Bệnh viêm não mô cầu ở người lớn là gì? Cách phòng ngừa hiệu quả

Viêm não mô cầu là một trong những bệnh nhiễm trùng cấp tính ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thần kinh trung ương. Người lớn khi mắc bệnh này có nguy cơ gặp phải các biến chứng nặng nề, thậm chí là tử vong trong thời gian rất ngắn. Sự nguy hiểm của bệnh không chỉ dừng lại ở tỉ lệ tử vong cao mà còn ở những di chứng lâu dài mà người bệnh có thể phải gánh chịu. Vì thế, hiểu rõ mức độ nguy hiểm của viêm não mô cầu ở người lớn là điều hết sức cần thiết để chủ động phòng tránh và điều trị kịp thời.

Bệnh viêm não mô cầu ở người lớn có nguy hiểm không?

Bệnh viêm não mô cầu ở người lớn là một trong những bệnh lý rất nguy hiểm và gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới. Viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu có thể tiến triển nhanh chóng, khiến người bệnh tử vong chỉ trong vòng 24 giờ nếu không được cấp cứu kịp thời. Tỷ lệ tử vong ở những trường hợp không được điều trị có thể lên đến 50%. Ngay cả khi người bệnh được chăm sóc và điều trị tích cực, tỷ lệ tử vong vẫn không hề thấp, khoảng 15%, cho thấy mức độ nguy hiểm và khó kiểm soát của căn bệnh này.

Đáng lo ngại hơn, những người may mắn sống sót sau khi mắc bệnh viêm não mô cầu thường phải đối mặt với nhiều di chứng nghiêm trọng về thể chất lẫn tinh thần. Theo thống kê, khoảng 20% người bệnh sẽ chịu những tổn thương vĩnh viễn như mất chi (cắt cụt tay hoặc chân), bị điếc, mù lòa, hoặc gặp các vấn đề về tâm lý và trí tuệ như rối loạn tinh thần, thiểu năng trí tuệ. Những di chứng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn làm tăng gánh nặng cho cả gia đình và xã hội.

Các di chứng thể chất như mù lòa, điếc hay mất chi gây ra rất nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày của người bệnh, làm giảm khả năng tự chăm sóc bản thân và làm việc. Ngoài ra, các vấn đề về tinh thần, chẳng hạn như rối loạn tâm lý hoặc suy giảm nhận thức, có thể khiến người bệnh mất khả năng học tập, làm việc và cần sự hỗ trợ chăm sóc đặc biệt từ gia đình và cộng đồng.

Về mặt kinh tế, bệnh viêm màng não mô cầu cũng tạo ra một gánh nặng tài chính lớn. Chi phí điều trị một ca bệnh có thể lên tới hàng trăm triệu hoặc thậm chí hàng tỷ đồng, do phải sử dụng nhiều thiết bị y tế hiện đại và huy động nguồn lực chuyên môn cao. Bên cạnh đó, chi phí chăm sóc lâu dài cho những người bị tàn tật cũng là một khoản không nhỏ, ảnh hưởng đến tài chính của cả gia đình và xã hội. Vì vậy, việc phòng ngừa bệnh viêm não mô cầu bằng cách tiêm vắc xin và thực hiện các biện pháp bảo vệ cá nhân là vô cùng quan trọng để giảm thiểu nguy cơ tử vong và những hậu quả nặng nề do bệnh gây ra.

Ai dễ mắc bệnh viêm não mô cầu?

Vi khuẩn não mô cầu là nguyên nhân gây ra bệnh viêm màng não mô cầu, một bệnh lý truyền nhiễm nguy hiểm với khả năng lây lan nhanh chóng trong cộng đồng. Con người chính là ổ chứa tự nhiên của vi khuẩn này, nên nguồn lây bệnh chủ yếu đến từ những người đã bị nhiễm hoặc những người lành mang trùng mà không có biểu hiện bệnh. Trong các đợt dịch viêm màng não mô cầu, có đến 25% người nhiễm vi khuẩn không xuất hiện triệu chứng rõ ràng, trong khi hơn 50% người khỏe mạnh có thể mang vi khuẩn trong họng mà không hề biết. Vi khuẩn não mô cầu chủ yếu lây truyền qua đường hô hấp, cụ thể là khi người lành hít phải các giọt bắn nhỏ chứa vi khuẩn từ người bệnh khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Việc lây truyền gián tiếp qua đồ vật rất hiếm khi xảy ra.

