Bầu có chụp X quang được không? Những điều mẹ cần biết để bảo vệ thai nhi

Trong suốt thai kỳ, sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi là mối quan tâm hàng đầu. Do đó, khi có chỉ định chụp X quang nhiều phụ nữ mang thai không khỏi hoang mang vì lo sợ ảnh hưởng của tia X đến thai nhi. Việc hiểu đúng về quy trình chẩn đoán hình ảnh này sẽ giúp mẹ bầu chủ động bảo vệ thai kỳ của mình.

Bầu có chụp X quang được không?

Một trong những thắc mắc phổ biến của các mẹ bầu khi cần chẩn đoán hình ảnh đó là “Bầu có chụp X quang được không?”. Thực tế, việc chụp X quang trong thai kỳ không bị cấm tuyệt đối nhưng cần được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn cho thai nhi.

Theo các chuyên gia, nguy cơ tổn hại đến thai nhi do tia X là tương đối thấp, đặc biệt nếu chỉ thực hiện chụp ở các vùng không gần bụng như tay, chân, đầu hoặc ngực. Trong trường hợp khẩn cấp hoặc khi lợi ích chẩn đoán vượt trội, chụp X‑quang vẫn được chỉ định. Tuy nhiên, nếu thai phụ tiếp xúc với liều phóng xạ lớn hơn khoảng 50 mGy (5 rad) ở bụng/chậu, đặc biệt trong 3 tháng đầu, rủi ro có thể tăng.

Một số nghiên cứu từng ghi nhận khả năng trẻ sơ sinh bị nhẹ cân nếu mẹ bầu chụp X quang răng trong 3 tháng đầu. Tuy nhiên, mối liên quan này vẫn chưa được xác định rõ ràng và còn nhiều tranh cãi trong giới khoa học. Lo ngại chính vẫn tập trung vào các trường hợp chụp X quang vùng thân dưới như bụng, dạ dày, xương chậu, lưng dưới hoặc thận vì đây là những vị trí có thể khiến thai nhi tiếp xúc trực tiếp với tia X.

Nhìn chung, câu hỏi “Bầu có chụp X quang được không?” vẫn đang là chủ đề được thảo luận trong giới y học. Hiện nay, chưa có bằng chứng chắc chắn cho thấy liều phóng xạ thấp dùng trong chẩn đoán hình ảnh có thể gây dị tật bẩm sinh hay bệnh lý ở thai nhi. Tuy nhiên, giới chuyên môn đều thống nhất rằng trong thời kỳ mang thai, thai nhi rất nhạy cảm với các tác nhân bên ngoài như tia bức xạ, thuốc, rượu bia hoặc nhiễm trùng. Vì các tế bào thai đang phân chia và phát triển nhanh chóng nên bất kỳ thay đổi nào do tác nhân ngoại lai đều có thể làm tăng nguy cơ dị tật hoặc bệnh lý, chẳng hạn như bệnh bạch cầu.

Dù vậy, phần lớn các dị tật bẩm sinh vẫn xảy ra ở những thai kỳ không có tiếp xúc với tia X hay các yếu tố nguy cơ rõ ràng. Điều này cho thấy rằng yếu tố di truyền hoặc các lỗi ngẫu nhiên trong quá trình phân chia tế bào cũng đóng vai trò quan trọng không kém.

Tia X ảnh hưởng đến thai nhi như thế nào?

Mức độ ảnh hưởng của tia X đến thai nhi phụ thuộc vào tuổi thai và liều lượng phơi nhiễm phóng xạ. Khi người mẹ tiếp xúc với bức xạ liều cực cao trong hai tuần đầu sau khi thụ thai, nguy cơ sảy thai có thể xảy ra. Trong giai đoạn từ tuần thứ 2 - 8, bức xạ liều cao có thể làm chậm sự phát triển hoặc gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi. Từ tuần thứ 8 - 16, nếu phơi nhiễm mức cao, trẻ có thể đối mặt với nguy cơ thiểu năng trí tuệ.

Do đó, nếu nghi ngờ có thai hoặc đang mang thai, sản phụ cần thông báo cho bác sĩ trước khi chụp X quang. Tùy vào thời điểm của thai kỳ bác sĩ sẽ cân nhắc trì hoãn hoặc điều chỉnh liều phóng xạ về mức an toàn.

Nếu bạn đã chụp X quang trước khi biết mình mang thai thì cũng không nên quá lo lắng. Trong hầu hết các trường hợp, tia X không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi. Tuy nhiên, nếu đã tiếp xúc với liều cao hoặc vùng chiếu tia nằm ở bụng thì nên trao đổi với bác sĩ để được tư vấn và theo dõi phù hợp.

Cách giảm thiểu rủi ro khi thai phụ chụp X quang

Dưới đây là những cách giúp giảm thiểu rủi ro khi thai phụ phải chụp X quang:

Thông báo với bác sĩ nếu đang mang thai

Điều quan trọng đầu tiên là bạn cần thông báo cho bác sĩ biết nếu đang mang thai hoặc nghi ngờ có thai. Thông tin này không chỉ ảnh hưởng đến quyết định chụp X quang mà còn liên quan đến các phương pháp điều trị hoặc kê đơn thuốc khác. Trong giai đoạn đầu thai kỳ, cơ thể mẹ và thai nhi rất nhạy cảm với các tác nhân từ bên ngoài. Do đó, bác sĩ sẽ đánh giá cẩn thận lợi ích và nguy cơ trước khi quyết định có nên tiến hành chụp X quang hay không.

Sử dụng áo chì bảo hộ

Khi thực hiện chụp X quang, dù là người bình thường hay phụ nữ mang thai thì việc mặc áo chì bảo hộ là điều bắt buộc. Áo chì giúp ngăn tia X tác động trực tiếp lên cơ quan sinh sản và vùng bụng, từ đó giảm thiểu tối đa rủi ro cho thai nhi. Đặc biệt với thai phụ, việc bảo hộ đúng cách sẽ giúp tránh được những ảnh hưởng có thể xảy ra đến quá trình phát triển của thai.

Trao đổi kỹ với bác sĩ về lợi ích và nguy cơ

Trước khi tiến hành chụp X quang, mẹ bầu nên hỏi rõ bác sĩ về mục đích của chỉ định này. Việc hiểu lý do sẽ giúp bạn yên tâm hơn và tránh lo lắng không cần thiết. Trên thực tế, liều tia X sử dụng trong chẩn đoán y khoa là rất thấp, không đủ để gây hại đến thai nhi. Thai nhi chỉ gặp nguy cơ khi tiếp xúc trực tiếp với liều bức xạ trên 5 rad, trong khi hầu hết các quy trình X quang hiện đại đều nằm dưới ngưỡng này.

Ngoài việc giảm thiểu rủi ro từ các yếu tố bên ngoài như tia X, việc tiêm vắc xin đầy đủ trước và trong khi mang thai cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thai nhi. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe thai kỳ. Với đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm và hệ thống dịch vụ hiện đại, Long Châu giúp mẹ bầu được tiêm chủng an toàn và đầy đủ để bảo vệ cả mẹ và bé một cách toàn diện.

Qua bài viết này, hẳn bạn đã giải đáp được cho mình thắc mắc bầu có chụp X quang được không. Phụ nữ mang thai vẫn có thể chụp X quang trong một số trường hợp cần thiết nếu được bác sĩ chỉ định và áp dụng các biện pháp bảo hộ đúng cách. Để an tâm hơn, mẹ bầu nên trao đổi kỹ với bác sĩ trước khi thực hiện và chủ động thăm khám thai định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín.