Ăn gì để dễ thụ thai? Dinh dưỡng đúng để tăng cơ hội mang thai

Thụ thai là một quá trình sinh học đòi hỏi sự phối hợp phức tạp giữa nhiều yếu tố: nội tiết tố, sức khỏe sinh sản, thời điểm quan hệ và đặc biệt là chế độ dinh dưỡng. Vậy ăn gì để dễ thụ thai? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ vai trò của dinh dưỡng đối với khả năng sinh sản ở cả nam và nữ, đồng thời cung cấp thông tin hữu ích để hỗ trợ quá trình chuẩn bị mang thai.

Dinh dưỡng và sinh sản: Ăn gì để dễ thụ thai và vì sao dinh dưỡng lại quan trọng?

Từ góc độ y học sinh sản, chế độ dinh dưỡng không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng quát mà còn đóng vai trò quyết định trong việc điều hòa nội tiết tố, chất lượng trứng và tinh trùng. Một số nghiên cứu dịch tễ học lớn tại Hoa Kỳ và Châu Âu cho thấy, phụ nữ có chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa, acid folic, sắt và omega-3 có tỉ lệ thụ thai tự nhiên cao hơn đáng kể so với nhóm đối chứng.

Ở nữ giới, dinh dưỡng ảnh hưởng trực tiếp đến chu kỳ kinh nguyệt, khả năng rụng trứng và chất lượng nội mạc tử cung - yếu tố thiết yếu để phôi làm tổ. Trong khi đó, ở nam giới, các vi chất như kẽm, selen và vitamin E có vai trò quan trọng trong quá trình sinh tinh, biệt hóa tinh trùng và bảo vệ tinh trùng khỏi các tổn thương do oxy hóa. Do đó, câu hỏi ăn gì để dễ thụ thai không đơn thuần là lời khuyên về thực phẩm mà là một chiến lược can thiệp y học dự phòng nhằm tối ưu hóa khả năng sinh sản tự nhiên.

Những loại thực phẩm có lợi cho quá trình thụ thai tự nhiên

Nhóm thực phẩm giàu acid folic

Nhóm thực phẩm giàu acid folic đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ khả năng sinh sản và phòng ngừa dị tật thai nhi. Acid folic (vitamin B9) là dưỡng chất thiết yếu cho quá trình tổng hợp DNA và phân chia tế bào. Ở phụ nữ, thiếu hụt acid folic có thể gây rối loạn rụng trứng và làm tăng nguy cơ sảy thai sớm. Việc bổ sung đầy đủ acid folic từ trước khi mang thai, đặc biệt trong ít nhất 3 tháng đầu, giúp ngăn ngừa hiệu quả dị tật ống thần kinh ở thai nhi. Các chuyên gia khuyến nghị nên bổ sung 400 - 800 mcg acid folic mỗi ngày, thông qua viên uống hoặc chế độ ăn giàu thực phẩm tự nhiên như rau lá xanh đậm (rau bina, rau dền), đậu lăng, đậu xanh, quả bơ, trái cây họ cam quýt và ngũ cốc nguyên hạt. Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung thêm bằng đường uống để đảm bảo hiệu quả tối ưu.

Thực phẩm giàu omega-3

Omega-3 là nhóm axit béo thiết yếu giúp điều hòa hormone sinh sản, tăng cường lưu lượng máu đến tử cung và buồng trứng, đồng thời hỗ trợ sự trưởng thành của noãn bào. Những thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, cá thu, cá trích, hạt chia, hạt lanh và quả óc chó nên được ưu tiên trong chế độ ăn hằng ngày. Với những người không ăn được cá, việc bổ sung omega-3 thông qua dầu cá tinh khiết là lựa chọn thay thế phù hợp, với hàm lượng EPA + DHA thường được khuyến nghị từ 500 - 1000 mg mỗi ngày. Tuy nhiên, mọi hình thức bổ sung cần có sự hướng dẫn và theo dõi từ bác sĩ để đảm bảo an toàn.