Những đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm màng não mô cầu thường là những người có hệ miễn dịch suy giảm hoặc có điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi và đặc biệt dưới 5 tháng tuổi, nằm trong nhóm dễ bị tổn thương nhất. Lý do là hệ miễn dịch của trẻ ở giai đoạn này vẫn chưa hoàn thiện, trong khi nồng độ kháng thể được truyền từ mẹ qua nhau thai và sữa mẹ giảm dần sau vài tháng đầu đời, khiến khả năng chống lại vi khuẩn kém hơn. Thống kê cho thấy trẻ dưới 1 tuổi có nguy cơ mắc viêm màng não mô cầu cao gấp khoảng 10 lần so với người lớn. Trong số các chủng vi khuẩn gây bệnh ở trẻ em, nhóm huyết thanh B chiếm tỷ lệ lớn nhất.

Ngoài ra, thanh thiếu niên và người lớn trẻ tuổi cũng là nhóm đối tượng có nguy cơ cao, đặc biệt vì đây là nhóm thường bị bỏ qua trong các chương trình tiêm chủng. Có nghiên cứu cho thấy khoảng 25% tân binh trong độ tuổi 18 - 25 mang vi khuẩn não mô cầu mà không có triệu chứng bệnh. Chủng vi khuẩn nhóm B cũng chiếm đa số trong nhóm này.

Cuối cùng, người cao tuổi và những người có bệnh lý nền như tim mạch, đái tháo đường, phổi tắc nghẽn mãn tính hay thận mãn tính cũng rất dễ bị viêm màng não mô cầu nặng. Ở nhóm này, sức đề kháng giảm sút do tuổi tác và bệnh nền, khiến nguy cơ mắc bệnh và tử vong cao hơn rất nhiều so với những người khỏe mạnh bình thường. Vì vậy, việc nhận biết các nhóm nguy cơ và phòng ngừa kịp thời là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Cách phòng ngừa viêm não mô cầu hiệu quả

Phòng ngừa bệnh viêm màng não mô cầu ở người lớn là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Cách hiệu quả nhất để ngăn chặn căn bệnh nguy hiểm này là tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch. Hiện nay, vắc xin phòng viêm màng não mô cầu chưa được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng, dẫn đến tỷ lệ tiêm chủng còn thấp và nhiều người vẫn chưa có miễn dịch bảo vệ. Điều này khiến nguy cơ bùng phát dịch bệnh và lây lan trong cộng đồng trở nên khó kiểm soát.

Người lành mang trùng vi khuẩn não mô cầu là nguồn lây bệnh chính. Do đó, không chỉ người lớn mà trẻ em, thanh thiếu niên cũng cần được tiêm vắc xin để giảm thiểu nguy cơ truyền bệnh. Việc tiêm phòng không chỉ bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn góp phần ngăn chặn sự phát tán vi khuẩn ra cộng đồng, hạn chế những vụ dịch lớn.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo mọi người từ 2 tháng tuổi trở lên, đặc biệt là những người có bệnh lý nền mãn tính như tim mạch, tiểu đường hoặc bệnh phổi nên được tiêm phòng sớm. Do vi khuẩn não mô cầu có nhiều nhóm huyết thanh khác nhau, vắc xin phòng các nhóm này không có khả năng bảo vệ chéo lẫn nhau. Vì vậy, dù đã tiêm vắc xin nhóm B, người dân vẫn cần tiêm bổ sung các loại vắc xin phòng các nhóm A, C, Y và W-135 để được bảo vệ toàn diện.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin về viêm não mô cầu có nguy hiểm ở người lớn. Viêm não mô cầu ở người lớn là căn bệnh rất nguy hiểm với tỉ lệ tử vong cao và nhiều biến chứng để lại ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, cuộc sống của người bệnh. Việc nhận biết sớm triệu chứng, đi khám và điều trị kịp thời là yếu tố sống còn giúp giảm thiểu những hậu quả đáng tiếc. Đồng thời, tiêm phòng vắc xin và duy trì lối sống lành mạnh chính là cách hiệu quả nhất để phòng ngừa căn bệnh này, bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi những rủi ro nghiêm trọng. Hiện nay, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đã triển khai tiêm chủng đầy đủ các loại vắc xin phòng các nhóm huyết thanh nguy hiểm từ 2 tháng tuổi đến 55 tuổi. Bao gồm vắc xin Bexsero (Ý) phòng nhóm B, vắc xin Mengoc BC (Cuba) phòng nhóm B và C, cùng vắc xin Menactra (Mỹ) phòng nhóm A, C, Y và W-135. Đây đều là các vắc xin được nhiều quốc gia trên thế giới sử dụng rộng rãi và có hiệu quả cao.