Sỏi đường tiết niệu là bệnh lý hình thành do sự kết tinh của các khoáng chất trong nước tiểu, gây tắc nghẽn dòng chảy và đau đớn cho người bệnh. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ phần nào của hệ tiết niệu như thận, niệu quản, bàng quang hoặc niệu đạo. Nếu không được điều trị kịp thời, sỏi có thể dẫn đến nhiễm trùng đường tiết niệu, suy thận hoặc tổn thương vĩnh viễn hệ tiết niệu. Vì vậy, việc hiểu rõ cách chữa sỏi đường tiết niệu là vô cùng quan trọng để có hướng xử lý phù hợp, tránh các biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe.
Hiểu về sỏi tiết niệu
Để nhận biết và điều trị sỏi tiết niệu hiệu quả, trước hết chúng ta cần hiểu rõ về bệnh lý này cũng như những biểu hiện thường gặp khi mắc phải.
Sỏi tiết niệu là gì?
Sỏi tiết niệu (hay còn gọi là sỏi niệu, sỏi đường tiết niệu) là hiện tượng các tinh thể vô cơ trong nước tiểu kết tụ lại, tạo thành sỏi trong hệ thống tiết niệu. Tại Hoa Kỳ, đây là một bệnh lý phổ biến, với khoảng 400.000 người trong độ tuổi từ 30 đến 50 mắc bệnh mỗi năm. Bệnh có xu hướng tái phát nhiều lần, vì vậy người bệnh cần duy trì lối sống lành mạnh và tái khám định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe.

Dấu hiệu thường gặp khi có sỏi tiết niệu
Cơ thể có thể xuất hiện các dấu hiệu sau nếu bị sỏi tiết niệu:
- Đau quặn thận dữ dội: Cơn đau xuất hiện đột ngột, từng cơn, do sỏi làm tắc dòng nước tiểu gây ứ nước. Vị trí đau thường ở lưng dưới hoặc bụng dưới.
- Tiểu nhiều lần, lượng ít: Sỏi gây tắc nghẽn khiến bạn đi tiểu liên tục nhưng mỗi lần chỉ ra rất ít.
- Tiểu buốt, tiểu ra máu: Nước tiểu có thể đỏ hoặc hồng do sỏi cọ xát gây trầy xước đường tiểu. Có thể cảm giác nóng rát khi đi tiểu.
- Nước tiểu đục, có dấu hiệu nhiễm trùng: Sỏi gây tổn thương khiến nước tiểu đục, có thể kèm nhiễm khuẩn thận, niệu quản hoặc niệu đạo.
- Buồn nôn, nôn: Sỏi ảnh hưởng đến thận, gây kích thích dây thần kinh liên kết với dạ dày, dẫn đến buồn nôn hoặc nôn mửa.

Cách chữa sỏi đường tiết niệu theo từng giai đoạn
Muốn biết cách chữa sỏi đường tiết niệu hiệu quả, điều quan trọng là xác định rõ bệnh đang ở giai đoạn nào. Tốt nhất, người bệnh nên đi khám để được bác sĩ đánh giá cụ thể.
Điều trị ở giai đoạn khởi phát
Sỏi tiết niệu giai đoạn đầu có thể tự đào thải nếu áp dụng đúng cách:
- Theo dõi sát quá trình phát triển của sỏi, kết hợp điều trị nội khoa nhằm hỗ trợ tống sỏi ra ngoài.
- Uống từ 2 – 3 lít nước mỗi ngày để tăng lượng nước tiểu.
- Duy trì vận động thường xuyên.
- Tuân thủ đúng hướng dẫn điều trị từ bác sĩ nếu có chỉ định.

Điều trị khi triệu chứng nhẹ
Khi sỏi có dấu hiệu làm tắc nhẹ hoặc gây đau, người bệnh cần:
- Theo dõi bệnh trong khoảng 2 tuần để đánh giá khả năng tự tống sỏi.
- Uống nhiều nước (2 – 3 lít/ngày).
- Duy trì vận động.
- Dùng thuốc theo đơn nếu bác sĩ yêu cầu.
- Nếu sau 2 tuần chưa thấy sỏi ra, cần can thiệp y tế để loại bỏ sỏi.
Điều trị khi có biến chứng bằng phương pháp ít xâm lấn
Khi bệnh tiến triển nặng hơn, nhiều phương pháp hiện đại không gây đau, ít can thiệp đang được áp dụng như:
Tán sỏi ngoài cơ thể
Đây là phương pháp điều trị sỏi tiết niệu không xâm lấn, thường được chỉ định trong một số trường hợp phù hợp.
- Là kỹ thuật sử dụng sóng xung kích để làm vỡ sỏi, giúp đẩy sỏi ra ngoài mà không cần phẫu thuật.
- Phù hợp với bệnh nhân có sỏi nhỏ, sỏi không quá cứng.
- Không áp dụng cho phụ nữ mang thai, người có sỏi uric rắn hoặc đang mắc viêm tụy, viêm túi mật.

Tán sỏi qua da
Tán sỏi qua da là phương pháp điều trị hiện đại, được áp dụng phổ biến nhờ hiệu quả cao và mức độ xâm lấn thấp. Dưới đây là những điểm nổi bật của kỹ thuật này:
- Thích hợp với đa số loại sỏi.
- Ưu điểm là ít xâm lấn, thời gian hồi phục nhanh.
- Được chỉ định cho các trường hợp sỏi lớn hoặc không thể tán sỏi ngoài cơ thể.
Những yếu tố quyết định hiệu quả điều trị sỏi tiết niệu
Có nhiều yếu tố có thể tác động đến kết quả cuối cùng trong quá trình điều trị sỏi tiết niệu:
- Phương pháp điều trị: Không phải phương pháp nào cũng loại bỏ hoàn toàn được sỏi. Ví dụ, tán sỏi qua da hoặc dùng thuốc có thể chỉ giúp làm giảm triệu chứng hoặc làm nhỏ sỏi chứ không loại bỏ triệt để.
- Khả năng tái phát: Tỷ lệ tái phát của sỏi tiết niệu rất cao, đặc biệt ở các nước Đông Nam Á với mức dao động từ 21% đến 52%. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, sỏi mới có thể tiếp tục hình thành, làm tăng nguy cơ biến chứng.
- Lối sống và thói quen sinh hoạt: Việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh đóng vai trò quan trọng sau điều trị. Người bệnh cần uống nhiều nước, giảm tiêu thụ đạm, hạn chế bia rượu và tránh các thực phẩm dễ gây sỏi. Lối sống tốt sẽ giúp duy trì kết quả điều trị lâu dài.
- Tình trạng sức khỏe tổng thể: Các bệnh lý nền như rối loạn đông máu, suy thận nặng, đái tháo đường… có thể làm hạn chế lựa chọn phương pháp điều trị. Chẳng hạn, nếu bệnh nhân không thể phẫu thuật do sức khỏe yếu thì việc loại bỏ sỏi sẽ trở nên khó khăn hơn.

Tùy vào giai đoạn, vị trí và mức độ tổn thương do sỏi gây ra, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Việc tìm hiểu cách chữa sỏi đường tiết niệu không chỉ giúp bạn điều trị hiệu quả mà còn góp phần nâng cao nhận thức trong việc phòng tránh bệnh. Đừng chủ quan khi có dấu hiệu bất thường, hãy đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời, bảo vệ hệ tiết niệu và sức khỏe toàn diện của bạn.