Bệnh than lây qua đường nào? Triệu chứng và đặc điểm của từng loại bệnh than

Bệnh than là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính do vi khuẩn Bacillus anthracis gây ra, ảnh hưởng chủ yếu đến động vật ăn cỏ như trâu, bò, ngựa, dê và lợn. Vi khuẩn này có khả năng tồn tại lâu dài trong môi trường dưới dạng bào tử và có thể gây bệnh cho người khi tiếp xúc với động vật hoặc các sản phẩm từ chúng. Hiểu rõ con đường lây lan của bệnh than là yếu tố then chốt để phòng tránh và kiểm soát hiệu quả căn bệnh nguy hiểm này.

Bệnh than lây qua đường nào?

Bệnh than có thể lây truyền sang người qua nhiều con đường khác nhau, chủ yếu là qua tiếp xúc trực tiếp với động vật nhiễm hoặc các sản phẩm của chúng. Việc nắm bắt các con đường này giúp xác định nguyên nhân và đưa ra biện pháp phòng ngừa phù hợp.

Lây truyền qua da

Lây truyền qua da là con đường phổ biến nhất trong bệnh than. Vi khuẩn Bacillus anthracis xâm nhập vào cơ thể người qua các vết thương hở, vết xước hoặc chỗ da bị tổn thương khi tiếp xúc trực tiếp với động vật nhiễm hoặc các sản phẩm từ chúng như da, lông, xương, thịt chưa nấu chín. Bào tử vi khuẩn dễ dàng bám vào các vật liệu này và xâm nhập qua lớp biểu bì da khi có điều kiện thuận lợi. Đây là con đường lây truyền chủ yếu trong các ngành nghề như chăn nuôi, giết mổ và chế biến da thú. Vì vậy, người lao động trong các môi trường này cần đặc biệt cẩn trọng để tránh bị nhiễm khuẩn qua da.

Lây truyền qua đường hô hấp

Lây truyền qua đường hô hấp xảy ra khi người hít phải bào tử vi khuẩn Bacillus anthracis có trong không khí, đặc biệt trong môi trường công nghiệp hoặc vùng có nhiều động vật nhiễm bệnh. Bào tử có thể phát tán trong quá trình chế biến nguyên liệu như da, lông, len, xương hoặc khi tiếp xúc với đất bị ô nhiễm bào tử. Đây là con đường lây truyền nguy hiểm nhất, có thể gây ra bệnh than thể phổi với tỉ lệ tử vong rất cao nếu không được điều trị kịp thời. Người lao động trong nhà máy, khu vực giết mổ hoặc những người sống gần vùng dịch cần chú ý bảo hộ kỹ lưỡng để tránh hít phải bào tử.

Lây truyền qua đường tiêu hóa

Lây truyền qua đường tiêu hóa xảy ra khi ăn phải thịt hoặc các sản phẩm từ động vật nhiễm bệnh chưa được nấu chín kỹ. Bào tử vi khuẩn sau khi xâm nhập vào hệ tiêu hóa sẽ phát triển và gây tổn thương nghiêm trọng trên niêm mạc đường tiêu hóa, gây ra các triệu chứng như sốt, buồn nôn, nôn mửa, đau bụng dữ dội và tiêu chảy có thể kèm máu. Đây là con đường ít phổ biến hơn so với đường da và hô hấp.

Triệu chứng và đặc điểm của từng loại bệnh than

Bệnh than có thể xuất hiện dưới nhiều thể khác nhau tùy theo đường lây nhiễm, bao gồm: thể da, thể hô hấp và thể tiêu hóa. Mỗi thể bệnh lại có biểu hiện đặc trưng riêng. Việc nhận biết các triệu chứng điển hình giúp chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời, hạn chế nguy cơ tử vong.

Bệnh than da là thể thường gặp nhất, xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập qua da bị trầy xước. Người bệnh có thể gặp các triệu chứng như:

• Sưng đỏ, ngứa và nổi mụn nước tại vùng da tổn thương.
• Mụn nước nhanh chóng chuyển thành mảng hoại tử màu đen đặc trưng, thường không đau hoặc chỉ đau nhẹ.
• Kèm theo sốt nhẹ, mệt mỏi, sưng hạch bạch huyết gần vùng tổn thương.

