Bà bầu bị sốt rét: Dấu hiệu và cách xử lý an toàn

Trong thời gian mang thai, sức đề kháng suy giảm khiến mẹ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng hơn so với bình thường. Một trong những bệnh lý nguy hiểm cần phải đặc biệt lưu ý là bà bầu bị sốt rét. Đây không chỉ là tình trạng gây mệt mỏi, sốt cao hay ớn lạnh mà còn có thể kéo theo nhiều biến chứng nặng nề đối với cả mẹ và bé nếu không được phát hiện sớm. Vậy bà bầu bị sốt rét xuất phát từ những nguyên nhân nào, nhận biết ra sao và bà bầu bị sốt rét nên làm gì để xử lý kịp thời?

Nguyên nhân bà bầu bị sốt rét

Bà bầu bị sốt rét chủ yếu do ký sinh trùng Plasmodium gây ra, trong đó Plasmodium falciparum và Plasmodium vivax là hai chủng thường gặp nhất. Loại ký sinh trùng này xâm nhập vào cơ thể thông qua vết cắn của muỗi Anopheles cái, loài muỗi hoạt động mạnh vào ban đêm.

Bên cạnh đó, nhiều yếu tố khác cũng khiến mẹ bầu tăng nguy cơ mắc sốt rét, gồm:

• Sống hoặc di chuyển đến vùng lưu hành dịch: Những khu vực rừng núi, khí hậu nhiệt đới, cận nhiệt đới là nơi muỗi Anopheles sinh sản nhiều.
• Hệ miễn dịch suy yếu trong thai kỳ: Nội tiết tố thay đổi khiến cơ thể khó chống lại tác nhân gây bệnh.
• Thiếu các biện pháp phòng chống muỗi: Không ngủ màn, không dùng kem chống muỗi hoặc để chất thải, nước đọng quanh nhà tạo điều kiện muỗi sinh sôi.

Dấu hiệu nhận biết mẹ bầu bị sốt rét

Triệu chứng sốt rét ở phụ nữ mang thai rất dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm hoặc nhiễm virus khiến nhiều người chủ quan. Tuy nhiên, bệnh sốt rét thường diễn ra theo từng cơn điển hình với ba giai đoạn:

• Giai đoạn rét run: Cảm giác lạnh buốt, run lẩy bẩy dù nhiệt độ bên ngoài không thấp.
• Giai đoạn sốt cao: Nhiệt độ cơ thể tăng mạnh, có thể trên 39 - 40°C.
• Giai đoạn vã mồ hôi: Người đổ mồ hôi nhiều, cơ thể kiệt sức.

Ngoài ba dấu hiệu đặc trưng trên, mẹ bầu có thể gặp thêm:

• Đau đầu, đau cơ, mệt mỏi.
• Buồn nôn hoặc nôn ói.
• Da nhợt nhạt do thiếu máu.
• Chóng mặt, tiêu chảy, lách to.
• Vàng da khi bệnh tiến triển nặng.

Ngay khi xuất hiện những triệu chứng bất thường này, mẹ bầu cần thăm khám sớm để được kiểm tra và xử lý kịp thời, giúp hạn chế nguy cơ biến chứng.

Sốt rét ảnh hưởng đến phụ nữ mang thai như thế nào?

Một trong những lý do khiến bà bầu bị sốt rét trở nên đáng lo ngại là bệnh có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng cả mẹ lẫn thai nhi.

Ảnh hưởng đối với mẹ bầu

Những biến chứng của bệnh có thể tác động nghiêm trọng đến sức khỏe thai phụ, đặc biệt khi không được phát hiện và điều trị đúng thời điểm:

• Thiếu máu nặng: Ký sinh trùng phá vỡ hồng cầu khiến lượng máu giảm mạnh, dẫn đến mệt mỏi kéo dài, thậm chí nguy cơ xuất huyết sau sinh.
• Phù phổi cấp: Đây là biến chứng nguy hiểm, do dịch ứ đọng trong phổi khiến mẹ khó thở và có thể đe dọa tính mạng.
• Hạ đường huyết: Một số thai phụ không có triệu chứng rõ rệt nhưng mức đường huyết giảm mạnh, ảnh hưởng đến quá trình nuôi thai.
• Rối loạn chức năng thận: Khi cơ thể mất nước và ký sinh trùng lan rộng, thận có thể suy yếu và hoạt động kém hiệu quả.

Ảnh hưởng đối với thai nhi

Bà bầu bị sốt rét ngoài tác động trực tiếp lên thai phụ thì còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và an toàn của thai nhi trong bụng mẹ:

• Thai chậm phát triển trong tử cung: Do ký sinh trùng bám vào nhau thai, làm giảm lượng oxy và dưỡng chất cung cấp cho bé.
• Trẻ sinh nhẹ cân: Những trẻ dưới 2,5 kg thường có sức đề kháng thấp và dễ gặp vấn đề hô hấp sau sinh.
• Nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con: Nếu mẹ không điều trị đúng cách, ký sinh trùng có thể đi qua nhau thai vào máu thai nhi.
• Tăng khả năng sảy thai hoặc sinh non: Đặc biệt khi bệnh diễn tiến nặng hoặc không điều trị kịp thời.