Các vi chất cần thiết: Kẽm, selen, vitamin E, sắt và vitamin D

Bên cạnh omega-3, các vi chất như kẽm, selen và vitamin E cũng đóng vai trò quan trọng đối với khả năng sinh sản. Kẽm hỗ trợ sản xuất hormone sinh dục, đặc biệt là testosterone; selen giúp bảo vệ tinh trùng khỏi tổn thương DNA; còn vitamin E giúp ổn định màng tế bào, tăng khả năng thụ tinh và giảm nguy cơ vô sinh không rõ nguyên nhân. Ngoài ra, nếu có thiếu máu do thiếu sắt, người chuẩn bị mang thai nên bổ sung thêm sắt để cải thiện dự trữ máu và tăng cường vận chuyển oxy đến cơ quan sinh sản. Vitamin D cũng cần được chú ý, đặc biệt khi có biểu hiện thiếu hụt, vì đây là vi chất có vai trò trong điều hòa nội tiết và miễn dịch, với liều bổ sung phổ biến từ 1000 - 2000 IU/ngày. Tất cả các dưỡng chất này có thể được hấp thu thông qua thực phẩm như hàu, thịt đỏ, lòng đỏ trứng, các loại hạt, ngũ cốc nguyên cám và các sản phẩm từ sữa, hoặc bổ sung dưới dạng viên uống theo chỉ định y tế.

Trái cây và rau củ quả tươi

Trái cây và rau củ tươi chứa nhiều chất chống oxy hóa như vitamin C, beta-caroten và flavonoid - những hợp chất giúp bảo vệ tế bào sinh sản khỏi tác động của gốc tự do. Việc tiêu thụ thường xuyên các loại như dưa lưới, dâu tây, việt quất, cam, cà rốt, bí đỏ, bông cải xanh và cải bó xôi có thể góp phần nâng cao chất lượng trứng và tinh trùng, từ đó cải thiện khả năng thụ thai tự nhiên. Nhóm thực phẩm này cũng hỗ trợ quá trình thanh lọc cơ thể và tăng cường miễn dịch, tạo môi trường thuận lợi cho phôi làm tổ và phát triển ổn định.

Những nhóm thực phẩm nên tránh khi chuẩn bị mang thai

Khi xây dựng chế độ ăn nhằm tăng khả năng thụ thai, bên cạnh việc tìm hiểu ăn gì để dễ thụ thai, người bệnh cũng cần được tư vấn rõ ràng về các thực phẩm nên tránh hoặc hạn chế, bởi một số thành phần trong thực phẩm hiện đại có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nội tiết, chức năng buồng trứng, tinh hoàn và chất lượng giao tử.

• Thức ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn: Đây là nhóm thực phẩm phổ biến nhưng lại chứa hàm lượng cao chất béo chuyển hóa (trans fat). Trans fat là yếu tố đã được chứng minh làm tăng đề kháng insulin, rối loạn quá trình rụng trứng ở nữ giới và ảnh hưởng xấu đến chu kỳ kinh nguyệt. Ở nam giới, trans fat có thể làm giảm nồng độ testosterone - hormone sinh dục nam đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh tinh. Hạn chế tối đa các loại thực phẩm như xúc xích, đồ hộp, khoai tây chiên, gà rán, bánh ngọt công nghiệp và các món ăn chế biến sẵn nhiều dầu mỡ.
• Đường tinh luyện và đồ uống nhiều đường: Việc tiêu thụ quá nhiều đường có thể dẫn đến rối loạn chuyển hóa glucose và tăng nguy cơ kháng insulin. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến trục nội tiết hạ đồi - tuyến yên - buồng trứng, làm suy giảm chức năng rụng trứng và giảm chất lượng trứng ở nữ giới. Ở nam giới, lượng insulin cao cũng có thể làm giảm chất lượng và khả năng di động của tinh trùng.
• Rượu bia và caffeine liều cao: Rượu có khả năng ức chế hoạt động của buồng trứng, làm giảm nồng độ estrogen và progesterone ở nữ giới - hai hormone thiết yếu trong việc hình thành và duy trì thai kỳ. Đồng thời, rượu cũng là nguyên nhân gây tổn thương DNA tinh trùng ở nam giới, làm tăng nguy cơ vô sinh và dị tật bẩm sinh. Caffeine nếu tiêu thụ quá 200mg mỗi ngày (tương đương khoảng 2 ly cà phê đen) cũng đã được chứng minh làm giảm tỉ lệ mang thai tự nhiên ở một số nhóm đối tượng.

Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao khả năng thụ thai tự nhiên. Nếu bạn đang trong giai đoạn chuẩn bị mang thai và còn băn khoăn về việc ăn gì để dễ thụ thai, hãy bắt đầu bằng cách xây dựng một chế độ ăn lành mạnh, duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục điều độ, kiểm soát căng thẳng và thăm khám sức khỏe định kỳ. Hành trình mang thai khỏe mạnh bắt đầu từ việc hiểu đúng và chăm sóc đúng. Đừng quên theo dõi các bài viết từ Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để trang bị kiến thức về tiêm chủng và thai sản an toàn.