòng

Phòng ngừa tái phát cứng khớp gối bao gồm tập vận động sớm dưới hướng dẫn chuyên gia, tuân thủ đầy đủ chương trình vật lý trị liệu sau mổ. Đồng thời, duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng, uống đủ nước, tránh ngồi lâu và tăng cường đi bộ nhẹ nhàng. Những biện pháp này giúp duy trì tính linh hoạt của khớp, giảm cứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Bị cứng khớp gối sau phẫu thuật là tình trạng phổ biến nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết triệu chứng sớm, kết hợp vật lý trị liệu, chế độ ăn uống hợp lý và tuân thủ hướng dẫn bác sĩ sẽ giúp người bệnh lấy lại vận động bình thường. Việc duy trì thói quen vận động, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và chăm sóc khớp đúng cách không chỉ giảm đau mà còn ngăn ngừa biến chứng lâu dài, giúp người bệnh trở lại cuộc sống thường nhật một cách an toàn và hiệu quả.