Bà bầu bị sốt rét nên làm gì?

Từ khóa phụ bà bầu bị sốt rét nên làm gì được rất nhiều người tìm kiếm vì đây là thông tin quan trọng cần nắm vững. Khi xuất hiện triệu chứng nghi ngờ bệnh, mẹ bầu nên:

• Đến cơ sở y tế ngay khi có dấu hiệu sốt rét: Không tự điều trị tại nhà hoặc chờ bệnh tự khỏi. Bởi việc thăm khám sớm giúp giảm nguy cơ biến chứng.
• Thực hiện các xét nghiệm cần thiết: Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để xác định chủng Plasmodium và mức độ bệnh. Điều này quyết định phác đồ điều trị phù hợp cho từng giai đoạn thai kỳ.
• Dùng thuốc đúng chỉ định: Tuyệt đối không tự ý mua thuốc sốt rét vì nhiều loại có thể gây hại cho thai nhi. Chỉ sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
• Nghỉ ngơi và bổ sung nước: Cơn sốt kéo dài khiến cơ thể mất nhiều nước. Mẹ nên uống nước lọc, nước dừa, oresol hoặc nước trái cây để tránh mất nước và hỗ trợ phục hồi.
• Theo dõi triệu chứng: Nếu sốt cao kéo dài, khó thở, đau đầu dữ dội hoặc nôn nhiều, mẹ cần đến bệnh viện để xử lý kịp thời.

Chẩn đoán và điều trị sốt rét ở bà bầu

Việc chẩn đoán đúng bệnh giúp bác sĩ đánh giá tình trạng chính xác, từ đó đưa ra phương pháp điều trị an toàn.

Chẩn đoán sốt rét ở phụ nữ mang thai

Một số xét nghiệm phổ biến gồm:

• Xét nghiệm chẩn đoán nhanh: Kiểm tra kháng nguyên của ký sinh trùng trong máu.
• Xét nghiệm phết máu: Quan sát hình dạng và số lượng ký sinh trùng dưới kính hiển vi.
• PCR: Phát hiện DNA của ký sinh trùng với độ chính xác cao, thường áp dụng khi cần chẩn đoán chuyên sâu.
• Kiểm tra mô học: Ít phổ biến hơn nhưng hữu ích với trường hợp nghi nhiễm tại nhau thai.

Điều trị sốt rét khi mang thai

Việc điều trị cho mẹ bầu cần được cá nhân hóa dựa trên loại ký sinh trùng gây bệnh, mức độ nặng nhẹ và tam cá nguyệt hiện tại, nhằm đảm bảo an toàn tối đa cho cả mẹ và thai nhi. Bác sĩ có thể chỉ định:

• Thuốc kháng sốt rét an toàn cho thai phụ.
• Điều trị dự phòng nếu mẹ bầu sống trong vùng dịch.
• Nghỉ ngơi, bù nước và theo dõi chặt chẽ dấu hiệu sinh tồn.

Cách phòng ngừa sốt rét trong thai kỳ

Chủ động phòng ngừa là biện pháp quan trọng nhất giúp bảo vệ sức khỏe của mẹ và bé trong suốt thai kỳ. Mẹ bầu có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Ngủ màn và ưu tiên sử dụng loại màn đã tẩm hóa chất chống muỗi.
• Dùng kem chống muỗi phù hợp và an toàn cho phụ nữ mang thai.
• Giữ nhà cửa sạch sẽ, loại bỏ các khu vực nước đọng, nơi muỗi dễ sinh sôi.
• Phun thuốc diệt muỗi theo định kỳ, đồng thời hạn chế có mặt trong nhà trong quá trình phun.
• Khám thai đúng lịch để bác sĩ kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường.
• Tránh di chuyển đến những vùng đang có dịch sốt rét lưu hành.
• Tuân thủ sử dụng thuốc phòng ngừa nếu được bác sĩ chỉ định.

Sốt rét là bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt đối với mẹ bầu. Việc nhận biết sớm dấu hiệu, hiểu rõ nguyên nhân và nắm chắc bà bầu bị sốt rét nên làm gì sẽ giúp thai phụ chủ động bảo vệ sức khỏe cho bản thân và em bé. Nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào, hãy đến cơ sở y tế ngay để được thăm khám và điều trị kịp thời. Sức khỏe của mẹ chính là điều kiện quan trọng nhất cho sự phát triển toàn diện của thai nhi.