Zona thần kinh ở mũi là gì? Cách chăm sóc vết zona thần kinh ở mũi như thế nào?

Zona thần kinh ở mũi thường bắt đầu với cảm giác nóng rát, đau nhức trước khi xuất hiện các mụn nước trên da. Bệnh có thể lan rộng, gây sưng đỏ, đau nhức kéo dài và thậm chí ảnh hưởng đến mắt nếu không được kiểm soát kịp thời. Việc nhận biết sớm triệu chứng và điều trị đúng phương pháp sẽ giúp giảm đau, ngăn ngừa biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục.

Thế nào là zona thần kinh ở mũi?

Zona thần kinh ở mũi là kết quả của sự tái hoạt động virus Varicella-Zoster tại dây thần kinh sinh ba, đặc biệt là nhánh mắt. Đây là một trong 12 đôi dây thần kinh quan trọng của sọ não, có vai trò chi phối cảm giác và vận động trên khuôn mặt.

Khi mắc zona thần kinh ở mũi, người bệnh thường xuất hiện các nốt phỏng nhỏ, tập trung thành từng mảng dọc theo đường đi của dây thần kinh, chủ yếu ở một bên mũi và có thể lan đến má, trán hoặc mắt. Đau nhức dữ dội, thường xảy ra trước khi nổi ban, là triệu chứng đặc trưng và có thể kéo dài nhiều tuần hoặc thậm chí vài tháng (đau thần kinh sau zona). Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể bị ngứa, mệt mỏi. Đặc biệt, zona thần kinh gần mũi rất nguy hiểm do nguy cơ ảnh hưởng đến mắt, gây viêm giác mạc, viêm mống mắt, thậm chí dẫn đến mất thị lực.

Phát hiện sớm và điều trị đúng cách giúp kiểm soát zona thần kinh ở mũi hiệu quả. Tuy nhiên, nếu chủ quan hoặc điều trị không đúng phương pháp, bệnh có thể để lại biến chứng nặng nề, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.

Chẩn đoán zona thần kinh ở mũi như thế nào?

Để chẩn đoán zona thần kinh ở mũi hoặc các vị trí khác trên cơ thể, bác sĩ chủ yếu dựa vào dấu hiệu lâm sàng. Giai đoạn tiền triệu thường kéo dài từ 1–5 ngày, với các cảm giác bất thường trên da như nóng rát, bỏng, châm chích, tê, đau (đặc biệt vào ban đêm) hoặc dị cảm theo vùng chi phối của dây thần kinh.

Sau khoảng 12–24 giờ, vùng da bị ảnh hưởng bắt đầu xuất hiện mảng đỏ, hơi sưng nhẹ, có đường kính vài cm, nổi cao hơn bề mặt da và sắp xếp theo đường đi của dây thần kinh. Tiếp theo, các nốt phỏng nhỏ xuất hiện thành từng cụm, tập trung một bên mũi và có thể lan sang trán, má hoặc mắt.

Bên cạnh chẩn đoán lâm sàng, bác sĩ có thể loại trừ các bệnh lý có triệu chứng tương tự như viêm da tiếp xúc, herpes simplex. Xét nghiệm thường không cần thiết, nhưng trong trường hợp nghi ngờ hoặc có biến chứng, một số phương pháp có thể được áp dụng:

• Nuôi cấy virus: Lấy mẫu dịch từ nốt phỏng để kiểm tra sự hiện diện của virus Varicella-Zoster, tuy nhiên phương pháp này ít được sử dụng do mất thời gian và độ nhạy không cao.
• PCR (phản ứng chuỗi polymerase): Phát hiện DNA của virus với độ chính xác cao hơn, nhưng thường chỉ áp dụng trong trường hợp đặc biệt.
• Xét nghiệm huyết thanh: Xác định tình trạng miễn dịch với virus, nhưng không dùng để chẩn đoán zona cấp tính.
• Khám mắt: Nếu zona thần kinh ở vùng mũi gần mắt, bác sĩ sẽ kiểm tra để phát hiện sớm tổn thương giác mạc hoặc các biến chứng khác.

Nhìn chung, chẩn đoán zona thần kinh ở mũi chủ yếu dựa vào thăm khám lâm sàng, các xét nghiệm chỉ được thực hiện khi cần thiết. Quan trọng nhất, bệnh nhân nên đến cơ sở y tế ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ, vì 72 giờ đầu sau khởi phát là "thời gian vàng" để điều trị, giúp phục hồi tốt hơn và giảm nguy cơ biến chứng.

Chăm sóc các vết zona thần kinh ở mũi tại nhà

Để đẩy nhanh quá trình hồi phục và giảm triệu chứng khó chịu khi bị zona thần kinh ở mũi, bạn có thể áp dụng một số biện pháp chăm sóc tại nhà sau:

Vệ sinh vùng da tổn thương đúng cách

Giữ vệ sinh sạch sẽ giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và hỗ trợ phục hồi da. Bạn có thể tắm nước mát để làm dịu vùng da bị kích ứng, giảm ngứa do mụn nước. Lưu ý không nên tắm nước nóng, vì nhiệt độ cao có thể làm tăng lưu lượng máu, khiến mụn nước lan rộng và tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng hơn. Sau khi tắm, cần lau khô cơ thể bằng khăn sạch và giặt khăn riêng để tránh lây lan virus.

Chườm mát giảm đau và ngứa

Ngoài tắm nước mát, chườm mát cũng giúp làm dịu cơn đau và ngứa. Bạn có thể sử dụng một miếng gạc sạch, thấm nước mát và đắp lên vùng da bị ảnh hưởng nhiều lần trong ngày. Tuy nhiên, không nên đặt trực tiếp đá lạnh lên da, vì có thể làm tăng độ nhạy cảm và gây đau nhiều hơn.

Chế độ dinh dưỡng khoa học

Một hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể chống lại virus và phục hồi nhanh hơn. Do đó, người bị zona thần kinh ở mũi cần bổ sung thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là:

• Vitamin A, B12, C, E: Hỗ trợ quá trình làm lành da và tăng cường miễn dịch.
• Axit amin lysine: Hỗ trợ hấp thu canxi, sắt, xây dựng cơ bắp và tăng cường sức đề kháng.
• Những chất dinh dưỡng này có nhiều trong trứng, sữa, đậu, rau lá xanh, ngũ cốc, thịt, trái cây màu cam và vàng.
• Ngoài ra, cần hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa, tinh bột tinh chế và thực phẩm có lượng đường cao, vì chúng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và khiến bệnh nặng hơn.

Thực hiện đúng các biện pháp chăm sóc tại nhà không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn ngăn ngừa zona thần kinh ở mũi lan rộng và gây biến chứng nguy hiểm.

Zona thần kinh ở mũi không chỉ gây đau rát, khó chịu mà còn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến mắt và các dây thần kinh quan trọng trên mặt. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách giúp giảm thiểu biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh nên thăm khám sớm để được chẩn đoán và hướng dẫn điều trị kịp thời.

Tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả giúp phòng ngừa zona thần kinh, giảm nguy cơ tái phát và biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc người có hệ miễn dịch suy yếu. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp vắc xin phòng zona chất lượng cao, đảm bảo nguồn gốc rõ ràng và an toàn cho người sử dụng. Khi tiêm chủng tại đây, khách hàng được tư vấn tận tình bởi đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao, trải nghiệm dịch vụ nhanh chóng, tiện lợi với không gian sạch sẽ, thoải mái. Để đặt lịch hẹn, vui lòng liên hệ hotline miễn phí 18006928.