Việc cho con bú không chỉ là quá trình nuôi dưỡng thể chất mà còn là sợi dây gắn kết tình cảm sâu sắc giữa mẹ và bé. Tuy nhiên, nhiều mẹ gặp phải tình trạng đau rát đầu ti khi cho con bú, một vấn đề phổ biến nhưng không nên xem nhẹ. Bài viết này sẽ chia sẻ những cách giảm đau đầu ti khi cho con bú đơn giản, an toàn và hiệu quả, từ đó hỗ trợ mẹ duy trì nguồn sữa quý giá cho bé yêu.
Tại sao mẹ thường cảm thấy đau đầu ti khi cho con bú?
Đau đầu ti là một tình trạng rất phổ biến ở phụ nữ đang cho con bú và thường khiến nhiều mẹ cảm thấy lo lắng hoặc khó chịu. Nguyên nhân gây đau có thể khác nhau ở mỗi người và việc điều trị hoặc phòng ngừa phụ thuộc vào việc xác định đúng nguyên nhân cụ thể. Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là do bé không ngậm bắt núm vú đúng cách, khiến áp lực dồn lên đầu ti không đều, gây tổn thương.
Ngoài ra, việc cọ xát giữa đầu ti và quần áo hoặc máy hút sữa cũng có thể làm vùng da này bị kích ứng. Tưa miệng ở trẻ, một tình trạng nhiễm nấm Candida, cũng có thể lan sang mẹ và khiến đầu ti bị đau, rát.

Bên cạnh đó, nhiều mẹ đang trong giai đoạn thích nghi với kỹ năng cho con bú, nên cảm giác đau ban đầu cũng có thể là một phần bình thường của quá trình học hỏi và điều chỉnh. Trên thực tế, không ít trường hợp đau đầu ti do kết hợp nhiều nguyên nhân cùng lúc, vì vậy việc quan sát kỹ dấu hiệu và tìm sự hỗ trợ từ chuyên gia là rất cần thiết.
Các cách giảm đau đầu ti khi cho con bú
Cảm giác đau đầu ti hoàn toàn có thể được cải thiện nếu mẹ biết cách chăm sóc và điều chỉnh phù hợp trong quá trình nuôi con bằng sữa mẹ.
Giúp bé ngậm bắt núm vú đúng cách
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến đau đầu ti là bé không ngậm bắt ti đúng cách. Cho con bú là một kỹ năng mà cả mẹ và bé đều cần thời gian để làm quen và luyện tập. Khi bé ngậm sâu, đúng tư thế thì không chỉ giúp bé bú hiệu quả hơn mà còn giảm đáng kể nguy cơ gây đau cho mẹ.
Trong trường hợp bé ngậm chưa sâu hoặc không đúng vị trí, đầu ti sẽ bị kéo căng và dễ bị tổn thương, nứt nẻ. Vì vậy, việc kiểm tra và điều chỉnh lại cách ngậm bắt ti là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong việc giảm đau.
Bé nhả núm vú nhẹ nhàng
Nếu mẹ cần đưa bé ra khỏi ngực, đừng rút núm vú ra đột ngột, vì điều đó có thể khiến mẹ cảm thấy đau nhói. Thay vào đó, hãy nhẹ nhàng đưa một ngón tay sạch vào giữa miệng bé và ngực để ngắt lực hút, rồi mới từ từ di chuyển đầu bé ra xa.