Bệnh than hô hấp xảy ra khi người bệnh hít phải bào tử vi khuẩn, thường có diễn biến nhanh và nguy hiểm. Các biểu hiện ban đầu dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm:

• Sốt cao, đau đầu, mệt mỏi, đau cơ.
• Tiếp theo là ho khan, đau tức ngực, khó thở.

Trong giai đoạn nặng, người bệnh có thể bị sốc nhiễm trùng, phù phổi và suy hô hấp – dễ dẫn đến tử vong nếu không can thiệp sớm.

Bệnh than tiêu hóa xuất hiện khi ăn phải thực phẩm nhiễm khuẩn chưa được nấu chín kỹ. Triệu chứng thường khởi phát rầm rộ và dữ dội:

• Sốt cao, buồn nôn, nôn mửa.
  Đau bụng dữ dội, tiêu chảy có thể có máu.
• Một số trường hợp có thể gặp khó nuốt, sưng hạch bạch huyết vùng cổ do tổn thương ở đường tiêu hóa trên.

Biện pháp phòng ngừa và kiểm soát bệnh than

Phòng ngừa bệnh than đòi hỏi sự phối hợp nhiều biện pháp nhằm giảm thiểu khả năng tiếp xúc với vi khuẩn Bacillus anthracis cũng như nâng cao nhận thức cộng đồng và người lao động trong các ngành nghề có nguy cơ cao.

Vệ sinh cá nhân và bảo hộ lao động

Vệ sinh cá nhân là biện pháp quan trọng giúp ngăn ngừa bệnh than lây qua da và đường hô hấp. Người lao động cần rửa tay sạch sẽ sau khi tiếp xúc với động vật hoặc các sản phẩm từ động vật. Khi làm việc trong môi trường có nguy cơ nhiễm bệnh, cần sử dụng đồ bảo hộ lao động phù hợp như găng tay, khẩu trang, quần áo bảo hộ để hạn chế tiếp xúc trực tiếp với bào tử vi khuẩn. Việc giữ gìn vệ sinh cá nhân không chỉ bảo vệ người lao động mà còn giảm nguy cơ lây lan bệnh trong cộng đồng.

Kiểm soát và xử lý động vật nghi nhiễm

Kiểm soát dịch bệnh trên động vật là một trong những biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Các cơ quan chức năng cần thực hiện giám sát chặt chẽ, phát hiện sớm và tiêu hủy đúng cách các xác động vật nghi nhiễm bệnh than. Việc xử lý xác động vật phải tuân thủ quy trình nhằm ngăn ngừa bào tử vi khuẩn phát tán ra môi trường. Đồng thời, không nên sử dụng các sản phẩm từ động vật bị nhiễm làm thức ăn hoặc nguyên liệu chế biến để tránh nguy cơ lây bệnh cho người.

Tuyên truyền và nâng cao nhận thức cộng đồng

Tuyên truyền giáo dục về bệnh than là yếu tố then chốt giúp cộng đồng hiểu rõ con đường lây truyền và biện pháp phòng tránh. Các chương trình truyền thông nên tập trung vào việc nâng cao nhận thức về nguy cơ, cách nhận biết triệu chứng và hành động cần thiết khi phát hiện nghi ngờ mắc bệnh. Đặc biệt, người dân cần được khuyến cáo không ăn thịt sống hoặc chưa nấu chín kỹ và hạn chế tiếp xúc với các sản phẩm động vật không rõ nguồn gốc. Sự phối hợp giữa các ban ngành và cộng đồng sẽ giúp kiểm soát bệnh than hiệu quả hơn.

Việc hiểu rõ bệnh than lây qua đường nào cùng các triệu chứng đặc trưng là cơ sở quan trọng để phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả. Bệnh than lây truyền chủ yếu qua da, đường hô hấp và đường tiêu hóa, mỗi con đường đều có những đặc điểm và mức độ nguy hiểm khác nhau. Áp dụng các biện pháp vệ sinh cá nhân, sử dụng bảo hộ lao động, kiểm soát nguồn lây từ động vật và nâng cao nhận thức cộng đồng là những biện pháp giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.