Tư thế bế bé đúng
Không chỉ cách ngậm ti, mà cả tư thế bế bé cũng ảnh hưởng trực tiếp đến sự thoải mái của mẹ khi cho con bú. Tư thế lý tưởng là khi mặt và bụng bé áp sát vào cơ thể mẹ, bé không phải quay đầu để bú và mẹ không phải cúi người về phía bé. Có thể sử dụng gối cho con bú hoặc ghế đẩu để giúp bạn giữ tư thế ổn định và tránh mỏi vai, đau lưng. Nếu bé vẫn bú chưa tốt ở một tư thế, bạn có thể thử các tư thế khác như ôm nôi, ôm bóng bầu dục hoặc nằm nghiêng.
Giảm căng tức ngực do nhiều sữa
Cảm giác căng tức ngực, đau ngực, đặc biệt trong những ngày đầu sữa về nhiều, cũng có thể khiến việc cho con bú trở nên đau đớn. Ngực quá đầy khiến đầu ti bị căng và khó ngậm. Khi đó, bạn có thể chườm nóng vùng ngực trong vài phút, vắt một ít sữa ra trước khi cho bú hoặc mát-xa nhẹ trong lúc tắm để giúp sữa lưu thông dễ hơn. Những hành động nhỏ này sẽ giúp bé bú dễ dàng hơn và giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn nhiều.
Phòng ngừa tưa miệng
Một nguyên nhân khác gây đau đầu ti mà ít người để ý là tưa miệng, một dạng nhiễm nấm có thể xảy ra ở cả bé và mẹ. Khi núm vú bị ẩm ướt kéo dài, môi trường ấm và ẩm sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển.
Mẹ có thể phòng tránh bằng cách giữ đầu ti khô ráo sau mỗi lần cho bú như lau nhẹ bằng khăn sạch, vỗ nhẹ để khô hoặc để hở một lúc cho khô tự nhiên. Nếu hay bị rỉ sữa, nên dùng miếng lót ngực và thay thường xuyên để tránh ẩm.
Dưỡng ẩm núm vú
Bên cạnh việc giữ khô, dưỡng ẩm cũng rất quan trọng. Nếu núm vú bị khô, nứt hoặc chảy máu, bạn có thể thoa kem dưỡng chuyên dụng an toàn cho bé. Loại kem này nên được thoa ngay sau mỗi lần bú để có đủ thời gian thẩm thấu trước lần bú tiếp theo.
Sử dụng máy hút sữa phù hợp
Nếu bạn sử dụng máy hút sữa, hãy chắc chắn rằng phễu hút vừa với kích thước đầu ti của mình. Một chiếc phễu quá to hoặc quá nhỏ đều có thể khiến bạn đau, kích ứng hoặc thậm chí làm tổn thương mô mềm xung quanh. Việc chọn đúng kích cỡ sẽ giúp quá trình hút sữa nhẹ nhàng và hiệu quả hơn.

Theo dõi bất thường lưỡi của trẻ
Ngoài ra, một số trẻ bị dính lưỡi, tức là dây chằng dưới lưỡi quá ngắn, cũng có thể gặp khó khăn khi bú, dẫn đến việc ngậm không đúng và khiến mẹ đau. Trong trường hợp này, mẹ nên đưa bé đi khám để được bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn bú mẹ đánh giá và đưa ra hướng điều trị phù hợp.
Bé ngậm bắt núm vú sao cho đúng?
Ngậm bắt núm vú đúng là yếu tố then chốt giúp việc cho con bú trở nên dễ chịu và hiệu quả hơn. Khi bé ngậm không sâu, đầu ti sẽ phải chịu lực hút mạnh trực tiếp, dễ gây đau, thậm chí bầm tím và tổn thương vùng da nhạy cảm này. Để giúp bé ngậm đúng, mẹ có thể nhẹ nhàng giữ cằm bé để mở rộng miệng khi bé tiến gần ngực. Việc cù nhẹ môi trên của bé bằng núm vú sẽ kích thích phản xạ mở miệng của bé. Mẹ nên đợi đến khi bé há miệng to, giống như đang ngáp, rồi mới đưa bé vào ngực, hướng dẫn bé ngậm vào sâu, sao cho môi bé bao phủ phần lớn quầng vú chứ không chỉ riêng đầu ti.
Nếu thấy bé không ngậm đúng ngay từ đầu, đừng ngần ngại nhẹ nhàng kéo bé ra và thử lại. Khi đã có được khớp ngậm đúng, mẹ sẽ cảm thấy dễ chịu hơn, bé cũng sẽ bú được nhiều sữa hơn.

Trong thời gian ở bệnh viện sau sinh, mẹ hãy chủ động nhờ y tá kiểm tra cách ngậm bắt ti của bé và điều chỉnh kịp thời nếu cần. Với những mẹ sinh con tại nhà, có thể nhờ đến sự hỗ trợ của nữ hộ sinh. Trong một số trường hợp đặc biệt, các chuyên gia có thể chỉ định sử dụng tạm thời dụng cụ bảo vệ núm vú, nhưng điều này nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn rõ ràng của chuyên gia tư vấn về cho con bú.
Ngoài ra, mẹ cũng có thể tìm đến các lớp học hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ do bệnh viện tổ chức, để có thêm kiến thức, sự tự tin và chia sẻ từ những người mẹ khác.
Đau đầu ti khi cho con bú là tình trạng thường gặp nhưng hoàn toàn có thể cải thiện nếu mẹ biết chăm sóc đúng cách và điều chỉnh kỹ thuật bú cho bé. Bằng việc áp dụng những cách giảm đau đầu ti khi cho con bú phù hợp, mẹ sẽ vượt qua giai đoạn khó khăn này dễ dàng hơn. Hành trình nuôi con bằng sữa mẹ tuy vất vả, nhưng từng nỗ lực đều góp phần nuôi dưỡng con bằng tình yêu thương trọn vẹn nhất.